Yachachikuypa kasqanman rinapaq

Diospa munayninta ruwananchikpaq huñunakuyta imayna ruwanapaq willakuykuna

Diospa munayninta ruwananchikpaq huñunakuyta imayna ruwanapaq willakuykuna

Yachachikuykuna

1. Kay willakuykunaqa kachkan huñunakuypi puntaman lluqsiqkunapaqmi. Paykunaqa kay willakuykunata, chaynataq Huñunakuypi yanapawaqninchik qillqapi kaq yachachikuykunatam puntataqa qawananku. Chaymantapas Diosmanta lliw willakuqkunam “Allin yachachiq kanapaq” nisqanpi puntaman lluqsispanku rimarinanku. Bibliamanta yachachisqanchik runapas sapa huñunakuykunaman hamuspan hinaspa Diospa munasqanman hinaña kawsakuspanqa, atinmanmi “Allin yachachiq kanapaq” nisqanpi puntaman lluqsispan rimariyta. Chaypaqmi Diospa munayninta ruwananchikpaq huñunakuymanta cuentallikuq punta apaqwan rimanan, hinaptinmi tantianqa chaypaq hinaña kasqanta utaq manapas. Chay rimasqankupiqa kanantaqmi bibliamanta yachachiqninpas utaq warmaraq kaptinqa testigo kaq tayta-mamanpas. Chaynallatataqmi ruwanan chayllaraq Diosmanta willakuq lluqsinanpaqpas (od-S cap. 8 parr. 8).

 HUÑUNAKUYTA QALLARINAPAQ RIMARIY

2. Huk minutollapi. Huñunakuyqa qallaykunqa takiwan hinaspa Diosta mañakuywanmi. Chaymantam huñunakuyta qallarichiq iñiqmasinchikqa huñunakuypi imakunamanta yachananchikta rimarinqa iskay kimsallata.

  BIBLIAMANTA ASTAWAN YACHANAPAQ

 3Huñunakuypi yachachinapaq (10 minutopi): Huñunakuypi yanapawaqninchik qillqapim tarisunchik kay yachachikuypa sutinta, hinaspa 2 utaq 3 sumaq yachachikuykunatapas. Kaytaqa huknin punta apaqmi utaq punta apaqkunapa allin yanapaqninmi ruwanqa. Bibliapi huknin qillqamanta chayllaraq yachana kaptinqa chaymanta rimaq videotam qawachinan kanqa. Videopa willakusqan, yachachisqanwan tupaptinqa rimarinmanmi chay videomanta, ichaqa rimarinanmi qillqapi rikuriq 2 utaq 3 yachachikuykunamantapas. Tiempo haypaptinqa rimarinmantaqmi yachachikuywan tupaq dibujokunamanta hinaspa chaypi rikuriq bibliapa nisqankunamantapas, chaykunapas yachachikuyta astawan entiendenapaq yanapakusqanrayku.

 4Ima yachachikuykunatam tariramunchik (10 minutopi): Kaypiqa yachachiqmi huñunakuqkunata tapunqa, hinaptinmi rimarimunqaku. Kaytaqa punta apaqmi utaq punta apaqkunapa allin yanapaqninmi ruwanqa. Yachachiqqa tapukuykunatam ruwanan. Hina paytaqmi tantianan qallariynin tapukuykunapi rikuriq textokuna lliw utaq wakillan leesqa kananpaqpas. Tapuykunamantaqa rimarinanku 30 segundollapim utaq menospim.

 5Bibliata leenapaq (4 minutopi): Kaypiqa qarikunam tupasqanman hina bibliata leenqaku. Qallarinanpaqpas nitaq tukunanpaqpas manam yachachichkaq hinaqa rimananchu. Huñunakuyta qallarichiqmi biblia leeqta yanapanqa imam kaqta leenanpaq, leesqanta entiendenanpaq, entiendekuqta leenanpaq, rimasqanman hinalla leenanpaq, sumaqta leenanpaq, leesqanpi entiendechinanpaq kaqta kallpawan leenanpaq hinaspa tupasqanman hina samarispa leenanpaq. Wakinpim bibliapi leena hatun kasqanrayku huñunakuymanta cuentallikuq allinta tantianan mayqin iñiqmasinchikpaq leenanpaq.

 ALLIN YACHACHIQ KANAPAQ

6. Chunka pichqayuq minutopi. “Allin yachachiq kanapaq” ukupi yachachikuykunaqa lliwtam yanapawasunchik Diosmanta allinta willakunapaq chaynataq allin yachachiq kanapaq. Punta apaqkunapas chaytaqa ruwanmanku. Llapallanchikmi iñiqkunaqa Allin yachachiq kanapaq qillqata hinaspa Kuyakuqyá kasun qillqata qawananchik puntaman lluqsinanchikpaq tupawaptinchikqa, mayqintapas qawanapaqqa Huñunakuypi yanapawaqninchik qillqapim entre parentesispi kachkan. Wakin semanakunapiqa huñakuypi kaqkunam rimarinqaku, chaytaqa yachachinqam punta apaq utaq allin yanapaqnin (qaway  15 parrafota huñunakuypi kaqkunawan ruwanapaq kaqta).

 7Piwanpas rimayta qallarispa: Qari utaq warmi iñiqmasinchikmi kaytaqa ruwanqa. Qari ruwaspanqa ayllunwan utaq qarimasinwanmi ruwanan, chaynallatataqmi ruwanan warmikunapas. Ruwanmankum tiyaspapas utaq sayanpallapas (qaway imaynata ruwanapaq  12 hinaspa  13 parrafota).

 8Kaqmanta kutispa: Warmi utaq qari iñiqmasinchikmi kaytaqa ruwanqa. Qaripuram utaq warmipuram rimananku (km-S 5/97 pag. 2). Tiyaspapas utaq sayanpallapas rimanmanku. Kutiq iñiqmasinchikqa chayllaraq rimasqankupi ima tapukuy saqisqanmanta yachachinanpaqmi kutinqa (qaway imaynata ruwanapaq  12 hinaspa  13 parrafota).

 9Jesuspa qatiqnin kanapaq yachachispa: Warmi utaq qari iñiqmasinchikmi kaytaqa rimanqa. Qari ruwaspanqa qarimasinwanmi rimanan, chaynallataqmi warmikunapas (km-S 5/97 pag. 2). Tiyaspapas utaq sayanpallapas rimanmankum. Kaypiqa estudiachisqan runamanmi yachachinqa, chaymi kamasña yachachinan manaña rimakuykuspa, manañataqmi tukunanpaqpas tukuytaraqchu ninan. Ichaqa chaykunapi kallpanchakunan kaptillanmi chaynataqa ruwanman. Munaspanqa yachachisqan qillqataqa llapallanku uyarinankupaqmi leenmanku utaq manapas.

 10Creesqaykimanta yachachiy: “Huñunakuypi yachachinapaq” niptinqa qarim yachachinan. “Actuacionlla” kaptinmi ichaqa qaripas utaq warmipas rimanmanku. Qari rimaspanqa qarimasillanwanmi ruwanan, chaynallataqmi warmi rimaspanpas warmimasillanwan, familian kaptinmi ichaqa mana imananchu. Kay partepipas ninqam ima qillqaman hina imamantapas yachachinanpaq, chayman hinam clarota, sumaqllata yachachinan. Chaymantapas munaspanqa ninmanmi mayqin qillqanchikmantapas rimasqanta.

 11Huñunakuypi yachachinapaq: Kaytaqa qarim yachachinan. Kuyakuqyá kasun niq qillqapi “1 kaq yanapakuy” nisqanman hina kaptinqa, chaypi rikuriq textokuna imaynata Diosmanta willakunanchikpaq yanapawasqanchikmantam yachachinan. Ichapas yachachinman bibliapi textokuna ima ninan kasqanmanta, imaynata yachachinamanta chaynataq pikunaman yachachinamantapas. Kuyakuqyá kasun qillqapa wakin yachachikuyninman hina kaptinñataqmi yachachinan Diosmanta imaynata willakunapaq. Qawanmantaqmi chay yachachikuypa 1 kaq yachachikuyninta utaq chaypi kaq textokunatapas.

   12Imaynata ruwanapaq: Kaypi hinaspa qatiqnin parrafopi willakuyqa “Piwanpas rimayta qallarispa” niqpi hinaspa “Kaqmanta kutispa” niqpi imaynata willakunankumantam kanqa. Mana chayna kaptinqa kikinñam tantianan ima textomanta yachachinanpaq utaq imata nispa qallarinanpaqpas, chaynataq kutispa hinalla rimanankupaq yachay munasqanmanta ninqa. Ichaqa chaytaqa ruwanan maypi yachasqankuman hinam. Munaspaqa qunmanmi mayqin qillqanchiktapas utaq qawachinmanmi mayqin videonchiktapas. Chaymantapas papelmanta qawa-qawaykuspalla ruwananmantaqa allinmi kanman sapa kuti rimasqanman hinalla ruwaynin.

   13Maykunapi willakunapaq: Puntaman lluqsispa yachachiqqa kay qatiqninpi willakuyman hinam atikuptinqa ruwanan:

  1.  (1) Wasin-wasin willakuspa. Willakuyqa kanmantaqmi celularwan qayaspa utaq cartawanpas chaynataq kaqmanta watukuspapas.

  2.  (2) Maypipas willakuspa. Willakuchwanmi bibliata leeykapuspa escuelapipas, llamkaspapas, vecinonchikmanpas, carropi kaspapas utaq maypiñapas.

  3.  (3) Achka runakunapa kasqanpi willakuspa. Willakuchwantaqmi carretachakunawan, callekunapi, mercadokunapi, parquekunapi, carrokunapa sayananpi utaq maypiñapas runakunapa kasqanpi.

 14Qillqanchikwan utaq videonchikwan willakuspa: Puntaman lluqsiqqa munaspanqa qunmanmi mayqin qillqanchiktapas, qawachinmantaqmi videonchiktapas. Sichum videomanta yachachinanpaq tupaptinqa qawaq tukuspallankum chaymanta rimarinanku.

  DIOSPAQ HINA KAWSANAPAQ

15. Takipa qatiqninmanmi uyarisunchik bibliapa nisqanta kasukunapaq huk utaq iskay yachachikuykunata. Chayqa ruwakunqa 15 minutopim. Kaytaqa punta apaqmi utaq punta apaqkunapa allin yanapaqninmi ruwanqa, wakinpim ichaqa punta apaqlla ruwananpaq qillqanchikpi ninqa. Imapi astawan kallpanchakunamanta yachachikuytaqa punta apaqmi ruwanqa. Huñunakuypi kaqkunawan ruwanapaq kaptinqa encargakuq punta apaqmi yachachikuypi mana qunqanapaq kaqkunata yuyarinapaq tapukuykunata ruwanan. Pitapas tapunanpaq kaptinqa atikuptinqa puntamanmi lluqsinanpaq ninman, manam tiyasqallanmantaqa rimananchu.

  16Qillqanchikmanta yachanapaq (30 minutopi): Allin yachachiq punta apaqmi kaytaqa ruwanqa (punta apaqkuna mana achka kaptinqa, punta apaqpa allin yanapaqninmi ruwanman). Punta apaqkunam tantiananku paykunamanta pikuna qillqanchikmanta yachachinankupaq. Akllasqa kaqkunaqa allin yachachiqmi kananku, tiempollanpim tukunanku, yachanankum qillqanchikpi rikuriq bibliapa textonkunamanta mayqankunata astawan entiendechiyta chaynataq estudiasqanchik qillqapi yachachikuykuna imayna yanapawasqanchikta entiendechiytapas. Chaymantam astawan yachanmanku Willakuq qillqanchikpi imaynata yachachinapaq willakuyta qawaspanku (w23.04 pag. 24, recuadro). Iñiqmasinchikkuna qillqanchikpa yachachikuyninta allinta yacharuptinkuqa manam suyanankuraqchu 30 minutopi tukuytaqa. Atikuptinqa sapa semanam huk punta apaq yachachinman, chaynataq leeqpas sapa semana huk kanman. Sichum huñunakuyta qallarichiq iñiqmasinchik qillqanchikmanta yachachiqta ninqa pisi tiempollapi ruwananpaq hinaptinqa qillqanchikmanta yachachiqñam tantianan imayna ruwananpaq. Tantianmanmi wakin parrafokunata manaña leenanpaq.

  HUÑUNAKUYTA TUKUNAPAQ RIMARINAMANTA

17. Kimsa minutopi. Huñunakuyta qallarichiqmi yuyarichiwasun huñunakuypi astawan yanapawaqninchik kaqkunata. Rimarinmantaqmi hawan huñunakuypi ima yachachikuykuna kananmantapas, chaynapi iñiqmasinchikkuna chaypi umayuqña kanankupaq. Tiempo haypaptinqa yuyarichinmanmi pikuna hawan huñunakuypi “Allin yachachiq kanapaq” niqpi rimanankumanta. Tukunanpaqñataqmi willakuykuna kaptin willawasun, leenapaq kaq cartakunatapas leemunqam. Maypi Diosmanta willakuy kasqanta, pikunaman pichay tupasqanmanta utaq chayna willakuykunataqa manam ñawpaqmantaqa willakunachu, chaykunaqa tableropim papelpi laqasqa kanqa. Sichum huñunakuyta qallarichiq musyanqa willakuykunata willakunanpaq utaq cartakuna leenanpaq tiempo mana hayparunanta hinaptinqa “Diospaq hina kawsanapaq” niqpi yachachiqkunatam ninqa pisi tiempollapiña ruwanankupaq (qaway  16 hinaspa  19 parrafota). Huñunakuyqa tukunqa takiwan hinaspa Diosta mañakuywanmi.

  IMAPI YANAPANAPAQ

18. Huñunakuyta qallarichiqmi biblia leeqta hinaspa “Allin yachachiq kanapaq” nisqanpi rimariqkunata, huk minutollapi kallpanchaykunqa hinaspa Yachachiq qillqapa nisqanman hina yachaykachinqa. Qallariyninpiqa manam ninqachu chay qillqapa mayqan yachachikuyninman hina ruwanankumantaqa, tukuruptinkuñam chaymantaqa kallpanchaykuspan willanqa. Tupasqan yachachikuyman hina allinta ruwaruptinqa kallpanchaykuspam ninqa imanasqa allin ruwasqanmanta, mana allinta ruwaptinqa kuyakuywanmi willanan imanasqa astawan kallpanchakunanmanta. Sichu puntaman lluqsiqpa imayna ruwasqan huñunakuypi kaqkunata yanapanqa hinaptinqa chay allin ruwasqanmantapas rimarinmanmi. Chaymantapas huñunakuy tukuytam utaq huk ratopim Kuyakuqyá kasun, Yachachiq utaq Escuelawan Yanapachikuy qillqakuna nisqanman hina ima yachachikuy tupasqanmanta utaq imapipas kallpanchakunanmanta yanapaykunan (qawaytaq  19,  24 hinaspa  25 parrafota).

     HAYKA TIEMPO RUWANAPAQ

19Puntamanta rimaqkunaqa llapallankum tupasqan tiempollapi tukunanku, manam mastaqa ruwananchu: Huñunakuypi yanapawaqninchik qillqapiqa ñam kachkanña hayka tiempopi sapa yachachikuyta ruwanapaq. Chaymi yachachisqan allinta entiendekuruptinqa menos tiempollapipas tukurunman manañam yapapananñachu. Sichum tupasqan tiempota pasaruptinqa huñunakuyta qallarichiqmi sapallanpi rimapayanan horallanpi tukunanpaq (qaway  24 hinaspa  25 parrafota). Huñunakuyqa takintinña hinaspa Diosta mañakuypiwanñam 1 hora 45 minutollapi tukunan.

 LLAQTAN-LLAQTAN WATUKUQ IÑIQMASINCHIK WATUKAMUPTIN

20. Watukuq iñiqmasinchik watukamuwaptinchikqa Huñunakuypi yanapawaqninchik qillqapa nisqanman hinam huñunakuytaqa ruwasun, ichaqa “Qillqanchikmanta yachanapaq” kaq yachachikuypa rantinpim watukamuq iñiqmasinchik 30 minutopi yachachiwasun. Watukamuwaqninchik iñiqmasinchik manaraq yachachimuchkaptinmi huñunakuyta qallarichiq iñiqmasinchik rimarinqa imakuna yacharusqanchikmanta hinaspa hawan semanapi imakuna yachananchikmantapas. Ima willakuykuna kaptinpas willawasunmi, cartakuna leenapaq kaptinpas leenqam, chaymantañam watukamuq iñiqmasinchikta saqiykunqa yachachimunanpaq. Payñam huñunakuytaqa tukunqa akllasqan takita takiykachiwaspanchik. Payqa ninmantaqmi hukña mañakuywan tukuykunanpaqpas. Chay semanaqa manam uchuy cuartochapiqa “Allin yachachiq kanapaq” nisqanpi rimaqkunaqa kanqachu. Sichum huñunakusqanchikpi huk idiomapi sapaq huñunakuspankuqa hina sapaqmi huñunakuyninkuta ruwananku watukamuq iñiqmasinchik chay semana watukamuchkaptinpas. Ichaqa watukamuq iñiqmasinchikpa 30 minutopi yachachisqantam uyarinanku.

 HATUN HUÑUNAKUY KAPTIN

21. Hatun huñunakuyninchikkuna kaptinqa huñunakuyqa manam kanqachu. Chaymi wasillanchikpiña ayllunchikwan utaq sapallanchikpipas chay semana huñunakuypi yachananchikpaq qillqanchikkunata estudiananchik.

 JESUSPA WAÑUKUSQAN PUNCHAWTA YUYARINANCHIK KAPTIN

22. Jesuspa wañukusqan punchaw sabado utaq domingo mana kaptinqa, aswanqa huk punchaw kaptinqa manam kanqachu Diospa munayninta ruwananchikpaq huñunakuyqa.

 DIOSPA MUNAYNINTA RUWANANCHIKPAQ HUÑUNAKUYMANTA CUENTALLIKUQ

23. Punta apaqkunam akllananku pim Diospa munayninta ruwananchikpaq huñunakuymanta cuentallikuq kananpaq. Paymi qawanan huñunakuy allin kananpaq hinaspa kaypi yachachikuykunaman hina ruwakunanpaqpas. Yachachiqkunata rimapayaspan yanapaq iñiqmasinwanmi sapa kuti rimananku. Huñunakuypi yanapawaqninchik qillqa chayaramuptillanmi akllananña iskaynin killapaq pikuna sapa parteta ruwanankupaq (qaway  3-16 hinaspa  24 parrafota). Pikuna puntaman lluqsispa yachachinanpaq churanapaqqa puntatam qawanan warmapaq kasqanta, yuyayniyuqpaq kasqanta, tayta-mamapaq kasqanta utaq mana manchakuspa rimaqpaq kasqanta. Chay cuentallikuqmi akllanan huñunakuyta qallarichiqta hinaspa lliw yachachiqkunata chaynataq “Allin yachachiq kanapaq” niqpi pikuna ruwanankupaqpas. Sapa rimamuqkunamanmi hinaspa yachachiqkunamanmi qunan kimsa semana puntataraq Diospa munayninta ruwananchikpaq huñunakuypi ruwanapaq (S-89) niq papelchata. Huñunakuymanta cuentallikuqmi programata churachinan huñunakunanchik wasipi kaq tableropi. Punta apaqkunam huk punta apaq utaq yanapaqninta akllanmanku yanapananpaq. Ichaqa punta apaqllam akllanan yachachiqkunataqa.

    DIOSPA MUNAYNINTA RUWANANCHIKPAQ HUÑUNAKUYTA QALLARICHIQ

24. Sapa semanam hukkaqnin punta apaq Diospa munayninta ruwananchikpaq huñunakuyta qallarichinqa hinaspa tukuchinqa (aslla punta apaqkuna kaptinqa punta apaqkunapa allin yanapaqninpas huñunakuyta qallarichiqqa kanmanmi). Huñunakuyta qallarichiq iñiqmasinchikmi qallarinqa huñunakuypi imakunamanta yachananchikta willawaspanchik, huñunakuy tukunanpaqpas yuyarichiwasunmi imakuna yachasqanchikmanta hinaspa imakunata hawan huñunakuypi yachananchikmantapas, hina paytaqmi runakunawan imaynata rimanapaq videokunataqa qawachiwasun, qawachiwasuntaqmi Yachachiq qillqamanta videokunatapas. Lliw yachachikuykunatam presentanan, sichu aslla punta apaqkuna kaptinqa kikinpas ruwanmanmi wakin yachachikuykunata, astawanmi ruwanman video kaqkunataqa. Puntaman lluqsiqkunamanta rimaspanqa pisi rimayllapim rimanan. Punta apaqkunam akllananku paykunamanta pikunalla huñunakuyta qallarichiq kanankupaq. Huñunakuyta qallarichiqqa sapa semanam hukña-hukña kanan. Wakinpiqa, Diospa munayninta ruwananchikpaq huñunakuymanta cuentallikuqmi yaqa sapa kuti huñunakuyta qallarichinan kanqa. “Qillqanchikmanta yachanapaq” niqta yachachispankuqa yaqa llapankum huñunakuyta qallarichiytaqa atinmanku. Ichaqa huñunakuyta qallarichiqqa sumaq simiyuqmi kanan, yachananmi kuyakuywan kallpanchaykuyta, “Allin yachachiq kanapaq” niqpi rimaqkunatapas sumaqllatam rimapayanan imapi astawan kallpanchakunankupaq. Qawanantaqmi huñunakuy tiempollanpi tukunanpaqpas (qaway  17 hinaspa  19 parrafota). Atikuptinqa huk microfonowanmi rimarinman, chaynapi imamanta yachananchikmanta rimachkanankama pim yachachiqqa huknin micropi yachachinanpaqña alistakunanpaq. Huñunakuyta qallarichiqpaqmi mesatawan sillata ñawpaqpi churarunmanku, chaynapi biblia leeqta hinaspa “Allin yachachiq kanapaq” nisqanpi rimamuqkunata chay sillallapi tiyaykuspan uyarinanpaq, chay ruwaykunaqa allinmi tiempollapi huñunakuyta tukunapaq.

   YACHACHIQKUNATA RIMAPAYASPAN YANAPAQ

25. Yachachiqkunata yanapaqqa kanan allin yachachiq punta apaqmi. Sichum punta apaqmasinkuna hinaspa punta apaqkunapa yanapaqninkuna allin yachachiq kanankupaq kallpanchakunankuraq kaptinqa, paymi rimapayanan allin yachachiq kanankupaq. Hina paytaqmi llapallan runakunapaq huñunakuypi yachachiqta, Willakuq qillqawan yachachiqta, “Qillqanchikmanta yachanapaq” niqpi yachachiqta hinaspa ñawpaqmanta qillqakuna leeqkunatapas rimapayanman aswan allinta ruwanankupaq (qaway  19 parrafota). Achka punta apaqkuna allin yachachiqkuna kaptinqa sapa watam hukña kanman yachachiqkunata rimapayaspan yanapaqqa. Ñawpaqmanta yachachimuyta tukuruptinkuqa manam sapa kutichu rimapayanan.

 TAKSA CUARTOCHAKUNA

26. “Allin yachachiq kanapaq” nisqanpi achka rimaqkuna kaptinqa taksa cuartochakunapipas ñawpaqmanta rimaqkunaqa imam tupasqantam ruwanmanku. Sapa cuartochapi rimariqkunata yanapananpaqmi huk punta apaq kanan, mana atikuptinqa kanmanmi punta apaqkunapa allin yanapaqninpas. Punta apaqkunam tantianqaku rimamuqkunata pikuna yanapanankupaq hinaspa chullachinakunankupaq utaq manapas. Chay akllasqa iñiqmasinchikqa kaypi  18 parrafopa nisqanman hinam ruwanan. Taksa cuartochapi rimariqkunaqa yaykunqaku “Ima yachachikuykunatam tariramunchik” niq yachachikuy tukuykuptillanmi, chay yachachikuyqa “Bibliamanta astawan yachanapaq” niq yachachikuypa ukunpim kachkan. “Allin yachachiq kanapaq” niq yachachikuy tukuruptinñataqmi maymi tiyanankumanña kutinku.

 VIDEOKUNA

27. Huñunakuypiqa achka videokunatam qawasunchik, chay videokunatam tarisun JW Library® nisqanpi.

© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

S-38-QUA 11/23