Dianam * nin: “Ñañayta qaqchaspaymi kallpawan punkuta kichaspay pirqata ñupurachirqani. Chay ñupusqaymi yuyarichiwan warmacha hina portakusqayta”, nispa.

Lauram nin: “Piñakuspaymi taytayta kaynata nirqani: ‘¡Chiqnikuwankim!’, nispa. Hinaspaymi qayllanpi punkuta wichqarurqani. Ichaqa manaraq wichqachkaspaymi llakisqallaña uyayuqta qawaspay llumpayta hukmanyarurqani. Munaymanmi karqa qalluytapas kachukuruyta”, nispa.

¿Haykapipas chayna kaqllata ruwarqankichu? Chayna kaptinqa qampaq hinam kay yachachikuyqa kachkan.

Mana controlakuqqa allin runa kaynintam chinkachin. 21 watanpi kaq Barbaram nin: “Ñawpaqpim piensarqani hukkunaqa imayna kasqaywan pacienciakunankuta. Ichaqa wiñaymasiykuna mana controlakusqankuta qawaspayni niq kani: ‘¡Waknañaqa kanku!’, nispay. Hinaptinmi kikiy musyakururqani ñuqatapas hukkuna chayna qawawasqankuta”, nispa.

Bibliam nin: ‘Imatapas loco hinam ruwan chaylla piñakuruq runaqa’, nispa (Proverbios 14:17).

Chaylla piñakuq kasqaykita mana controlaptikiqa qanmantam karunchakunqaku. 18 watanpi kaq Danielmi nin: “Mana controlakuptikiqa allin runa kaynikitam chinkachinki, hinaspapas mana pipa respetasqanmi kanki”, nispa. 18 watanpi kaq Elenapas ninmi: “Chaylla piñakuq kaspaykiqa mana allin qawasqam kanki, hinaspapas qanmantam karunchakunmanku”, nispa.

Bibliaqa niwanchikmi chaylla piñakuq runakunawan mana kuskanchakunapaq (Proverbios 22:24).

Atichwanmi controlakuytaqa. 15 watanpi kaq Saram nin: “Mana allin tarikuspaykipas atiwaqmi controlakuspa sumaqllata imatapas ruwayta”, nispa.

Bibliam nin: “Kallpasapa soldadomanta aswan allinqa anaq piñakuq runam. Llaqta venceq runamantapas aswan allinqa kikillan controlakuq runam”, nispa (Proverbios 16:32).

Tanteakuy kayta ruwanaykipaq. Ama niychu: “Chaynañam kani”, nispaqa. Aswanqa tanteakuy hayka tiempo kallpanchakunaykita. Ichapas puntataqa kallpanchakuwaq suqta killata. Amataq qunqaychu kallpanchakusqaykimanta qillqaytaqa. Sapa piñakusqaykipi qillqay imanasqa piñakurusqaykimanta, ima ruwarusqaykimanta hinaspa imapi astawan kallpanchakunaykimanta chaynataq imanasqa chay kallpanchakuyniki ancha allin kasqanmanta. Chaymantañataq kaqmanta piñakuspaykiqa chay qillqasqaykita qawaspayki chaypi yuyaymanay. Amataq qunqaychu controlakusqaykimanta qillqaytapas hinaspa chayrayku imayna tarikusqaykimantapas (Bibliapa yachachisqan: Colosenses 3:8).

Ama chaylla imatapas niruychu. Pipas piñachisuptikiqa ama chayllaqa imatapas niruychu. Aswanqa hawkalla kay. 15 watanpi kaq Enriquem nin: “Hawkalla kasqaymi yanapawan allinta piensaspay rimanaypaq utaq imatapas ruwanaypaq, chaynapi imamantapas mana ñakakunaypaq”, nispa (Bibliapa yachachisqan: Proverbios 21:23).

Allintaraq yachaykuy. Ichapas wakinpiqa chaylla piñakuq kanki mana llapanta yachasqaykirayku, astawanraqmi qamta hukmanyachisuptikiqa. 24 watanpi kaq Jesicam nin: “Pipas mana allinta ruwawaptinqa piensanim imanasqa chay ruwasqanpi, chaypi piensasqaymi hawkayachiwan”, nispa (Bibliapa yachachisqan: Proverbios 19:11).

Asurikuy. Bibliam nin: “Manaraq llumpayta atipanakuchkaspa asurikuymi aswan allinqa”, nispa (Proverbios 17:14). Wakinpiqa allinmi kanman manaraq imapas pasakuchkaptin chaymanta asurikuy. Amataqyá chaykunapiqa llumpayta piensaychu, mana chayqa astawanmi piñakurunki. Allinmi kanman imatapas ruwayniki. Danielam nin: “Piñasqa kaspayqa imatapas ruwaytam qallaykuni, chaymi yanapawan hawkalla kanaypaq”, nispa.

Qunqaruy. Bibliam nin: ‘Amañayá mastaqa huchallikuychikchu. Qamkunaqa upallaspaykichikyá camaykichikpi yuyaymanaychik’, nispa (Salmo 4:4). Kaypi nisqanman hinaqa pipas piñakuruchwanmi, ichaqa controlakunanchikmi llutanpi imatapas mana ruwarunapaq. Ricardom nin: “Pipas piñachisuptiki chayman hina kutichiptikiqa, mana controlakusqaykitam qawachinki. Aswan allinmi yuyayniyuq kasqaykita qawachispa chay piñachisusqaykita qunqaynikiqa”, nispa. Chaynata ruwaspaykim chaylla piñakuq kasqaykita controlayta atinki.