¿IMAYMANA ruwanaykitachu munanku wawaykikuna jefeyki esposayki otaq qosaykipas? ¿Tayta-mamaykitapas cuidanaykichu kashan? Manapaschá chhaynapi tarikuytaqa piensallarqankipaschu. Manapaschá huk rato samarikunaykipaqpas tiempoyki kanñachu. Chhaynapi tarikuspaqa ninkipaschá: “¿Imatan ruwasaq? ¡Tukuymi imaymana ruwanayta munanku!”, nispa. Tukuypaq ima munasqankutapas ruwapuyqa manan allinchu ni qanpaqpas ni paykunapaqpas. ¿Imatan ruwawaq chhayna problemakunawan ama atipachikunaykipaq?

Israel llaqtapiqa Moisesllataq llapa juiciokunamanta encargakunan karqan chayqa, Moisesqa piensarqanpaschá imachus ruwanallanta ruwashasqanpi. Ichaqa suegronmi kayta nirqan: “Manan allinchu chay ruwasqaykiqa. Sinchitan sayk’unki”, nispa. Nirqanmi allin yachayniyoq qharikunata akllananpaq, chhaynapi justicia ruwaypi yanapanankupaq, Moisestaq aswan sasa juiciokunallamantaña encargakunanpaq. Suegronqa kayta nispanmi thakta sientechirqan: “Chay hinatachus ruwanki chayqa, atinkin aguantayta, kay llapallan runakunapas kusisqan karpankuman ripunqaku”, nispa (Éxodo 18:17-23).

Ñawpaqpin yacharqanchis Delinaqa sinchi sasa onqoywan kasqanta. Chaywanpas kinsa onqosqa hermanonkunatan yanapan. Ninmi: “Ima ruwanaytapas qhepa p’unchaypaq mana saqesqaymi yanapawan thak sientekunaypaq. Imayna sientekusqaytaqa hukkunamanmi willakuni, astawanqa qosayman, hinan paykunapas yanapawanku. Chaymantapas sapa p’unchaymi huk rato huertaypi llank’ani, chayta ruwayqa anchatan kusichiwan”, nispa.

Sichus imaymana ruwanaykita munanku chayqa kaykunata ruway:

• Valekuy yanapanasuykikupaq. Yaqapaschá wawaykikuna wakin ruwaykunawan yanapasunkikuman otaq amigoykikuna familiaykikuna ima.

• Sut’ita willay. Jefeykiman willay “manan llapa niwasqaykitaqa ruwayta atisaqchu” nispa. Ichaqa ama manapas llank’ayta munawaqchu hinatachu niy, ama llank’anaykitapas saqepuyta munawaq hinatachu niy. Yaqapaschá chayta niqtiykiqa pisi llank’anallata qosunkiku.

• Huk listapi churay semanapaq imakunata ruwanaykipaq nisqasuykikuta. ¿Llapantachu qanlla ruwanayki kanqa icha yanapaytachu mañakunayki kanqa?

• Manan imapaqpas llapa invitasqasuykikutachu “ya” ninayki. Sichus sayk’usqa kashanki otaq mana tiempoyoq chayqa munayllata niy “manan” nispa.

Pisi rimayllapi: Imatapas llapanta ruwayta munanki chayqa manapaschá imatapas ruwayta atinkichu.