María * sutiyoq sipasmi nin: “Amigaykunaqa kusisqallapunin purinku, ñoqatan ichaqa ni reparawankupaschu. Huk p’unchaymi huk kaq amigayta telefonopi waqyarqani, hinan uyarirqani asikuspa rimashasqankuta. Kusisqallaña kashasqankuta uyarispan astawanraq sapallay sientekurqani”, nispa.

¿Hayk’aqpas sapallayki sientekurqankichu? ¿Qanwan mana kayta munasqankupichu yuyaykunki? Chhayna kaqtinqa Biblian yanapasunki. Ichaqa, ¿imatan yachananchis sapalla sientekuymanta? Chaymanta ñawpaqta yachasun.

Yaqa llapa runakunan sapallanku sientekunku. Askha amigokunayoqpas chhaynan sientekunku. ¿Imanaqtin? Manan askha amigokunayoq kayllachu allinqa, aswanpas allin amigokunayoq kaymi. Sichus mana huk allin amigoyki kanchu chayqa, sapaykin sientekunki askha runakunawanña kashaspapas.

Sapallayki sientekuspaqa onqowaqmi. Investigaq runakunan 148 estudiokunata ruwarqanku, chaypin yacharqanku sapallanku tiyaq runakunaqa pisi tiempollata kawsasqankuta. Sapalla sientekuyqa “sapa p’unchay 15 cigarrokunata pitay” hinas, hinaspapas “gordo kaspa onqoymantapas astawan mana allinraqsi”.

Sapallayki sientekuspaqa mana allin amigokunatan maskhawaq. Sapallayki mana kayta munaspaqa comuntan piwanpas huñukullawaq. Alan nin: “Sapallayki sientekuspaqa pillapas uyarinasuykitan munanki. Hinan ninki: ‘Huk ratulla pipas uyariwasqanqa allinmi, mana uyariwanankumantaqa’, nispa. Ichaqa chayraykun problemapi tarikuwaq”, nispa.

Internetpi hukkunawan rimayqa manan yanapasunkichu. Natalia nin: “Ch’isiyaqpas kallaymanmi mensajekunata apachispa, chaywanpas sapallaymi sientekuni”, nispa. Tomaspas nillantaqmi: “Internetpi hukkunawan rimayqa postretapas mikhushawaq hinallan, tuparuspa piwanpas rimaymi ichaqa saksanapaq mikhuna hina”, nispa.

Allin kaqta yuyaykuy. Kaypi piensay, internetpin rikurunki amigoykikunaq fiesta ruwasqanku fotota. Hinaspa yaqapaschá mana allinta yuyaykuspa niwaq: “Manachá invitayta munawarqankuchu”, nispa. Manataq yachankichu imarayku mana invitarasunkikuchu chayqa, manan phiñakunaykichu. Aswanpas kallpachakuy allin kaqta yuyaykunaykipaq. Yaqapaschá qanlla mana allinta yuyaykushanki, hinaspa sapallayki sientekushanki (Bibliaq yachachikuynin: Proverbios 15:15).

Ama mana allinta yuyaykuychu. Sapallayki sientekuspaqa niwaqpaschá: “Manan hayk’aqpas invitawankuchu”, nispa; otaq niwaq: “Manan pipas ñoqawan kayta munanchu”, nispa. Chhayna piensayqa mana reqsisqanchis monte ukhuman haykuy hinan. Astawan haykuqtiykiqa astawanmi chinkapunki. Chhaynatan astawan sapallayki sientekuspaqa astawan hukkunamanta karunchakapunki, chaymantataq onqopunki (Bibliaq yachachikuynin: Proverbios 18:1).

Ama kurakkunata qonqaychu. Bibliapin riman Davidmanta, payqa waynallaraq kashaspan Jonatanpa amigon karqan. Jonatanqa 30 wata kurakña Davidmanta karqan chaypas allin amigontinmi karqanku (1 Samuel 18:1). Qanpas chhayna amigokunayoqqa kawaqmi, 21 watanpi kashaq Clara nin: “Kanmi amigoykuna ñoqamanta aswan kuraqkuna, chaypin reparani kurakkunaqa allin amigokuna kasqankuta. Paykunaqa allin experienciayoqmi kanku, ima rimasqankutapas hunt’ankun”, nispa (Bibliaq yachachikuynin: Job 12:12).

Ama manchakuychu sapallayki kayta. Wakinkunaqa manchakunkun sapallanku kayta. Ichaqa manan sapallayki kashasqaykiraykuchu sapallayki sientekunayki. Yachanapaq, señorninchis Jesucristoqa askha runakuna ukhullapin puriq, ichaqa mayninpin sapallan kayta munaq (Mateo 14:23; Marcos 1:35). Sapallayki kasqaykipi piensashanaykimantaqa aswanpas allin cosaskunapi piensay. Chaymi yanapasunki allin runa kanaykipaq, chaymantapas allin amigokunata tarinaykipaq (Proverbios 13:20).