Ir al contenido

Ir al índice

Leejkunaj tapuyninku

Leejkunaj tapuyninku

Israelitas chʼin jallpʼapi kashaspa, ¿maná nisqa mikhunatawan yuthusllatawanchu mikhunkuman karqa?

Israelitas 40 watasta chʼin jallpʼapi kashajtinku, maná nisqa mikhunata astawan mikhorqanku (Éxo. 16:35). Chantapis Jehovaqa iskay kutispi yuthusta paykunaman qorqa mikhunankupaj, nisunman codornicesta (Éxo. 16:12, 13; Núm. 11:31). Jinapis israelitaspajqa waj imas kallarqataj mikhunankupaj, pero mana ancha ashkhachu.

Wakin kutis Jehovaqa israelitasta “maypichus samarikunankuta maskʼaspa” chayman pusaj, chaypitaj tarej kanku yakuta, mikhunankupaj wakin imastapis (Núm. 10:33). Chay lugaresmanta ujnenqa karqa Elim nisqa kʼachitu lugar. Chaypeqa “karqa 12 yaku juturis, 70 palmera sachʼaspis”, chaykunataj poqoyniyoj palmeraschá karqanku (Éxo. 15:27). Plants of the Bible nisqa libro sutʼinchasqanman jina, poqoyniyoj palmera sachʼaqa “ashkha lugarespi wiñan […]. Chʼin jallpʼapeqa chay plantaj poqoyninta astawan mikhunku. May chhika runasqa chaymanta alimentakunku, aceiteta orqhonku, llanthukunku ima”.

Chantapis ichá israelitasqa kay tiempopi Farán nispa sutichanku chay kʼachitu lugarpipis samarikullarqankutaj, chayqa kashan Farán wayqʼopi. a Discovering the World of the Bible libro nisqanman jina, chay wayqʼoqa “largonman kashan 130 kilometrosniyoj, Sinaipi kaj wayqʼosmantataj aswan jatun, aswan kʼachitu, aswan rejsisqataj”. Chay libro nillantaj: “Chay wayqʼoj tukukuyninmanta 45 kilometrosninman jina Farán nisqa kʼacha lugarsitu kashan. Chaypeqa may chhika palmera sachʼas tiyan. Chay kʼacha lugarsitoqa largonman 4,8 kilometrosniyoj kashan, mar qochamantataj 610 metros patapi jina kashan. Chaytataj sutichanku Sinaij Edén huertan nispa. Unay watasmantapacha may chhika runas chay lugarta visitarej rinku, chaypi kaj poqoyniyoj palmera sachʼasta qhawaj”.

Farán nisqa kʼachitu lugarpi poqoyniyoj palmera sachʼas.

Israelitasqa Egiptomanta llojsimushaspa, tʼanta masasninkuta, masa puñana fuentesninkuta ima apakorqanku. Chantapis ichá apakullarqankutaj chʼaki mikhunasta, aceiteta ima. Chaywanpis chay imasqa pisi tiempopi tukukaporqapachachá. Paykunawan khuska rillarqankutaj “ovejasninku, cabrasninku, wakasninku, tukuy uywasninkupis” (Éxo. 12:34-39). Jinapis chʼin jallpʼapi kausay mana atinapaj jinallachu kasqanrayku, ichapis chay animalesninkumanta ashkhas wañurarqanku. Chantapis israelitasqa chay animalesninkumanta wakinta mikhorqankuchá, wakintataj ofrendasta jinachá jaywarqanku. Ichá llulla diosesmanpis jaywallarqankutaj (Hech. 7:39-43). b Jinapis israelitasqa ovejasta, wakasta ima uywajpuni kanku. Chayta yachanchej Jehová mana kasukusqankurayku kayta nisqanpi: “Wawasniykichejqa 40 watasta uywasniykichejta kay chʼin jallpʼaspi michenqanku”, nispa (Núm. 14:33). Chayrayku kaporqachá lechenku, aychankupis. Jinapis chayqa 40 watasta tres millones jina runaspaj nichá alcanzarqachu. c

Chanta, ¿maymantá israelitas yakuta, pastotapis orqhorqanku uywasninkupaj? d Chay tiempopeqa ichapis astawan paraj, chayraykutaj pastopis chʼin jallpʼapi astawanrajchá tiyaj. Perspicacia para comprender las Escrituras nisqa libropi, “Arabia” nisqa partepi sutʼinchan: “3.500 watas ñaupajtaqa Arabiapi yakoqa mana kay tiempopi jinachu chaykama pisej”. Chantá nillantaj: “Chaypeqa ashkha ukhu chʼaki wayqʼos tiyan. Chaykunataj yakusniyoj wayqʼos karqanku. Chay reparachiwanchej jaqay tiempopeqa paras kasqantapuni, chay mayusta yaku correnanpaj jina”, nispa. Jinapis chay chʼaki jallpʼasqa chʼinpacha karqa, mancharinapaj jinataj (Deu. 8:14-16). Jehová milagronejta mana yakuta paykunaman qonmanchu karqa chayqa israelitas, animalesninkupis wañurankuman karqa (Éxo. 15:22-25; 17:1-6; Núm. 20:2, 11).

Moisesqa israelitasman nerqa Jehová paykunaman maná nisqa mikhunata mikhuchisqanta, ajinamanta yachanankupaj “runaqa mana tʼantallawanchu kausasqanta, manachayqa Jehová Diospa siminmanta tukuy llojsimoj palabraswan kausasqanta” (Deu. 8:3).

a Kay revistata leeriy: La Atalaya 1 de mayo de 1992, páginas 24, 25.

b Bibliaqa nin israelitas chʼin jallpʼapi kashaspa iskay kutispi Jehovaman animalesta ofrendata jina jaywasqankuta. Ñaupaj kajqa karqa sacerdotesta churashajtinku, qhepan kajtaj Pascuata ruwashajtinku. Chaykunatataj ruwarqanku 1512 watapi Jesús niraj jamushajtin. Chaytaj karqa Egiptomanta llojsimusqankumanta uj watanman jina (Lev. 8:14–9:24; Núm. 9:1-5).

c Israelitasqa chʼin jallpʼapi 40 watasta purerqanku. Chay watas tukukuytataj guerramanta qhechumorqanku may chhika animalesta (Núm. 31:32-34). Jinapis maná nisqa mikhunata mikhullarqankupuni Sumaj Jallpʼaman yaykunankukama (Jos. 5:10-12).

d Jehovaqa israelitasman nerqa maná nisqa mikhunataqa mashkhatachus mikhoj kanku chayllata pallakunankuta. Chayrayku animalesqa manasina maná nisqa mikhunatachu mikhoj kanku (Éxo. 16:15, 16).