Agllashca temata ricungapaj

¿Jesusca cruzpichu huañurca?

¿Jesusca cruzpichu huañurca?

Bibliaca caitami yachachin

 Jesusta catinchi nijcunapaca cruzca ninan valishcami can. Shinapash Jesús imashinapacha huañushcataca Bibliapica na ricuchinllu. Chaimi Jesús imapipacha huañushcataca na yachanchi. Shina cajpipash Bibliapica ricuchinmi Jesusca shuj cruzpica na huañushcata, shinaca shuj jatun racu caspipi huañushcatami nin.

 Jesús imapipacha huañushcata yachachingapaca Bibliapica Griegopi staurós shimitami utilizan (Mateo 27:40; Juan 19:17). Bibliapi huaquin traducciongunapica Jesusca cruzpi huañushca nishpami churashca Shinapash callarimanda Bibliata investigajcunaca Jesús shuj jatun racu caspipi huañushca nishpami yachachin. a Shuj obra de consultapica staurós palabrataca nunca na ninllu shuj ishcai caspi cruzashca o clavashcata (A Critical Lexicon and Concordance to the English and Greek New Testament).

 Bibliapica griegopi xýlon palabratapash utilizan caica staurósnallatami significan (Hechos 5:​30; 1 Pedro 2:​24). Caica “racu caspi”, “yamda”, “estaca”, “largo caspi” o “arbolmi can”. b Shuj nota obra Historia universal de la Iglesia Católica, de René F. Rohrbacherpica, staurós xýlon palabrataca cruztami intindishcanchi shinapash “na shinachu can shuj caspillami can ninmi.

¿Taita Diosca cruzta utilizachunga munanllu?

Crux simplexca racu caspipi shuacunata chaipi huañuchin cashcatami latín shimipica ricuchin.

 Jesusta imapi huañuchishcata na cabal yachashpapash Bibliapica Jesusta catijcunaca Diosta adorangapaca cruztaca na utilizanachu canchi ninmi. Quimsa razonda ricushunchi:

  1.   Taita Diosca na ricunayachinllu imagengunata imapash shuj cosascunata o shinallata cruzta utilizashpa paita adorachun. Israelitacunataca, taita Diosca imapash rijchaj dioscunata paita adorangapaca ama utilizanguichichu nishpami mandarca. Chaimandami cristianocunataca cashna nirca: “Santocunataca na adoranachu canguichi” (Deuteronomio 4:​15-​19; 1 Corintios 10:14).

  2.   Primer cristianocunaca cruztaca na utilizarcachu. c Tucui cristianocunami primer cristianocunapa ejemplota paicunapa yachachishcacunata catina capanchi (2 Tesalonicenses 2:​15).

  3.   Cruzca panda religiongunapa shuj simbolomi carca. d Jesús huañushca tauca huatacuna jipaca huaquin congregaciongunapica paipa yachachishcacunataca ña na catinajurcachu, chaimandami cai mushuj congregaciongunapica simbolocunata imapash cosascunata shinallata cruzta charichunbash saquirca (Diccionario expositivo de palabras del Antiguo y del Nuevo Testamento exhaustivo, entrada “Crucificar, cruz”). Shina cajpipash Bibliapica Jesusta catingapaca yanga dioscunata na adoranachu canchi ninmi (2 Corintios 6:​17).

a Diccionario expositivo de palabras del Antiguo y del Nuevo Testamento exhaustivo, de William E. Vine, entrada “Crucificar, cruz”; Nuevo Diccionario Bíblico Certeza, página 321; Compendio del diccionario teológico del Nuevo Testamento, página 1050; El Evangelio según Lucas, de Joseph A. Fitzmyer, página 116; La muerte del Mesías, de Raymond E. Brown, tomo II, página 1124; The International Standard Bible Encyclopedia, edición revisada, volumen 1, página 825, y The Imperial Bible-Dictionary, volumen II, página 84.

b Diccionario expositivo de palabras del Antiguo y del Nuevo Testamento exhaustivo, de William E. Vine, entradas “Árbol”, “yanda caspi”, “racu caspi” y “caspi”; Compendio del diccionario teológico del Nuevo Testamento, página 651; Diccionario del griego bíblico, página 594, Diccionario manual griego-español, de José M. Pabón, página 416, y A Greek-English Lexicon, novena edición, de Henry George Liddell y Robert Scott, páginas 1191, 1192.

c Breve enciclopedia del cristianismo, de Geoffrey Parrinder, página 105; Encyclopædia Britannica, 2003, entrada “Cross”; The Cross​—Its History and Symbolism, página 40, y The Companion Bible, Oxford University Press, apéndice 162, página 186.

d Mito y ritual en el cristianismo, de Alan Watts, página 174; The Encyclopedia of Religion, volumen 4, página 165; The Encyclopedia Americana, volumen 8, página 246, y Symbols Around Us, páginas 205-​207.