“CÄRRUQA ëwakïtanam puëdin, ¡peru kë chïnu nunaqa quedakunqam!”. Sudamëricapa juk nacionnimpita juk nacionman yëkunampaq këkarmi, asientumpita Alexandra warmiqa tsënö niyaqta wiyarqan. Ima pasakïkanqanta musyanampaq cärrupita bajarirmi, juk policïawan juk chïnu nuna parlëkaqta rikärirqan. Tsë chïnu nunaqa español idiömata alläpa mana yacharpis policïatam entienditsita procurëkarqan. Alexandraqa chïnu idiömata parlaq Jehoväpa testïgunkunapa congregacionninchö yanapakoq karmi, policïata entienditsinampaq änikurqan.

Tsë nacionchö täränampaq (yachanampaq) permïsuyoq kanqantam tsë chïnu nunaqa nirqan, peru documentunkunata y qellënintaqa suwëkuyashqam kayarqan. Policïaqa manam creirqantsu, hasta pensarqanmi engäñuwan juk nacionman nunakunata apaqkunapita Alexandra kanqantapis. Tsëpitanam, ninqanta entiendirirqan, peru mana documentun kanqanrëkurmi multata paganan karqan. Tsëmi 20 dölar qellëta qonampaq Alexandraqa änirirqan. Tsë nunaqa alläpam agradecikurqan y qonqampitapis masta kutitsinampaqmi änirqan. Allita rurarnin yanapanqampita kushikunqanta y masta kutitsinanta mana shuyaranqantam Alexandraqa nirqan. Jinamampis, Bibliapita yachatsikoq publicacionkunatam qararqan y Jehoväpa testïgunkunawan Bibliapita yachakunampaqmi nirqan.

Mana reqiyanqan nunakunata qarayanqampita wiyanqantsikqa alläpa kushikïpaqmi. Awmi, Alexandra ruranqantaqa religionyoq y mana religionyoq nunakunapis rurayanmi. Peru qamqa, ¿listutsuraq këkankiman karqan tsënö yanapakunëkipaq? Kë tapukïqa alläpam precisan. Jesusmi kënö nirqan: “Imatapis qokïmi imata chaskipitapis mas kushikïtaqa apamun” (Hëchus 20:35). Jinamampis, qarakoq këqa kawënintsikchö allita ruramanqantsiktam cientïficukuna cuentata qokuyashqa. Imakunachö yanapakunqanta rikärishun.

Kë pasakunqanmi rikätsikun, shonqupita patsë qarakoq këqa kushishqata katsimanqantsikta. Apostol Pablum “kushi kushilla qoq kaqtam Diosqa kuyan” nir qellqarqan. Kë textuchöqa parlëkarqan, cristiänu mayinkuna mana allikunapa pasëkäyaptin, qellëninkunawan yanapaqkunapaqmi (2 Corintius 8:4; 9:7). Pabluqa manam nikarqantsu kushishqa karnin qarakoq kayanqanta, sinöqa qarakoq karnin kushishqa kayanqantam nikarqan.

Estudiaq nunakunam niyan, qarakoq këqa “alläpa kushikïta, nuna mayintsikkunawan alli apanakïta y alläpa alli sientikïta peqantsikchö yuriratsinqanta”. Jina juk estudiaqkunanam willakuyarqan, “kikinkuna qellëninkunata gastakuyanqampitaqa, juk nunata qornin mas kushishqa kayanqanta”.

¿Imëllapis munanqëkinö yanapakïta mana puëdeqnöku sientikurqunki? Rasumpa kaqchöqa, “kushi kushilla” imatapis  qarakurqa llapantsikmi alläpa kushishqa këta puëdintsik. Shonqupita patsë qarakushqaqa, manam alläpa chaniyoq y jatun qarë kananraqtsu precisan. Juk Jehoväpa testïgunmi, kë revistata jorqamoqkunaman voluntänimpita qellëninta apatsirqan juk willakïtawan, tsëchömi kënö nirqan: “Diospita Yachatsikuyänan Wayichömi atska watapa puëdinqämannölla qellënïwan yanapakushqa kä”. Jina kënöpis nirqanmi: “Jehoväqa qonqäpitapis mastam kutitsimashqa. [...] Agradecikümi apatsimunqä qellëta chaskiyanqëkita, porqui tsë ruranqäqa alläpam kushitsiman”.

Manam qellëllawantsu qarakoqqa kantsik, sinöqa jukkunata rurarnimpis qarakoq kanqantsiktaqa rikätsikïta puëdintsikmi.

Pipis alli nuna karqa alli kanampaq kaqta, peru mana alli nuna karqa mana allichö ushanampaq kaqtam Bibliaqa willakun (Proverbius 11:17). Alli nunakunaqa qarakoqmi kayan y tiempunkunata y kallpankunata wakinkunarëkur utilizäyänampaqmi listu këkäyan. Qarakoq kanqantsikqa tukïnöpam yanapamantsik, masqa salornintsik alli kanampaqmi.

Estudiösu nunakunam niyan, yanapakoq nunakunaqa alläpa mana nanapäkuyanqanta ni llakikuyanqanta. Juk parlakïchöqa, alläpa mana qeshyapäkuyanqanta. Tsëqa rasunmi, yanapakoq këqa esclerosis multiple o Sïda nishqan mana jampiyoq qeshyawan sufreqkunatapis yanapanmi. Jinamampis, washku upyë viciuyoqkunata yanapanqampis musyakashqam, tsënöpa washku upyëman mana kutiyänampaq.

¿Imanötaq tsënö këqa yanapakun? “Llakipäkoq kë, alli kë y qarakoq këqa mana alli munënintsik yurimunanta mana permitinqantam” niyan. Wakimpaq alli kaqllata munanqantsikqa, yarpachakïwan peqantsik alläpa mana nananampaq y shonquntsik alli kanampaqmi yanapakun. Jina majankunata wanïchö oqrashqakunatapis alläpa mana llakikuyänampaqmi yanapan.

Awmi, qarakoq kanqantsikqa alli saloryoq kanapaqmi yanapamantsik.

Jesusmi discïpulunkunata kënö nirqan: “Qarakoq kayë, y qamkunatapis qarayäshunkim. Mëtsikata, rachinaranqanyaq, tapsi tapsïkur juntata y ramë ramëtam mellqanikikunaman winayämunqa. Porqui tupuyanqëki tupunawanmi kikikikunapaqpis tupuyämunqa” (Lücas 6:38). Qarakoq kashqaqa wakin nunakunapis qarakoqmi kayanqa, y agradecikuyanqam. Awmi, tsënö kanqantsikqa juknintsik juknintsik yanapanakunapaq y amïgu kanapaqmi yanapamäshun.

Estudiösukunam niyan “wakinkunapaq alli kaqllata munanqantsikqa, wakinkunapis tsënölla rurayänampaq yanapanqanta”. Rasumpa kaqchöqa, “pillapis alli këninwan imallatapis ruranqampita leyiqa nunakuna mas qarakoq kayänampaqmi yanapakun”. Tsëmi estudiösu nunakunaqa niyan, “qarakoq kanqantsikqa atskaq nunakunata tsënölla rurayänampaq yanapanqanta, reqiyaptin o mana reqiyaptimpis”. Juk parlakïchöqa, juk nuna qarakoq kaptinqa  llapanmi marka mayinkunawan tsënölla rurëta munayanqa. ¿Manatsuraq tsënö qarakoq nunakunawan kawëta munankiman? Awmi, mas nunakuna qarakoq kayaptinqa, llapantsikchi kushishqa kawakushwan.

Estädus Unïdus nacionpa Florïda markanchö pasakunqanmi rikätsikun, qarakoq kanqantsikqa allipaq kanqanta. Tsë markachö mantsakëpaq shukukï vientu desgracia pasakuriptinmi, Jehoväpa testïgunkunaqa yanapakuyänampaq listu këkäyarqan. Juchushqa wayita altsayänampaq materialkunata shuyarëkarmi, cuentata qokuriyarqan juk nunapa perqan juchushqa kanqanta, tsëmi altsarayäpunampaq änikuyarqan. Tsëpita ichik tiempullatam, tsë nunaqa Jehoväpa testïgunkunapa principal oficïnanman juk cartata apatsirqan. Tsë cartachömi kënö nirqan: “Alläpam agradecikü, alli y kuyakoq kayanqëkipita”. Agradecïdu këkanqanta rikätsikurmi, “Jehoväpa testïgunkunapa alläpa precisaq rurëninkunapaq” nir, shonqupita patsë voluntänimpita qellëta aparatsirqan.

“Juk nunaqa yurinqampitatsunchï qarakoq kë munëyoq kayan”, tsëtam ciencia asuntuta estudiaq nunakuna niyan. Jinamampis, kënömi niyan: “Wamrakunaqa parlëta manaraq yacharmi qarakoqna kayan”. Biblia yachatsikunqannömi, llapan nunakunaqa ‘Dios rikoq’ kamashqa kantsik, tsë ninanqa, Diospa imanö kënintam qatita tïrantsik (Genesis 1:27).

Kamamaqnintsik Jehovä Diosqa alläpa qarakoqmi. Pëmi kawëta y llapan wananqantsikta kushishqa kawakunapaq qomashqantsik (Hëchus 14:17; 17:26-28). Teytantsik Jehoväta reqinapaq y nunakunapaq ima munënin kanqanta musyanapaqmi Bibliaqa yanapamantsik. Jinamampis, willamantsikmi shamoq tiempuchö kushishqa kawakunantsikrëkur imata patsätsinqanta * (1 Juan 4:9, 10). Diosmi qarakoq këtaqa yachatsimantsik y pë rikoqtam kamamarquntsik, tsëmi pënö qarakoq kanqantsikqa yanapamantsik rikëninchö alli kanantsikpaq (Hebrëus 13:16).

¿Imataq pasarqan kë yachatsikïpa qallananchö parlanqantsik Alexandrata? Qellëninta manana kutitsiyänampaq kaqtam juk pasajëru nirqan. Peru tsë chïnu nunaqa 20 dölar qellëninta Alexandrata kutitsinampaqmi, cärru päranampaq kaq markachö täraq amïgunkunata qayarirqan. Jinamampis, Alexandra ninqanta cäsurmi Bibliapita yachakur qallëkurqan. Tsëpita kima killakuna pasariptinnam, Alexandraqa alläpa kushikurqan yapë rikärinqampita, peru kë kutichöqa chïnu idiömachö Jehoväpa testïgunkunapa jatun asamblëanchömi, tsëqa karqan Perü nacionchömi. Tsë chïnu nunaqa alläpa agradecikurmi, Alexandrawan asamblëaman ëwaqkunata restaurantinman mikoq invitarqan.

Awmi, qarakoq y yanapakoq kanqantsikqa kushishqatam katsimantsik. Jina tsëta rurarnin Jehoväta reqiyänampaq yanapakushqaqa mas allim kanqa (Santiägu 1:17). Y qamqa, ¿kushishqaku këkanki qarakoq kanqëkirëkur?