Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

ALASANG ARAIL PWOSON | NOHA

E Pitla “Pil Iangahki Aramas Isimen”

E Pitla “Pil Iangahki Aramas Isimen”

NOHA oh eh peneinei mwomwohdpene ni keteu mosulo eh mweremwer. Song medewehla irail, marain en lampo kamakamarainih irail ni arail rongorong ngilen keteu laudo pohn oh pil ni pengepengen warihmwo. Ngihl ko inenen laud!

Ni Noha eh kilanglahng eh peneineio, eh pwoudo, nah pwutak lelepek ko oh arail pwoud ko, eh mohngiong direkihla kalahngan. Ni ahnsou apwalo, e nsenamwahuki eh kilang irail me e keieu poakohng mihmi reh. Irail momour oh sohte mi nan keper. Mwein ih oh eh peneinei kapakapkiong Koht arail kalahngan oh Noha anahne kalaudehla ngileo pwe irail en kak rong.

Noha ahneki pwoson laud. Pwehki en Noha pwoson me eh Koht, Siohwa, ketin kupwurki doarehla ih oh eh peneinei. (Ipru 11:7) Ahpw re anahne sohla pwoson ni keteuo eh tepida mweredi? Soh pwehki re anahne irair wet ong ni rahn apwal ekei me kohkohdo. Met pil duwehte ong kitail nan rahn apwal pwukat. Eri kitail pahn tehkpene dahme kitail kak sukuhlki sang ahn Noha pwoson.

“RAHN PAHISEK OH PWOHNG PAHISEK”

Likin warihmwo, keteuo usehlahte mweremwer “erein rahn pahisek oh pwohng pahisek.” (Senesis 7:4, 11, 12) Pihl kan wie lalaudla. Ni met eh wiewiawi, Noha kak wehwehkihda me eh Koht, Siohwa, ketin perehla me pwung oh pil ni ahnsowohte kaloke me suwed.

Nohliko kauhdi uhwong me tohnleng kan tepida wia. Ahn Sehdan madamadau en roporop kahrehiong tohnleng tohto arail “kesehla uhdahn ar wasa” nanleng oh pwoudikihda lih kan oh nainekihda kodon kan me adaneki Nepilim. (Sud 6; Senesis 6:4) Sehdan uhdahn perenkihda ni uhwong eh tepida pwe met kasuwedihla tohnsampah oh kasapwungehla kupwuren Siohwa ong sampah.

Ahpw ni pihlo eh lalaudla, tohnleng suwed ko anahne pwilikihdi paliwararail uduk oh pwurehng wiahla ngehn akan oh solahr kak pwurehng alehda paliwar uduk. Re kohkohsang arail pwoud ko oh neirail seri ko en iang aramas ko koaros mehla nan nohliko.

Kereniong sounpar 700 mwowe, ni mwehin Enok, Siohwa ketin padahkihong tohnsampah me E pahn ketin kasohrehla aramas suwed kan. (Senesis 5:24; Sud 14, 15) Sang ni ahnsowo, aramas akan kin ihte susuwedla, re kauwehla sampah oh kadirehkihla tiahk lemei. Met re mehmehla. Ia duwe, Noha oh eh peneinei perenkihda arail kamakamala?

Soh! Koht me kalahngan pil sohte ketin kupwurperenki met. (Esekiel 33:11) Siohwa ketin wiahier soahng koaros pwehn ketin doarehla aramas akan. E ketikihong Enok eh pwais en kairehki aramas akan dahme e pahn ketin wia oh E pil ketin padahkihong Noha en kauwada warihmwo. Noha oh eh peneinei wiewiahki warihmwo erein sounpar 40 de 50 ni en aramas akan kilikilang. Patehng met, Siohwa ketin kaweidki Noha en papah nin duwen emen me “lohkiseli duwen mour pwung pahn kupwur en Koht.” (2 Piter 2:5) Duwehte Enok, e kairehki aramas ako duwen kadeik me pahn wiawihong sampah. Ia duwen ar mwekidki met? Sises me mahsanih mepwukat sang nanleng, mwuhr ketin katamanda aramas ako ni mwehin Noha, mahsanih: “Re ahpw sasairki nohliko, e lao komwopwirailla koaruhsie.”​—Madiu 24:39.

Medewehla dahme wiawi ong Noha oh eh peneinei erein rahn 40 ko mwurin Siohwa eh ketin ritingedi wenihmw en warihmwo. Ehuehu rahn ni keteu laudo eh mweremwerdi pohn warihmwo, irail kakete ahneki koasoandi ehu en apwalih emenemen, kamwakele oh koasoane wasa re mi ie oh apwalih mahn ako oh dewerail ko. Ahpw kedekedeo warihmwo mwekidida. Pihlo kamwakidada oh “kapehda warihmwo sang nanpwel.” (Senesis 7:17) Ia uwen kapwuriamwei en kehl me Siohwa Koht, Wasa Lapalahpie sapwellimanki!

Noha uhdahn kalahnganki met, kaidehn pwehki ih oh eh peneinei mourla, ahpw pwehki sapwellimen Siohwa kalahngan ni eh ketin doadoahngki irail en kalohk ong aramas ako me mehla likin warihmwo. Sounpar ko me re doadoahk laud ele mwomwen me re sohte pahn ale ketingpe ahnsowo. Aramas ako sohte men rong! Medewehla, e kakete mie rien Noha ohl oh lih akan oh pil neirail kan me momour mwohn Nohliko wiawi, ahpw sohte emen rehrail me rong ih likin eh kisin peneinei. (Senesis 5:30) Eri met ni irail me welimen ko ar miher nan warihmwo, ia uwen eh kamweitirailla ni arail tamanda ahnsou ko koaros me re kalohk ong aramas ko pwe ren mourla.

Siohwa sohte ketin wekila sang ni mwehin Nohao. (Malakai 3:6) Sises Krais ketin kawehwehda me atail ahnsou duwehte “me wiawiher ni mwehin Nohao.” (Madiu 24:37) Atail ahnsou wia ahnsou tohrohr ehu, ahnsoun apwal laud me pahn imwisekla ni kasohrlahn koasoandi suwed en sampah wet. Rahnwet, sapwellimen Koht aramas akan pil kin kalokalohngki mehn kataman ehu ong koaros me pahn rong. Ia duwe, ke pahn mwekidki dahme re kalohki? Ma ke pwungkiher padahk mehlelo duwen komourala, ke pahn iang kalohkihong meteikan? Noha oh eh peneinei wia mehn kahlemeng mwahu ong kitail koaros.

“RE PITLA”

Ni warihmwo eh peipei pohn sehdo, irail me mi loale kin rongorong ngilen tuhkehn warihmwo eh mwekimwekid. Ia duwe, Noha pwunodki uwen laud en ilok ko de ma warihmwo pahn mwerpeseng? Soh. Mwein ekei rahnpwukat kakete peikasalki soahng pwukat, ahpw kaidehn Noha. Paipel mahsanih: “Pwoson me kahrehiong Noha eh . . . wiahda warihmw ehu.” (Ipru 11:7) Dahme e pwoson? Siohwa ketin kauwada inou ehu pwehn ketin komourala Noha oh irail koaros me iangih erein Nohliko. (Senesis 6:18, 19) Ia duwe, Sounkapikada lahng oh sampah oh mehkoaros kak ketin kolokol warihmwo en dehr mwerpeseng? Uhdahn! E pwung Noha en likih Siohwa pwehn ketin kolokol sapwellime inou. Eri ih oh eh peneinei pitsang nohliko.​—1 Piter 3:20.

Mwurin rahn 40 oh pwohng 40, keteuo eri uhdi. Nan neitail kalendar, ahnsowo wiawi nan December pahr 2370 mwohn Krais. Ahpw dahme wiewiawihong tohn warihmwo saikinte uhdi. Warihmwo me audaudki mahn oh aramas iei me kelehpw peipei pohn sehdo me sikdahsang kumwen nahna ileile kan. (Senesis 7:19, 20) Ele kitail kak medewehla Noha eh koasoanehdi me ih oh nah pwutak ko, Sehm, Ahm oh Saped ren wia doadoahk laud ko en kak kamwenge, kamwakele oh apwalih mahn ako pwe ren dehr soumwahuda. Ei, Kohtohte me ketin kamandahla mahn lawalo ko ren kak pedolong nan warihmwo pil kak wiahiong irail en mi nan soangen irair wet. *

E sansal me Noha kilelehdi soahng koaros me wiawi. Ire pwukat kasalehda iahd keteuo tepida oh uhdi. E pil kasalehda me pihlo kipehdi sampah pwon erein rahn 150 oh pil duwen pihlo eh tepida tikitikla. Ehu rahn, warihmwo eri serada “pohn nahnahn Ararat,” wasa me ahnsouwet mi nan wehin Turkey. Met wiawi nan April pahr 2369 mwohn Krais. Mwurin rahn 73, nan June, kumwen nahna ko tepida sansalda. Sounpwong siluh mwuri, nan September, Noha lemehda en ritingada ekei wasa nan kadoken warihmwo. Doadoahk laud wet pweida ni marain oh ahng mwahu kohlong nan warihmwo. Mwohn mwo, Noha pil tepida song ma aramas kakehr kousoan pohn sampah. E kapihriei menpihr toantoal men me kin pihriei oh pwurodo sokedi pohn warihmwo. Noha ahpw kapihriei mwuroi men me pwurupwurodo reh lao e diarada wasa me e pahn mi ie.​—Senesis 7:24–8:13.

Noha kin mwohnekihte eh koasoandi en kaudok nanpwungen eh pwukoahn ehuehu rahn. Ele kitail kak medewehla peneineio arail kaukaule kohpene pwehn kapakap oh koasoiapene duwen Samarail nanleng me ketin pere irail. Noha kin likih Siohwa ong eh pilipil kesempwal koaros. Pil ni ahnsou me Noha eh kak kilang me sampah “madekengda douluhl,” mwurin arail mihmihki nan warihmwo daulih sounpar ehu, e sohte ritingada wenihmwo oh kahreiei koaros sang loale. (Senesis 8:14) E awiawihte Siohwa en ketin mahsanihong iahd.

Rahnpwukat, tapwin peneinei koaros kak sukuhlki laud duwen ohl lelepek menet. E kin soandi mwahu, pwerisek, kanengamah oh kin men pere koaros me e kin apwalih. Ahpw e kin keieu kesempwalki wia kupwuren Siohwa Koht. Ma kitail kin alasang en Noha pwoson ni ahl pwukat, kitail kak sewese koaros me kitail poakohng ren paiekihda.

“PEDOISANG NAN WARIHMWEN”

Siohwa eri mahsanihong Noha: “Pedoisang nan warihmwen, iangahki omw pwoud, noumw pwutak kan oh ar pwoud kan.” Peneineio peikiong oh kahreiei mahn ako koaros. Ia duwen ar wia met? Met wiawi ni soandi mwahu oh sohte liseliping. Ire ko kasalehda me “mahn akan oh menpihr kan koaros ahpw pil pedoi wad soangen mahn akan sang loale.” (Senesis 8:15-19) Ni ar lella likin warihmwo, esingengki angin nahnao oh kilikilengiei sang pohn wasa ile en Ararat, Noha oh eh peneinei kilang duwen sampah eh mwakelekelda. Solahr mie Nepilim kan, tiahk lemei, tohnleng sapeik ko oh soahng suwed koaros! * Aramas akan kak pwurehng tepida wiahda soahng koaros kapw.

Noha ese dahme e pahn wia. E tepikihda kaudok. E kauwada pei sarawi ehu oh doadoahngki ekei mahn ako me mwakelekel mwohn silangin Koht, me re kahrehlong nan warihmwo “wad isimen,” pwehn meirongkihong Siohwa. (Senesis 7:2; 8:20) Ia duwe, Siohwa ketin kupwurperenkihda meirong wet?

Paipel sapengkihla mahsen mehlel pwukat: “KAUN-O eri kupwurperenkihda pwohn meirongo.” Kupwurtoutou me Koht sapwellimanki ni ahnsou me tohnsampah kadirehkihla sampah tiahk lemei sohla mie. Ahpw e uhd ketin kupwurperenkihda ni eh ketin mahsanih peneinei ehu me wia tohnkaudok lelepek kei me koasoanehdi teng ren wia kupwure. Siohwa sohte ketin kasik me ren unsek. Iretikitikohte doula mahsanih: “Sang ni ar tikitik ar lamalam akan kin uhwongete ni me suwed.” (Senesis 8:21) Medewe duwen Siohwa eh ketin doula kanengamahiong oh kupwurehla aramas akan.

Koht ketikihsang keria pohn pwelen sampah. Ni ahnsou me Adam oh Ihp ara uhwongada Koht, Koht ketin keriahla pwelen sampah oh kahrehiong en apwal en mwetuwel. Lamek, kihong eden nah pwutako Noha me kak wehwehki “Kommoal” de “Kamweitala,” oh kohpada me nah pwutako pahn kahrehda tohnsampah ren pitsang keriao. Ele Noha uhdahn perenkihda ni eh pohnese me met e pahn kilang kokohpo pweida oh e pahn mwahu en mwetuwel nin sampah. Ihme kahrehda Noha tepida mwetuwel.​—Senesis 3:17, 18; 5:28, 29; 9:20.

Ni ahnsowohte, Siohwa ketikihong kadaudok en Noha kan kosonned sansal kei pwehn kaweid irail nan arail mour, me pil kaleke irail sang kamaramas oh doadoahngki nta ni ahl sapwung. Koht pil ketin kauwada inou ehu rehn tohnsampah me e sohla pahn ketin kauwehkihla irail nohlik lapalap. Pwehn ketin kadehde me e pahn ketin kapwaiada sapwellime inou, e ketin kasalehiong irail aia, mehkot me uhdahn kaselel me re ahpwtehn kilang. Leledo rahnwet, aia koaros me kitail kilang kin katamankihong kitail sapwellimen Siohwa inowo.​—Senesis 9:1-17.

Ma poadopoad en Nohao likamw pwoat, e pahn kaselel ma e imwikihla aiao. Ahpw Noha uhdahn mie, oh eh mour sohte mengei. Ni ahnsou ko, aramas kin mour werei oh ohl lelepek menet anahne pil dadaureki sounpar 350 mwurin Nohliko. Ni ahnsowo e lelohng soahng kansensuwed tohto erein sounpar ko. Ehu pak, e wiahda sapwung laud ehu ni eh sakaula. Kahpwal wet laudla ni nein nah pwutako Kenan wiahda dihp laud me kahrehda imwila suwed ong peneinei en Kenan. Noha momour lao e kilang kadaudoke ko dipikihda kaudokiong dikedik oh pil tiahk lemei ni mwehin Nimrod. Ahpw, soahng mwahu me wiawihong iei me nah pwutako Sehm wiahda mehn kahlemeng mwahu en pwoson ong eh peneineio.​—Senesis 9:21-28; 10:8-11; 11:1-11.

Duwehte Noha, kitail anahne dadaur ni lelepek mendahki kahpwal kan. Ni meteikan ar kin sohpeisang Koht mehlelo, de sohla kaudokiong, kitail anahne doulahte lelepek duwehte Noha. Siohwa uhdahn ketin kesempwalki atail kin dadaur ni lelepek. Sises mahsanih: “Me pahn dadaurete lel ni imwi, ih me pahn mourla.”​—Madiu 24:13.

^ Ekei mwein medewe me Koht kak ketin kahrehiong mahn ako ren mi nan irair ehu me re sohte anahne mwenge. Mehnda ma met mehlel de soh, E ketin kolokol sapwellime inou pwe koaros me mi nan warihmwo en mourla oh sohte mi nan keper.

^ Dahme kakete pil sohrasang sampah nan Nohliko iei Mwetuwel en Ihden. Ma met wiawi, kerup ko me sinsile mwetuwelo kakehr pwurala nanleng. Pwukoa me ira ahneki erein sounpar 1,600 imwiseklahr.​—Senesis 3:22-24.