Ir al contenido

TOBʼANIK CHKE RI FAMILIAS | TAT NAN

¿Jas kabʼano rech kattzijon chrij ri relaciones sexuales kukʼ ri awalkʼwal?

¿Jas kabʼano rech kattzijon chrij ri relaciones sexuales kukʼ ri awalkʼwal?

RI KʼAX

Ojer kanoq, ri tat nan are ri e nabʼe ketzijon kukʼ ri kalkʼwal chrij ri sexo. Xuqujeʼ kkil ri kijunabʼ y ri kajwataj chke ri kalkʼwal rech nojimal kkikʼut chkiwach.

Kimik junam ta chi rukʼ ri ojer. «Ri akʼalabʼ kkil mensajes che kchʼaw chrij sexo chiʼ kʼa e nitzʼ na xuqujeʼ ri taq videos kech akʼalabʼ e kʼo tzʼil taq wachbʼal chupam», are waʼ ri kuya ubʼixik ri wuj The Lolita Effect. ¿Jas kubʼan waʼ chke ri akʼalabʼ?

RI RAJAWAXIK KAWETAʼMAJ

Pa ronojel lugar kriqitaj ri sexo. Jun ixoq ubʼiʼ Deborah Roffman xutzʼibʼaj pa ri wuj Talk to Me First: «Pa taq ri tzijonem, ri películas, ri wuj, ri taq bʼixonem, ronojel ri kel pa ri televisión, mensajes, etzʼanem, anuncios che kʼo cho taq wuj, ri taq celulares xuqujeʼ ri computadoras ronojel wariʼ nojinaq che tzʼil taq wachbʼal, itzel taq tzij che ri alabʼom alitomabʼ xuqujeʼ ri akʼalabʼ kkikojo, y kkichomaj che ri sexo qas rajawaxik pa ri kʼaslemal».

Ri anuncios xuqujeʼ ktzijon chrij ri sexo. Ri ajkʼayibʼ amaqʼel kkibʼan anuncios re atzʼyaq kech akʼalabʼ che sibʼalaj nitzʼaq chke y che keqʼalajin chupam, wariʼ kubʼan chke ri akʼalabʼ che kkibʼan ke ri kkilo. «Ri taq ajkʼayibʼ kkibʼan anuncios rumal che ketaʼm che ri akʼalabʼ kkaj keʼajawax kumal ri e kachiʼl. Ri anuncios re ri kʼayij bʼanom taj rech ri akʼalabʼ kketaʼmaj chrij ri sexo, xaneʼ rech kkiloqʼ kʼakʼ taq jastaq». Kchaʼ ri wuj So Sexy So Soon.

Xaq xiw ta kqetaʼmaj chrij wariʼ. Jun winaq che retaʼm chrij ri ubʼanik jun carro junam ta rukʼ jun winaq che utz kubʼan che ubʼinisaxik, junam rukʼ wariʼ xaq xiw ta kawetaʼmaj chrij ri sexo xaneʼ ri awetaʼmam katutoʼo rech utz ri kachaʼ ubʼanik.

Ri kqetaʼmaj: Kimik, qas rajawaxik ketijox ri akʼalabʼ rech kkʼojiʼ «kinoʼj» y rech «kekun che uchʼobʼik jas ri utz xuqujeʼ jas ri man utz taj» (Hebreos 5:14).

RI KATKUNIK KABʼANO

Chattzijon rukʼ ri awalkʼwal. Paneʼ kʼax kabʼan che tzijonem chrij ri sexo kukʼ ri awalkʼwal, are kʼu qas rajawaxik kabʼano (pixabʼ nim ubʼanik: Proverbios 22:6).

Chi nojimal chabʼij chke. Xaq xiw ta kattʼuyiʼ kukʼ rech kattzijon chrij ri sexo, xaneʼ pa ronojel tiempo rajawaxik kabʼij chke, weneʼ are chiʼ kixbʼe pa ri carro o chiʼ kibʼan nikʼaj chak pa ri iwachoch. Rech katkunik kawetaʼmaj ri kuchomaj ri awalkʼwal, utz taj che kataʼ wariʼ che: «¿La utz kawil ri anuncios riʼ?», xaneʼ chataʼ wariʼ che: «¿Jasche ri e winaq je kkibʼan wariʼ che ri anuncios rech kkikʼut ri kkikʼayij?». Y chiʼ kubʼij ri kuchomaj, utz kataʼ wariʼ che: «¿Y jas kachomaj at chrij wariʼ?» (pixabʼ nim ubʼanik: Deuteronomio 6:6, 7).

Chatchoman chrij ri kijunabʼ ri awalkʼwal. Ri taq akʼalabʼ kekunik kketaʼmaj ri ubʼiʼ ri órganos sexuales y jas kkibʼano rech kkichajij kibʼ chkiwach ri kkibʼan kʼax chke. Are chiʼ tajin kenimarik kixkunik kibʼij chke ronojel ri kkʼulmatajik are chiʼ kkʼojiʼ jun winaq. Are chiʼ e nimaʼq chik, ketaʼm chik ri kkʼextaj pa ri kicuerpo y ri kkibʼano rech kkichajij kibʼ chrij ri sexo.

Chakʼutuʼ utz taq bʼantajik chuwach. Are chi’ k’a akʼal na chakʼutuʼ chuwach che kelaqʼ taj, kubʼan ta tzij, kkubʼsax kʼuʼx chrij y che knimanik. Are chiʼ kattzijon rukʼ chrij ri sexo, qas chaqʼalajisaj chuwach ri kawaj che kubʼano. Jun kʼutbʼal, qas chabʼij che, che ri at kawaj taj che kqʼoyiʼ rukʼ jun ala o jun ali are chiʼ majaʼ kkʼuliʼk, y chabʼij che jasche utz taj kubʼan wariʼ y jas ri kʼax weneʼ kuriqo. Junam che kubʼij ri wuj Beyond the Big Talk: «Ri ala o ali kubʼan ta riʼ ri relaciones sexuales we retaʼm che ri utat unan kiyoʼm ta bʼe che».

Chayaʼ jun utz kʼutbʼal. Chabʼanaʼ pa ri akʼaslemal ri tajin kakʼut chkiwach ri awalkʼwal. Y chachomaj wariʼ: ¿La kintzeʼn rukʼ ri chistes che kʼo itzel taq tzij chupam? Ri atzʼyaq che kinkojo ¿la kubʼano che ri winaq xaq kekaʼy chwe? ¿La xaq kintzeʼn (coquetear) kukʼ ri nikʼaj chik? We jewaʼ ri tajin kabʼano, nim ta tajin kawil wi ri tajin kakʼut chkiwach ri awalkʼwal (pixabʼ nim ubʼanik: Romanos 2:21).

Chkʼol utz achomanik. Ri relaciones sexuales are jun sipanik re ri Dios, che kuya chke ri winaq che kekʼuliʼk (Proverbios 5:18, 19). Chabʼij che ri awalkʼwal che we kkʼuliʼk kuriq na wajun sipanik riʼ, y che kuriq ta ri kʼax y ri bʼis che kkiriq ri winaq che kkibʼan relaciones sexuales chiʼ majaʼ kekʼuliʼk (1 Timoteo 1:18, 19).