Ir al contenido

Ir al índice

¿La awetaʼm?

¿La awetaʼm?

¿Pa jas carro bʼenaq wi ri eunuco etíope are chiʼ xopan ri Felipe rukʼ?

RI TZIJ «carro» pa ri chʼabʼal griego re ri Traducción del Nuevo Mundo weneʼ kchʼaw chrij jalajoj taq uwach carros (Hech. 8:28, 29, 38). Ri carro che bʼenaq wi ri etíope are ta jun carro re chʼoj o rech carreras, xaneʼ are jun nimalaj carro. Chqilampeʼ jujun rumal che kqabʼij wariʼ.

Ri etíope are jun achi che nim ubʼanik y naj ubʼinibʼem. Are jun achi che «yoʼm taqanik pa uqʼabʼ rumal ri Candace ri chuchuʼ ajawinel puwiʼ ri Etiopía. We achi riʼ kojom puwiʼ ronojel ri uqʼinomal» (Hech. 8:27). Ojer kanoq, Etiopía kopan kʼa pa ri tinamit che kimik kbʼix Sudán che y kʼa pa ri sur re Egipto che kʼo kimik. Weneʼ ri etíope xa ta jun carro xukojo are chiʼ xubʼan ri viaje riʼ, qastzij riʼ che ukʼamom bʼi kʼi jastaq che kajwataj che pa ri viaje. Pa ri nabʼe siglo ri winaq xkikoj jalajoj taq carros. Jun chke ri xkikojo are ri carruajes che kajibʼ killantas y chʼuqul kiwiʼ. «Pa ri carruajes riʼ kuya kekʼam bʼi kʼi jastaq, kuriq ta kʼax ri winaq che kbʼe chupam y más kʼi lugares kkunik kusolij» kcha ri wuj (Acts—An Exegetical Commentary).

Ri etíope tajin kusikʼij ri uTzij ri Dios are chiʼ ri Felipe xopan rukʼ. Ri Biblia kubʼij: «Ri Felipe xxikʼinik, xuto chi ri achi ktajin kusikʼij uwach ri wuj ri xutzʼibʼaj ri Isaías ri qʼaxal tzij» (Hech. 8:30). Ri carruajes che kekerej winaq aninaq taj kebʼinik, xaneʼ nojimal kebʼinik. Rumal laʼ ri etíope xkunik xusikʼij uwach ri uTzij ri Dios y che ri Felipe xkunik xuriqaʼ rech xutoʼo.

Ri etíope «xutaʼ toqʼobʼ che ri Felipe chi chpaqaloq, chtʼuyul rukʼ» (Hech. 8:31). Jun carro rech carreras, ri kbʼinisanik xa ktakʼiʼ bʼi chupam. Are kʼu, chupam jun carruaje, kʼo lugar jawiʼ xetʼuyiʼ wi ri eunuco y ri Felipe.

Junam rukʼ ri kubʼij ri capítulo 8 re Hechos y ri kkibʼij jujun taq wuj, kimik are keqakoj chi wachbʼal pa ri e qawuj jawiʼ kilitaj wi ri eunuco pa jun carro che nim y pa jun carro taj rech chʼoj o rech carrera.