Kichay leenaykipaq

Índice nisqaman riy

¿Imaraykun kan askha Bibliakuna?

¿Imaraykun kan askha Bibliakuna?

¿Imaraykun kan askha versión Bibliakuna? ¿Yanapawasunmanchu mosoq versionkuna Bibliata entiendenapaq icha manachu? Imaynapi chay versionkuna rijurisqanta yachaymi yanapawasun.

Ñaupaqtaqa yachasun, ¿pin Bibliata qelqaran, jayk’aqmi? Chaykunamanta.

ORIGINAL BIBLIA

Bibliaqa iskay seccionpi t’aqasqan kashan. Ñaupaq kaqpiqa 39 librokunan kashan “Diospa ch’uya willakuyninkuna” (Romanos 3:2). Diosninchismi yuyaycharan Bibliata qelqaq runakunamanqa, yaqa 1100 watakuna jinan duraran qelqakusqan tiempoqa, 1513 m.J.j. (manaraq Jesús jamushaqtin) watamanta 443 m.J.j. watakama. Hebreo simipin qelqaranku, chaymi Hebreo rimay qelqakuna nispa sutichakun otaq Antiguo Testamento nispa.

Iskay kaq seccionpiqa 27 librokunan kashan chaykunapas ‘Diospa siminmi’ (1 Tesalonicenses 2:13). Diosninchismi yuyaycharan Jesucristoq wakin discipulonkunaman chay librokunata qelqanankupaq, paykunaqa aswan pisi tiempollapin qelqaranku, 60 watakuna jinan duraran qelqasqanku tiempoqa, 41 J.j.q.(Jesús jamusqan qhepata) watamanta 98 watakama. Paykunaqa griego rimaypin qelqaranku, chaymi Griego rimay qelqakuna nispa sutichakun otaq Nuevo Testamento nispa.

Enteron Bibliapiqa 66 librokunan kashan, Diospa mensajenmi runakunapaq kashan. ¿Imaraykutaq Bibliamanta askha traduccionkuna kan? Yachasun kinsa importante razonkunamanta.

  • Runakuna rimasqanku simipi leenankupaq.

  • Biblia copiaqkunaq pantasqankuta correginankupaq, original Bibliata recuperanankupaq ima.

  • Runakunaq rimasqankuman jina kananpaq.

Yachasunchis imaynatan iskay traduccionkunapi chay puntokunaq nisqanman jina ruwaranku chayta.

SEPTUAGINTA GRIEGA BIBLIA

Manaraq Jesús jamushaqtin 300 watakuna antestan, investigaqkuna qallariranku Hebreo rimay qelqakunata griego simiman traduciyta. Chayqa Septuaginta griega nispan sutichakuran. Chay tiempopiqa askha runakunan griego simita rimaranku hebreo simimantaqa, ‘ch’uya qelqakunamanta’ yachanankupaq (2 Timoteo 3:15).

Septuaginta nisqaqa millonninpi runakunatan yanaparan, paykunaqa manan judío runakunachu karanku griego simitan rimarankupas. ¿Imaynapi? Profesor Wilbert Howard niran: “Yaqa 2000 watakuna antesta jinan, Septuaginta nisqa Bibliaqa Cristiana Iglesiaq Biblian nisqa karan, misionerokunapas sinagogakunatan riqku ‘Diospa simin qelqawan Jesuspuni Cristo kasqanta rikuchispa’” (Hechos 17:3, 4; 20:20). Bibliata investigaq Frederick Bruceq nisqanman jinaqa, chaymi razón karan judiokuna manaña “Septuaginta Bibliamanta yachay munasqanku”.

Chaymantaqa Jesuspa discipulonkunan Griego rimay qelqakunata chaskiranku, chaytataq Septuaginta Hebreo rimay qelqakunaman yaparanku, chhaynapin completasqa Biblianchis kapun.

VULGATA LATINA BIBLIA

Biblia completakusqanmanta 300 watakuna pasaqtinmi, Biblia investigaq religioso Jerónimo latinman junt’asqata Bibliata traduciran, tiempowanqa Vulgata latina nispa sutichakuran. ¿Imaraykun necesitakuran latín simipi juj Bibliakunapas karanñataq chayri? Juj Encyclopedia nisqan jina: Jeronimoqa corregiytan munaran “mana allin traducisqa, pantasqa, yapasqa otaq orqosqa kaqkunata”.

Jeronimoqa corregiranmi chaykunata. Ichaqa tiempowanqa Iglesian mana allinta decidiran, niranmi: “Vulgata latina Bibliallan autorizasqa kashan”, nispa. Chhaynan pachaj-pachaj watakuna karan. Runakuna Bibliata entiendenankumantaqa astawanmi mana entiendepurankuchu, tiempowanqa yaqa llapa runa latín simita manaña rimapusqankurayku.

MOSOQ TRADUCCIONKUNAN RIJURIRAN

Tiempowanqa juj Bibliakunan rijuriran, jujninmi karan Peshitta siríaca 400 watakunapi jina. Ichaqa 1300 watakunapin jujmanta ruwaranku lliu runapas rimasqanku simipi entiendenankupaq.

Inglaterra nacionpin John Wyclef runa yaqa 1400 watakunapi jina inglés simipi Bibliata traduciyta qallariran, chhaynapi yaqa llapa runapas entiendenanpaq. Chaymanta pisi tiempollamantan Johannes Gutenberg imayna imprimisqan yanaparan Bibliamanta askha investigaqkunata, mosoq versionpi Bibliakunata ch’eqechinankupaq; Europa ladopi runakunaq rimasqan simikunapi.

Inglespi askha traduccionkuna kasqanmantan wakin runakuna criticaranku, paykunapaqqa manan necesitakuranchu askha versionkuna kaq simillapi. Ichaqa 1700 watakunapi jina, religioso John Lewis niran: “Idiomakunaqa cambiashallanmi, tiempowanqa askha palabrakunan manaña entiendekunñachu, chaymi necesario antigua Bibliakunata revisayqa, qhepa wiñaykunapas entiendenankupaq”, nispa.

Kay tiempopiqa aswan facilmi antigua Bibliakunata revisayqa Bibliata investigaqkunapaqqa. Kunanqa Biblia qelqakusqan idiomakunatan astawan entiendekun, kashanmi Bibliamanta makiwan ruwasqa antiguo qelqakuna. Chayraykun atikuran aswan exacto original Biblia jina kananpaq.

Chayraykun allinpuni mosoq versión Bibliakuna kasqanqa, cuidadowanña wakinkunata leena chaypas. * Sichus mosoq versión Bibliata ruwaqkuna tukuy sonqowan Diosta munakuspa ruwanku chayqa, allinninchispaqpunin kanman.

 

^ párr. 24 Astawan yachanaykipaq “Cómo escoger una buena traducción de la Biblia” nisqa temata, 1 mayo 2008 La Atalaya revistapi leey.