Alu i mataupu o loo iai

O Anafea na Fanau ai Iesu?

O Anafea na Fanau ai Iesu?

Le tali a le Tusi Paia

 E lē o taʻuina mai i le Tusi Paia le aso tonu na fanau ai Iesu Keriso, e pei ona faaalia mai i tusitusiga nei:

  •   “E lē o iloa le aso saʻo na fanau ai Keriso.”—New Catholic Encyclopedia.

  •   “E lē o iloa le aso tonu na fanau ai Keriso.”—Encyclopedia of Early Christianity.

 E ui e lē o taʻua tuusaʻo mai i le Tusi Paia le tali i le fesili po o anafea na fanau ai Iesu, ae o loo faamatala mai ai mea e lua na tutupu i le taimi na fanau ai Iesu, lea ua māfua ai ona manatu le toʻatele e leʻi fanau Iesu iā Tesema 25.

E lē o le tau mālūlū

  1.   Tusigāigoa. A o toeitiiti fanau Iesu, na faia e Kaisara Aokuso se poloaʻiga “ia tusia igoa o tagata uma o le lalolagi.” E tatau i tagata uma ona lesitala ‘i o latou lava aai,’ ma atonu na manaʻomia ai ona faimalaga mo se vaiaso pe sili atu. (Luka 2:1-3) O lenā poloaʻiga atonu na faia ina ia lagolagoina ai le auai i vaegaau ma le aoina o lafoga, o se mea e lē fia faia e tagata i so o se taimi o le tausaga. O lea la, e foliga mai e leʻi manaʻo foʻi Aokuso e faaita i ona tagatānuu, i le faamalosia o i latou e ō i ni faigāmalaga uumi i le taimi o le tau mālūlū.

  2.   Mamoe. Sa “iai foʻi i lenā nuu o leoleo mamoe, o loo nonofo i fafo i le pō ma vaavaai a latou lafu.” (Luka 2:8) Ua taʻua i le tusi Daily Life in the Time of Jesus sa tataa i fafo i le fanua lafu mamoe mai “i le vaiaso a o lumanaʻi le Paseka [taufaaiʻuiʻuga o Mati]” seʻia oo i le ogatotonu o Novema. Ua taʻua atili i le tusi: “I le taimi o le tau mālūlū, sa ave mamoe i totonu o se fale ina ia puipuia ai mai i le tau; ma o lenei tulaga e foliga mai ai o le aso lea e faamanatu ai le Kerisimasi i le tau mālūlū, e lē saʻo, auā ua taʻua i le Evagelia sa iai leoleo mamoe i fafo i fanua.”

I le amataga o le tau e afu ai mea

 E mafai ona tatou fua le aso na fanau ai Iesu e ala i le faitau i tua mai i le taimi o lona maliu i le Paseka, iā Nisani 14 i le tau e totogo ai mea i le 33 T.A. (Ioane 19:14-16) E pe ā ma le 30 tausaga o Iesu ina ua amata lana faiva mo le tolu ma le ʻafa tausaga. O lea la, sa fanau o ia i le amataga o le tau e afu ai mea i le 2 T.L.M.—Luka 3:23.

Aiseā ua faamanatu ai le Kerisimasi iā Tesema 25?

 Talu ai e leai se faamaoniga e iloa ai na fanau Iesu Keriso iā Tesema 25, aiseā la ua faamanatu ai le Kerisimasi i lea aso? Ua taʻua i le tusi Encyclopædia Britannica, atonu na filifili e taʻitaʻi lotu le aso lea, “ina ia tutusa ma le aso faamanatu faapaupau a Roma lea na faailoga ai le ‘⁠aso fanau o le lā e lē mafaatoʻilaloina,’” i le aso o le tau mālūlū lea e vave ona pogisa. Ua taʻua foʻi i le tusi The Encyclopedia Americana, e talitonu le toʻatele o tagata atamamai na māfua ona faia faapea, “ina ia faatāua le faa-Kerisiano e tagata ua liliu ese mai i le faapaupau.”