Kichay leenaykipaq

¿Imaninmi Dios edadniyoq tayta-mamanchista cuidaymanta?

¿Imaninmi Dios edadniyoq tayta-mamanchista cuidaymanta?

¿Imaninmi Biblia?

 Kuraqña kapuq tayta-mamakunataqa wawankun cuidananku. Wawakunaq ruwananmantan Biblia nin: “Paykuna ñaupaqtaqa rikuchichunku Dios sonqo kasqankuta familiankuta cuidaspa; arí, paykunan tayta-mamankuman abuelankuman abuelonkumanpas qonanku imachus qopunankuta, chaytan Diosqa munan”, nispa (1 Timoteo 5:4). Tayta-mamanku allin atiendesqa kanankupaq encargakuspan wawakunaqa Bibliaq nisqaman jina sumaqta qhawarinku (Efesios 6:2, 3).

 Bibliaqa manan nishanchu imaynatapunichus wawakuna tayta-mamankuta cuidanankumanta, ichaqa willashanmi ñaupa tiempopi runakuna imakuna ruwasqankuta. Chaymantapas yuyaychaykunatan qoshan kuraq runakunata cuidaqkunaman.

 ¿Imaynatan ñaupa tiempopi runakuna kuraqña kapuq tayta-mamankuta cuidaqku?

 Paykunaqa ima necesitakusqantan ruwarqanku, imaynapi tarikusqankuman jina.

  •   Joseqa karupin tiyasharqan papan kuraqña kapuqtinqa. Chaymi tiempowanqa tukuy atisqanta ruwarqan papan cercallanpi tiyananpaq, jinaspan tukuy necesitasqanta qorqan (Génesis 45:9-11; 47:11, 12).

  •   Ruthqa suegranpa tiyasqan llaqtamanmi ripurqan, tukuy atisqantataqmi ruwarqan suegranta cuidananpaq (Rut 1:16; 2:2, 17, 18, 23).

  •   Jesusqa Wañupunan patapiña kashaspan encargakurqan mamitan allin cuidasqa kananpaq. Chay tiempopaqqa yaqachus jina Mariaqa viudaña karqan (Juan 19:26, 27). a

 ¿Imatan Biblia yuyaychan?

 Kuraqña kapuq tayta-mamanchista cuidayqa sayk’uchiwasunmanmi llakichiwasunman iman. Chhaynapi tarikuqtinchisqa Bibliapi kaq allin consejokunan yanapawasunman.

  •   Tayta-mamaykita respetay.

     ¿Imaninmi Biblia? “Tayta-mamaykitan sumaqta qhawarinki” (Éxodo 20:12).

     Chayman jina ruway: Atikusqanman jinaqa allinmi tayta-mamaykiq decidikusqankuman jina imatapas ruwanankuta dejayqa. Chaymantapas atinkun decidikuyta imayna cuidasqachus kayta munanku chayta. Allin yuyaywan chaykunata qhawariy, jinaspa atikusqanman jina yanapay; respetaytaq ima decidisqankutapas.

  •   Entiendeq, perdonaq ima kay.

     ¿Imaninmi Biblia? “Allin reparaq kayninmi runaq phiñakuynintaqa jark’an, may munaymi k’amisqawan mana phiñakusqanqa” (Proverbios 19:11).

     Chayman jina ruway: Yaqapaschá tayta-mamayki millayta k’amisunkiman otaq reparawaq manapas agradecesqachu kashankuman imaymana ruwasqaykimanta chayta. Chhaynapi tarikuspaqa tapurikuy: “¿Imaynan noqa tarikuyman kuraqña kaspa manaña ñaupaqpi jinachu imatapas ruwaspa? ¿Llakisqachu kashayman?”, nispa. Sichus paykunaq imayna tarikusqankupi yuyaykunki chayqa perdonankin, jinaspa allinta kausankichis.

  •   Jujkunata tapurikuy.

     ¿Imaninmi Biblia? “Mana rimanakuy kaqtinqa imachus yuyaykusqakunan qollupun, askha yuyaychaqkuna kaqtinmi ichaqa allin imapas lloqsin” (Proverbios 15:22).

     Chayman jina ruway: Qhawariy imaynatachus tayta-mamaykiq onqoyninta tratakunman chayta. Jinallataq averiguay tiyasqayki llaqtapi ima yanapaykunas kashan chayta. Kuraq tayta-mamankuta atiendeshaq runakunawan parlariy. Hermanoykikuna kashan chayqa, paykunawanmi rimawaq tayta-mamaykichista imaynatachus llapaykichismanta qhawariwaqchis chayta.

    Juñunakuyta apariychis kuraqña kapuq tayta-mamaykichista cuidanaykichispaq

  •   Ama qanlla tukuyta ruwaychu

     ¿Imaninmi Biblia? “Juch’uyaykukuqkunan ichaqa yachayta tarinku” (Proverbios 11:2).

     Chayman jina ruway: Maykamalla ruway atisqaykita qhawarikuy. Yachasqanchis jina, tiemponchispas kallpanchispas tukukuqllan. Chaymi mana tukuy munasqanchistachu ruwayta atisun tayta-mamanchispaqpas. Sichus tayta-mamaykita cuidaspa sayk’ushanki otaq chaywan ñit’ichikushanki chayqa, juj familiaykikunatan niwaq yanapanasuykipaq. Otaq profecionalkunaq yanapaynintapas maskhawaq.

  •   Ama onqonaykipaq cuidakuy

     ¿Imaninmi Biblia? “Manan pipas cuerpontaqa jayk’aqpas cheqnikunmanchu, aswanpas sumaqtan mijuchin, munakuywantaqmi uywanpas” (Efesios 5:29).

     Chayman jina ruway: Tayta-mamaykitaña cuidanayki kashan chaypas, manan qonqakunaykichu qan kikiykitapas. Casado kanki chayqa familiaykimantan encargakunallaykitaq. Allintan mijunayki, samanayki, allintataq puñunaykipas (Eclesiastés 4:6). Mayninpiqa juj tiempon samarinayki kanqa atikusqanman jina. Chhaynapin tayta-mamaykita allinta cuidanki, manan llakisqallachu tarikunkipas, allin kallpayoqtaqmi kanki.

 ¿Nishanchu Biblia wawakuna wasinkupi tayta-mamankuta cuidanankupaq?

  Bibliaqa manan chaymantaqa sut’itaqa ninchu. Wakin familiakunapiqa dejallankun tayta-mamanku wasillankupi tukuy tiempo tiyanankuta. Ichaqa yaqapaschá tiempowanqa piensankuman tayta-mamanku allin atiendesqa kananpaq kuraqkunaq tiyasqan wasiman apanankupaq. Llapa familian chaytaqa juñukuspa qhawarinanku kanqa imachus llapankupaqpas allin kanman chayta (Gálatas 6:4, 5).

a Bibliamanta yachaq Matthew Henry runan nirqan: “Yaqachus jina Mariaq qosan Joseqa unayña wañupusqa. Chhaynaqa Jesusqa ñan mamitanta tiempoña qhawarisharqan. Jesusqa wañupunan patapiña kashaspan llapa wawakunapaq juj ejemplota churarqan: Wawakunaqa encargakunankun tayta-mamanku allin cuidasqa kanankumanta, consuelota ima chaskinankumanta”, nispa.