M’Bhibhlya, fala Yacigerego yakuti midzidzi inango isathumburuzwa “kuona ntima” isabveka “cinthu cakuti mwacibaliro ndi cadidi.” Isabvekambo cinthu ca makhaliro akubalika.

Akristu asaona mafala akupumirwa a mpostolo Paulu kukhala akufunika: “Tisafuna kucita pinthu pyonsene mwakuona ntima.” Kodi kusaphatanizanji?

Anthu azinji mbadzati buluka panyumba namacibese asadingika pa supeyu. Thangwi yanji? Thangwi asafuna kuoneka pyadidi. Mbwenye, pana cinthu cinango cakufunika kakamwe kusiyapo kucinga mwadidi tsisi peno kubvala nguwo za ntengo ukulu. Mwandimomwene, umunthu wathu wa nkati unakwanisa kuthimizira peno kupungula kubalika kwathu kwa kunja.

Mwandimomwene, Mafala a Mulungu asalonga kuti tiri na cipendamiro cakucita pinthu pyakuipa. Genesi 8:21 isalonga: ‘Ntima wa munthu usanyerezera pyakuipa kutomera uwana wace.’ Natenepa, toera kukhala akuona ntima, tisafunika kuwangisira kukunda pifuno pyathu pyakuipa pyakubalwa napyo. Mpostolo Paulu alonga pya nkhondo yace yakuthimbana na madawo, mukulonga: ‘Ndisakomerwa na mwambo wa Mulungu, mbwenye ndisaona mu maphindi a manungo anga mwambo unango unapokanya mwambo wa m’manyerezero mwanga, mbundisanduza kudza ndzakazi wakutawira mwambo wa madawo uli m’maphindi a manungo anga.’—Aroma 7:22, 23.

Mwacitsandzo, ntima wathu ungatikulumiza kucita pyakuipa mbatikhala na cipendamiro cakuwanga ca kucita pinthu mwakukhonda kuona ntima, nee tisafunika kukhala bitcu wa ntima wathu. Tinakwanisa kusankhula cakucita mu nkhani ineyi. Tingasankhula kukhonda manyerezero akuipa, tinapitiriza kukhala akuona ntima maseze tazungulirwa na anthu akukhonda kuona ntima.

Toera kukhala akuona ntima, tisafunika kukhala na citsogolero cakuwanga ca makhaliro. Mwakutsukwalisa, anthu azinji asamala ndzidzi uzinji mbakanyerezera kuti ‘anabvalanji’ m’mbuto mwakunyerezera pya makhaliro awo. Thangwi ya pyenepi, iwo asaona kucita pinthu mwakukhonda kuona ntima ninga njira toera kumalisa nyatwa zawo. Bukhu The (Honest) Truth About Dishonesty isalonga tenepa thangwi ya pyenepi: “Mwandimomwene, tisatuna toera kutsidzikiza maonekero athu ninga munthu wakucita pinthu mwakuona ntima.” Kodi ulipo n’dida wakunyindirika wakuti unatiphedza kutonga kuti mpaka papi kukhonda kuona ntima ndi kwakutawirika? Mwakutsandzayisa, ulipo.

Anthu azinji pa dziko yonsene aona kuti m’Bhibhlya musagumanika n’dida unoyu. Citsogolero ca makhaliro adidi cinagumanika m’Bhibhlya nkhabe landanisika. (Masalmo 19:7) Iyo isapereka citsogolero cakunyindirika thangwi ya mabanja, basa, makhaliro adidi na tinakhala tani Nkristu wandimomwene. Lero azinji asainyindira. Mitemo na midida yayo isaphata basa kuna anthu a mitundu, madzindza na madziko onsene. Tingaleri Bhibhlya ntsiku zonsene, mbatinyerezera  mwacidikhodikho pinalonga iyo na kuphatisira uphungu wayo, tinakwanisa kupfundzisa ntima wathu kukhala wakuona ntima na wakulinganira.

Kusiyapo cidziwiso cakulinganira, m’Bhibhlya musagumanikambo citsogolero cakuti tinawina tani nkhondo yakuthimbana na kukhonda kuona ntima. Kusiyapo pyonsene, tikukhala n’dziko ya makhaliro akuipa yakuti isatikulumiza toera kucita pinthu mwakubverana na midida yayo yakuipa. Na thangwi ineyi tisafunika kucita phembero toera kuphemba citsidzikizo na ciphedzo ca Mulungu. (Afilipi 4:6, 7, 13) Mukucita pyenepi, tinakhala na cipapo ca kukhala dzololo mu pinthu pyadidi na kukhala akuona ntima mu pinthu pyonsene.

Hitoshi, adalongwa pakutoma kwa nsolo uno, aphindula thangwi ya kukhala nyabasa wakuona ntima. Cincino iye asaphata basa pa patrau wakuti asapasa ntengo kuona ntima kwace. Hitoshi alonga: “Ndisapereka takhuta thangwi ndagumana basa inanditawirisa kupitiriza na cikumbuntima cakucena.”

Anango aonambo kuti pyenepi mphyandimomwene. Dingani pitsandzo pya anthu adaphindula thangwi ya kuphatisira n’dida wa Bhibhlya wa “kucita pinthu pyonsene mwakuona ntima.”

• Cikumbuntima Cakucena

  “Ndasiya xikola mukhali ine na pyaka 13 basi ene toera kufamba na mambava. Thangwi ya pyenepi, pinthu pizinji pikhali na ine ndikhapigumana mu kucita mabasa akukhonda kuona ntima. Mukupita kwa ndzidzi, ndamanga banja. Ine na mamunanga tatoma kupfundza Bhibhlya na Mboni za Yahova. Tapfundza kuti Yahova * asaipirwa na macitiro akukhonda kuona ntima, natenepa tatonga toera kucinja umaso wathu. Mu 1990 taperekeka kuna Yahova mbatibatizwa ninga Mboni za Yahova.”​—Misangani 6:16-19.

  “Kale, n’nyumba mwanga mukhadadzala na pinthu pyakuba, mbwenye cincino ndamala kupibulusa; pyenepi pisandicitisa kukhala na cikumbuntima cakucena. Ndinganyerezera pya pyaka pizinji pikhacita ine pinthu mwakukhonda kuona ntima, ndisapereka takhuta kuna Yahova thangwi ya ntsisi zace zikulu. Ndi pyakutsandzayisa kakamwe kuenda kagona namasiku mbandidziwa kuti Yahova ali wakutsandzaya na ine.”​—Cheryl, Irlanda.

  “Mudadziwa patrau wanga kuti ndasiya kudyekerwa na anyakugula, alonga: ‘Mulungu wako akucitisa kukhala munthu wakunyindirika kakamwe! Mwandimomwene ndi nkhombo kuphata basa na iwe pano.’ Kukhala wakuona ntima mu pinthu pyonsene kusandicitisa kukhala na cikumbuntima cakucena pamaso pa Yahova. Kusandiphedzambo toera kuphedza banja yanga toera kucita pinthu mwakuona ntima.”​—Sonny, Hong Kong.

• Ntendere wa M’manyerezero

  “Ndisaphata ninga nyakuphedzera wankulu pa banko ya pa dziko yonsene. M’basa ineyi kuona ntima kusasiyiwa pakhundu thangwi yakufuna kugumana mpfuma. Maonero a azinji mbakuti: ‘Ndi ninji cidaipa na kucita pinthu mwakukhonda kuona ntima pang’ono khala kusaphedzera mpfuma? Mbwenye mu kukhala wakuona ntima, ndiri na ntendere wa m’manyerezero. Ndiri wakutonga kupitiriza kukhala wakuona ntima mwakukhonda tsalakana pinafuna kucitika thangwi ya pyenepi. Mapatrau anga asadziwa kuti cipo ndinalonga uthambi kuna iwo.”​—Tom, Estados Unidos.

• Kulemedzwa

  “Nkulu wanga wa basa andipanga toera kulonga uthambi thangwi ya pinthu pinango pya basa pyakuti nee pikhaoneka, mbwenye ndakhonda. Mudadzindikirwa mambava, patrau wanga apereka takhuta kuna ine thangwi ya kulonga mwakuona ntima. Kukhala wakuona ntima mu dziko yakukhonda kuona ntima, kusaphemba cipapo. Mbwenye pakumalisira, tinawina cinyindiro na cilemedzo ca anango.”​—Kaori, Japau.

Cikumbuntima cakucena, ntendere wa m’manyerezero na kulemedzwa—maphindu anewa asapangiza kuti kukhala wakuona ntima kusaphindulisa. Nee musatawira?