Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

Ndi Api Makhaliro a Mulungu?

Ndi Api Makhaliro a Mulungu?

Munapitiriza ife kudziwa makhaliro a munthu, tisafika pakundziwa mwadidi. Natenepa uxamwali wathu usakhala wakuwanga kakamwe. Munjira ibodzi ene, munapitiriza ife kupfundza makhaliro a Yahova, tinandziwa mwadidi, pontho uxamwali wathu na iye unakhala wakuwanga. Mulungu ali na makhaliro mazinji adidi, mbwenye manai ndi akudziwika kakamwe: Mphambvu, udziwisi, ulungami na ufuni.

MULUNGU NDI WAMPHAMBVU KAKAMWE

‘Ntongi Wankulu Yahova! Mwacita kudzulu na dziko yapantsi kubulukira mwa mphambvu zanu.’YEREMIYA 32:17.

Pidacita Mulungu pisapangiza kuti iye ndi wamphambvu kakamwe. Mwacitsandzo, mu ndzidzi wa malimwe dzuwa isapisa kakamwe. Kupisa kweneku kusapangiza mphambvu ya Yahova. Kodi dzuwa isapisa tani? Nyakupfundza asalonga kuti dzuwa isapisa magrau cifupi 15.000.000. Segundo ibodzi na ibodzi, dzuwa isabulusa mphambvu yakupisa kakamwe yakuti isalandaniswa na kusweka kwa mabhomba mazinji.

Mbwenye dzuwa ndi ing’ono tingailandanisa na pikwi na pikwi pya nyenyezi ziri kudzulu. Mwacitsandzo, nyenyezi inacemerwa UY Scuti ndi ikulu kakamwe. Asiyentista asalonga kuti nyenyezi ineyi, kukula kwayo kusapiringana dzuwa maulendo akupiringana 1.700. Nyenyezi UY Scuti mbidakhala pa mbuto ya dzuwa, dziko peno pa maplaneta anango, ninga Marte na Jupiter mbapidakhala nkati mwayo. Panango pyenepi pinatiphedza kubvesera pidalonga Yeremiya thangwi ya Yahova Mulungu kuti mwacita kudzulu na dziko yapantsi kubulukira mwa mphambvu zanu.

Tisaphindula tani na mphambvu ya Mulungu? Umaso wa anthu usanyindira pinthu pidacita Mulungu, dzuwa na pinthu pinango pyadidi piri pa dziko yapantsi. Kusiyapo pyenepi, Mulungu asaphatisira mphambvu yace toera kuphedza munthu m’bodzi na m’bodzi. Munjira ipi? Pikhakhala Yezu pa dziko yapantsi, Mulungu am’pasa mphambvu toera kucita pirengo. Bhibhlya isalonga: “Cincino maboliboli ali kuona, anyakulamala miyendo ali kufamba, anyamatanya akuwangiswa, madhrodhro ali kubva, anthu akufa ali kulamuswa.” (Mateu 11:5) Mphapo, ndiye tanimbo lero? Bhibhlya isalonga. ‘Iye asapasa mphambvu anthu akuneta. Ale anadikhira Yahova anadzakhala pontho na mphambvu.’ (Izaiya 40:29, 31) Kusiyapo pyenepi, Mulungu anakwanisa kutipasa, “mphambvu yakupiringana yacibaliro” toera tikunde pinentso. (2 Akorinto 4:7) Nee musaona kuti mbapidakhala mwadidi kukhala xamwali wa Mulungu wakuti mwaufuni asaphatisira mphambvu zace toera kutiphedza?

MULUNGU NDI WAUDZIWISI

‘Yahova, mwacita pinthu pizinji! Pyonsene mwapicita na ndzeru zikulu!’MASALMO 104:24.

Tingapfundza pinthu pidacita Mulungu, tinadzumatirwa kakamwe na udziwisi wace. Anthu anango asapfundza pya biomimética, kwakuti asiyentista asapfundza pidacita Yahova na cifuno cakusangazira pinthu pyenepi m’mabasa awo. Iwo asayesera kusangazira pinthu ping’ono ninga zipi ya nguwo ngakhale pikulu ninga ndeka.

Diso ya munthu yacitwa mwakudzumisa kakamwe

Cinthu cakudzumisa kakamwe cinapangiza udziwisi wa Mulungu ndi manungo a munthu. Mwacitsandzo, nyerezerani kuti mwana asakula tani. Asatoma na selula ing’ono yakuti iri na mphangwa zonsene zakufunika. Selula ineyi isagawika m’maselula mazinji akulandana. Mbwenye, pa ndzidzi wakuthema, maselula asatoma kukhala akusiyana mbanjipa kakamwe, ninga maselula aciropa, auzingo na amagogodo. Mukupita kwa ndzidzi, maselula anewa asakula mbatoma kuphata basa. Nkati mwa miyezi mipfemba selula yakutoma isakula mbikhala khombwani wakuti ndi maselula mazinji. Udziwisi unaoneka mu kukula kwa mwana usacitisa anthu azinji kutawira mafala a nyakulemba m’bodzi wa Bhibhlya adalonga: ‘Ndinakusimbani na thangwi ndacitwa mwakudzumisa.’—Masalmo 139:14.

Tisaphindula tani na udziwisi wa Mulungu? Nciti wathu asadziwa pinthu pinafuna ife toera tikhale akutsandzaya. Nakuti iye ndi waudziwisi, pontho asatidziwa mwadidi, iye asatipasa uphungu kubulukira m’Mafalace, Bhibhlya. Mwacitsandzo asatipanga kuti: ‘Pitirizani kulekererana unango na ndzace na ntima onsene.’ (Akolose 3:13) Kodi uphungu unoyu ndi wandzeru? Inde. Madotoro asalonga kuti kulekerera kusacitisa munthu kugona mwadidi, pontho kusacitisa ciropa kufambirana mwadidi. Kusaphedzambo munthu toera akhonde kuphatwa na utenda wa manyerezero peno mautenda anango. Mulungu ndi ninga xamwali wathu wakuti nkhabe neta kutipasa uphungu wakuti unatiphedza. (2 Timoti 3:16, 17) Mbamudatsandzaya kukhala na xamwali ninga unoyu?

MULUNGU NDI WAULUNGAMI

‘Yahova asafuna ulungami.’MASALMO 37:28.

Ndzidzi onsene Mulungu asacita pinthu pyadidi. Bhibhlya isalonga: ‘Mulungu wandimomwene nkhabe kucita pyakuipa nee pyakusowa ulungami!’ (Yobe 34:10) Ndzidzi onsene Yahova asatonga mwacilungamo. Nyamasalmo alonga: ‘Imwe munadzatonga mbumba mwaulungami.’ (Masalmo 67:4) Nakuti ‘Yahova asaona pya muntima,’ iye nkhabe kwatika na ufakafaka thangwi ndzidzi onsene iye asadziwa undimomwene, pontho asatonga mwaulungami. (1 Samweli 16:7) Kusiyapo pyenepi, Mulungu asaona pinthu pyakusowa ulungami pinacitwa pa dziko yapantsi, pontho iye apikira kuti mwakukhonda dembuka ‘anyakuipa anadzabuluswa pa dziko yapantsi.’—Misangani 2:22, Tradução do Novo Mundo.

Mbwenye, Mulungu nee ntongi wakuipa wakuti basi ene asafuna kutitcunyusa. Iye asapangiza ntsisi angaona kuti mphyakufunika. Bhibhlya isalonga: ‘Yahova ndi wantsisi na wakukoma ntima,’ ngakhale anthu akuipa angatcunyuka iye asaalekerera. Kodi unoyu nee ndi ulungami wandimomwene?—Masalmo 103:8; 2 Pedhru 3:9.

Tisaphindula tani na ulungami wa Mulungu? Mpostolo Pedhru alonga: “Mulungu nkhabe tsankhulo, mbwenye m’madzindza onsene, munthu anan’gopa mbacita pyakulungama ndi wakutawirika kuna iye.” (Mabasa 10:34, 35) Tisaphindula na ulungami wa Mulungu thangwi iye nkhabe tsankhulo. Tonsene tinakwanisa kukhala akutawirika kuna Yahova, mbatikhala alambiri ace mwakukhonda tsalakana dziko yathu, khala tapfundza kakamwe peno nkhabe, khala ndife akupfuma peno akutcerenga.

Mulungu nkhabe tsankhulo, pontho mwakukhonda tsalakana dziko yathu, khala ndife akupfuma peno akutcerenga tisaphindula na kusowa kwace tsankhulo

Nakuti Mulungu asafuna kuti tiphindule na ulungami wace, iye atipasa cikumbuntima. Bhibhlya isalonga kuti cikumbuntima ndi mwambo ‘wakulembwa m’mitima yathu,’ cakuti ‘cisapereka umboni’ wakuti cinthu ndi cadidi peno cakuipa. (Aroma 2:15) Tisaphindula tani? Tingapfundzisa mwadidi cikumbuntima cathu, cinatiphedza kukhonda kucita pinthu pyakuipa peno pyakusowa ulungami. Tingadodoma, cikumbuntima cinatikulumiza toera kutcunyuka mbatisasanyira madodo athu. Mwandimomwene, tingabvesesa ulungami wa Mulungu kunatiphedza toera kukhala cifupi na iye!

MULUNGU NDI UFUNI

“Mulungu ndi ufuni.”1 JUWAU 4:8.

Mulungu asapangiza kuti ndi wamphambvu, waudziwisi na waulungami, mbwenye Bhibhlya nee isalonga kuti Mulungu ndi mphambvu, udziwisi peno ulungami. Isalonga kuti Mulungu ndi ufuni. Thangwi yanji? Thangwi mphambvu yace isamphedza toera kucita pinthu, pontho ulungami na udziwisi usantsogolera toera kuona kuti anacita tani pinthu. Mbwenye ufuni usakulumiza Yahova toera kucita pinthu pyenepi. Yahova asacita pinthu pyonsene thangwi ya ufuni.

Maseze Yahova nkhabe sowa cinthu, ufuni wace wankulumiza toera kucita anju toera kukhala kudzulu na anthu toera kukhala pa dziko yapantsi akuti asaphindula, pontho atsandzaya na ufuni wace na citsalakano cace. Iye acita dziko yakubalika toera anthu akhalemo. Pontho iye asapitiriza kupangiza ufuni kuna anthu onsene munjira yakuti “asabulusa dzuwa yace toera kugasira anthu adidi na akuipa, pontho asabvumbisira anthu adidi na akuipa ene.”—Mateu 5:45.

Kusiyapo pyenepi, “Yahova ndi wakukoma ntima kakamwe na wantsisi.” (Tiyago 5:11) Iye asapangiza ufuni kuna anthu anapfundza pya iye, pontho kuna ale anafuna kukhala axamwali ace. Mulungu asaona m’bodzi na m’bodzi mwa anthu anewa. Mwandimomwene “iye asakutsalakanani.”—1 Pedhru 5:7.

Tisaphindula tani na ufuni wa Mulungu? Tisatsandzaya kuona kubalika kwa dzuwa ingatoma kubira. Tisatsandzayambo tingaona mwana mbakaseka. Pontho tisatsandzaya acibale anthu angapangiza kuti asatifuna. Pinthu pyenepi pinakwanisa kuoniwa ninga pyakusowa basa, mbwenye pisaphedza kakamwe umaso wathu.

Pana njira inango inapangiza kuti tisaphindula na ufuni wa Mulungu. Njira ineyi ndi phembero. Bhibhlya isalonga: “Lekani kudzudzumika, nee na cinthu cibodzi, mbwenye mu pinthu pyonsene, dziwisani Mulungu maphembo anu kubulukira mu kucita phembero, kudembetera na kupereka takhuta.” Ninga baba waufuni, Yahova asafuna kuti tingakhala pa nyatwa tiphembe ciphedzo cace. Tingacita pyenepi, iye anadzatipasa “ntendere wa Mulungu wakuti usapiringana kubvesesa konsene.”—Afilipi 4:6, 7.

Mu nsolo uno tapfundza mwacigwagwa makhaliro akudziwika kakamwe a Mulungu, ninga mphambvu, udziwisi, ulungami na ufuni. Kodi pyenepi pyakuphedzani toera kudziwa mwadidi Mulungu? Toera kudziwa pinthu pinango thangwi ya Mulungu, tisakuphembani toera kuleri misolo inatowera yakuti inakuphedzani kudziwa pinacita Mulungu, pontho pinafuna kudzacita iye ntsogolo.

NDI API MAKHALIRO A MULUNGU? Yahova ndi wamphambvu kakamwe, waudziwisi kupiringana munthu onsene. Mbwenye n’khaliro wace wakufunika kakamwe ndi ufuni