Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

KAHLEMENGIH ARAIL PWOSON | DEPIT

Mahwen Wet Iei Sapwellimen Siohwa

Mahwen Wet Iei Sapwellimen Siohwa

DEPIT kesihnenda teng ni sounpei kan ar tangatangodo daulih. Mwomwen meserail kan masepwehk ni ar tangasang nan mahweno. Dahme irail masakada? Ele Depit rong ni ar kin saloh kapwukapwurehiong ehute lepin lokaia. Iei eden ohl emen. Nan wahwo ih wasao me ohlo kesikesihnen ie, ele e lapalahsang ohl koaros me Depit kilangehr.

Kolaiad! Depit kak kilang dahme kahrehda sounpei ko masak ih, e mwomwen lapalahn aramas emen me uhdahn reirei. Pil ma e sohte kol nah dipwisoun mahwen kan, ele e pahn toutousang ohl lapala riemen patpene. Ahpw dipwisoun mahwen kan me e likawih oh weuwa uhdahn toutou, oh e uhdahn kehlail, ih sounpei koahiek men. Kolaiad werkilahng irail me emen ohl en kohla oh pelian. Medewehla ngihl toutou kan me peipeido sang palio dohlo ni eh kin wie kapkapailoke sounpei en Israel kan oh arail nanmwarki, Sohl. E kamasak irail ni eh nda ren kadaralahng ih ohl sohte lipilipil en peiong ih, pwehn kapwungala mahwen wet ni pei ehute!​—1 Samuel 17:4-10.

Mehn Israel ko masepwehkada. Nanmwarki Sohl masepwehkada. Depit esehda me irairo kin wiewiawi dauliher sounpwong ehu! Pwihnen sounpei riau wet, mehn Pilisdia kan oh mehn Israel kan, pweiek en mahwenpene ni Kolaiad eh kin pwurepwurehng kapailoke mehn Israel ko rahn koaros. Depit uhdahn pwunodada. Ia uwen kanamenek en medewe me nanmwarkien Israel oh nah sounpei kan, iangahki rien Depit pwutak silimeno ar masepwehkada! Ong Depit, dahme ohl menet Kolaiad me sohte kin kaudokiong Koht wiewiao uhdahn laudsang kankanamenekihte sounpei en Israel kan; e mwamwahliki Koht en Israel, Siohwa! Ahpw dahme mwahnakapw menet Depit kak wiahiong met? Oh dahme kitail kak sukuhlkihsang ahn Depit pwoson nan rahnpwukat?​—1 Samuel 17:11-14.

“IEI IH MET—KEIEHDI!”

Kitail pwuralahng sounpwong kei mwohn met eh wiawi. E pahn soutikpenehier ni ahnsou me Depit apwahpwalih nein eh pahpao sihpw kan pohn dohl kan karanih Pedleem. E wia mwahnakapw kaselel men, ele e sounpar eisek samwa, paliwaramwahu oh mas pwukapwuk, oh nan mese ko kaselel oh kasalehda eh loalokong. Ni ahnsou me meleilei, e kin doadoahngki ahnsowo pwehn kesengki arp. Sapwellimen Koht kepikipik kaselel kan kin kamwakid ih, oh eh koahiek en keseng kin mwamwahula ni eh kin praktis awa tohto. Ahpw ni soutiko poangoak kolahng me eh pahpao men tuhwong ih ni ahnsou karuwaru.​—1 Samuel 16:12.

Ni ahnsou me e lella mwo, eh pahpao Sehsi wie koasoakoasoiong emen ohl me uhdahn mah. Iei soukohp lelepek Samuel. Siohwa ketin poaronehla pwehn keiehdi emen nein Sehsi pwutak ko me pahn wiahla nanmwarkien Israel mwuhr! Samuel kilangehr rien Depit pwutak laud isimen ko, ahpw Siohwa mahsanihong Samuel ni sansal me sohte emen rehrail me E ketin pilada. Ahpw, ni ahnsou me Depit lella mwo, Siohwa mahsaniong Samuel: “Iei ih met​—keiehdi!” Samuel eri ale pwoatol en leho oh keiekihdi moangen Depito, mwohn mesen rie pwutak laud ko koaros. Ahn Depit mour wekila mwurin eh keikihdi leho. Paipel mahsanih: “[Sapwellimen Siohwa manaman,” NW] eri ti pohn Depit oh ketin ieiang sang rahno kohla.”​—1 Samuel 16:1, 5-11, 13.

Ni aktikitik Depit pohnese me Siohwa me ketin sewese ih kalowehdi mahn kamasepwehk kan

Ia duwe, Depit tepida kakairada eh ineng ong eh pahn nanmwarkihla? Soh, e men awih sapwellimen Siohwa manaman en kehsehkin ih iahd me ahnsou mwahu en wia pwukoa laud kan. Erein ahnsowo, e pousehlahte wia doadoahk aktikitik wet iei sounsilepen sihpw. Iei doadoahk wet me e kin wia ni lelepek oh eimah. Nein eh pahpao pelin sihpw ko lelohng keper pak riau, ehu sang laion men oh ehu sang pehr men. Depit sohte mi wasa doh me sohte keper ahpw song en pwakihala mahn kamasepwehk ko. Ahpw, ahnsowohte e lusla rehn mahn ko oh peiong pwehn pere nein eh pahpao sihpw ko me sohte kak pein doareirail. Ahnsou riau pwuko koaros e doadoahngkihte peh kan kemehla mahn kamasepwehk ko!​—1 Samuel 17:34-36; Aiseia 31:4.

Kedekedeo, pahngok pwurehng wiawihong Depit. Nanmwarki Sohl rongada eh adamwahu. Mendahki e wiahte sounpei kehlail men, Siohwa sohla kupwurki Sohl pwehki eh uhwongada sapwellimen Koht kaweid kan. Siohwa ketikihsang sapwellime manaman rehn Sohl, oh ihme kahrehda nanmwarkio kin kalapw alehdi elen madamadau suwed, me duwehte lingeringer, lemelemehk suwed, oh lemei. Ni ahnsou me madamadau suwed wet kin kamwakid Sohl, ehu mehkot me kak kansenamwahwihala ih iei ngilen keseng. Ekei nein Sohl ohl ako esehier me Depit kin adamwahuki eh koahiek en keseng oh koahiek en pei. Eri pahngok kolahng Depit en kohla rehn Sohl, oh mwurinte mwo e wiahla emen nein Sohl sounkeseng oh wiahla soun weuwa nein nanmwarkio dipwisoun mahwen kan.​—1 Samuel 15:26-29; 16:14-23.

Me pwulopwul kan kak sukuhlki soahng tohto sang ahn Depit pwoson nan soangen irair pwukat. Tehk me e kin doadoahngki eh ahnsou pwehn karanihala Siohwa. Pil ehu, ni kanengamah e kin ekisekis kakairada eh koahiek me kesempwal oh me pahn kahrehiong ih en onopadahng doadoahk teikan. Ahpw, laudsang met, e kin idawehn sapwellimen Siohwa manaman. Ia uwen eh wia mehn kasukuhl mwahu ong kitail koaros en sukuhlki!​—Eklesiasdes 12:1.

“KITAIL DEHR MASAK MEHN PILISDIA MENET”

Erein Depit eh kin papah Sohl, ekei pak e kin pwurala imwarailo pwehn apwalih neirail sihpw kan, ekei pak ahnsou reirei. Iei ehu ahnsou ko me Sehsi kadarala Depit pwehn tehk rie pwutak laud silimeno, me kin iang nein Sohl sounpei kan. Ni peik Depit kihpene kepwe kan ong rie pwutak kan oh kohkohlahng Wahun Elah. Ni ahnsou me e lel mwo, e pwuriamweikihla ni eh kilang pwihnen sounpei riauo ar mihmihte wasa me re mi ie mwomwen sohte me kak kana, nin duwen me kitail koasoiapene nan parakrap en mwowe ko. Mehn Pilisdia kan mi ni keilen dohl teio a mehn Israel kan ni ehu keilen dohl oh sohpeipene.​—1 Samuel 17:1-3, 15-19.

Depit sohte kak kanengamahiong dahme wiewiawio. Ia duwen sapwellimen Siohwa Koht sounpei kan ar kak tangasang ohl menet me sohte kin kaudokiong Siohwa? Depit kilang me ahn Kolaiad kapailok kan kin kahrehiong Siohwa en engieng. Eri e tepida ngihtehtehkiong sounpei kan duwen kalowehdi Kolaiad. Ahnsowohte, rien Depit pwutak laudo, Eliap, pa rongada dahme Depit koasoakoasoia. E lipwoarehda rie pwutak tikitiko, dene me e kohlahngte mwo pwehn kilang mahweno. Ahpw Depit sapeng: “Pwe dah? Dahme I wiahda? Dene I sohte kak idek mehkot?” Eri ih pousehla eh koasoi me e uhdahn kamehlele me e pahn kalowehdi Kolaiad, lao emen padahkihong Sohl dahme e koasoakoasoiao. Nanmwarkio pahngoklahng Depit en kohla reh.​—1 Samuel 17:23-31.

Depit koasoiaiong nanmwarkio koasoi kangoang pwukat duwen Kolaiad: “Kitail dehr masak mehn Pilisdia menet.” Sohl oh nah ohl akan uhdahn masepwehkada pwehki Kolaiad. Ele pwehki re kapahrekiong irail ong ohl lapala meno, re medewe mwomwen ar pahn kesihnenda id ni mwaremware. Re medewehla ohl menet me likawihada dipwisoun mahwen lapala ko eh pahn mwadangete kaloweiraildi. Ahpw ahn Depit madamadau weksang met. Nin duwen me kitail pahn tehkpene, e kilengwohng kahpwalo ni ehu soangen mwohmw tohrohr. Eri e toukihda pein ih pwehn peiong Kolaiad.​—1 Samuel 17:32.

Sohl sapwungki oh koasoia: “Soh! Sohte kak! Ia duwen omw pahn peiong, nan omw kisin pwutak emen? A ih, e sounpei sang ni eh pwulopwul.” Ia duwe, Depit uhdahn kisin pwutak men? Soh, ahpw e nohn pwulopwul en iang pwihnen sounpei kan, oh ele e mas pwulopwul. Ahpw aramas akan kin esehki Depit nin duwen sounpei kommwad men oh ele e kereniong sounpar rieisek ni ahnsowo.​—1 Samuel 16:18; 17:33.

Depit kamehlelehiong Sohl me e kak wia met ni eh padahkihong duwen dahme e wiahiong laion men oh pehr men. Ia duwe, e susuweiki? Soh. Depit ese dahme kahrehda e kana nan pei riau ko. E koasoia: “KAUN-O ketin doareiesang laion kan oh pehr kan; e pil pahn ketin doareiesang mehn Pilisdia menet.” Sohl eri ahpw kamehlelehda, oh koasoia: “Eri, me mwahu! Kohwei, oh KAUN-O en ketin ieiang uhk.”​—1 Samuel 17:37.

Ke men ahneki pwoson duwehte Depit? Eri, tehk me ahn Depit pwoson sohte wiahte ouraman ehu. E pwoson eh Koht pwehki dahme e ese oh dahme e lelohng. E ese me Siohwa wia Sounsilepe limpoak men oh Sounkapwaiada inou kan. Ma kitail men ahneki soangen pwoson wet, kitail anahne pousehlahte sukuhlki duwen Koht en Paipel. Ni atail kin momourki dahme kitail kin sukuhlki, kitail pil pahn diarada imwila mwahu me pahn kakehlakahda atail pwoson.​—Ipru 11:1.

“KAUN-O PAHN KETIKIHONG UHK PAHN EI MANAMAN”

Ni tapio, Sohl song en kalikawihkihda Depit pein eh likou oh dipwisoun mahwen kan. E kereniong duwehte ahn Kolaiad ko, me wiawihdahsang prons, oh mwomwen seht ehu me wiawihkihda mete me mwomwen duwehte wunen mwahmw. Ahpw, Depit song en mwekid ni eh likawihada lapalahn likowo oh dipwisou toutou kan oh diarada me e sohte kak doadoahngki. E sohte kaiahnda nin duwen sounpei men, eri e sahn doadoahngki likoun sounpei, ahpw mehlel ahn Sohl likoun mahweno, ih me keieu reirei nan wehin Israel! (1 Samuel 9:2) E kapwuhrasang likoun sounpeio oh dipwisou ko koaros oh pilada en doadoahngkihte likou me e kin kalapw likawiho, me sounsilepen sihpw men kin doadoahngki pwehn pere nah pelin sihpw kan.​—1 Samuel 17:38-40.

Depit eri wahda nah sokon me e kin doadoahngki sile sihpw kan, kopwou ehu pohn pwopwe, oh pahi ehu. Pahi sohte nohn mwomwen mehkot laud, ahpw ni mehlel dipwisou kamasepwehk ieu met. Ni imwin pahio mie sahl reirei rioapwoat me wiawihkihda kilin mahn me uhsang ni deupen painwedo, kahrehda e wia dipwisou ehu me mwahuong sounsilepen sihpw men en doadoahngki. E pahn kihong ehu kisin painwed medendel nan deupeo, pwekada oh kapir lao uk mehlel, oh kadar ehu sahl ko, kapihrala painwedo ni inen pwehn kemehla imwintihtio. Soangen dipwisou wet uhdahn katapan ihme kahrehda sounpei kan kin ekei pak doadoahngki ong pwihn kan me kin doadoahngki pahi.

Ih dipwisou pwukat me Depit wahda ni eh tang kohlahng tuhwong eh imwintihtio. Kitail kak medewehla Depit eh kapakap ni eh uhdi ni piletik madekeng nan wahwo oh rikada painwed medendel limau. Ih eri kohieila wasahn mahweno, e sohte alialu kohla ahpw e tangatang kohla!

Ni ahnsou me Kolaiad kilangada me pahn peiong iho, dahme e medewe? Kitail wadek me “e kouruhrki, pwehki eh mwomwen kisin pwutak masamwahu kis.” Kolaiad werkilahng: “Mehnda sokon pwoaten? Ke lemeleme me ngehi kidi men?” E sansal me e kilangadahte nein Depit sokono ahpw e sohte tehk nein Depit pahio. E keriahla Depit ni mwaren koht en Pilisdia kan oh kahukihla me e pahn kamwengekihla menpihr oh mahn akan paliweren eh imwintihtio.​—1 Samuel 17:41-44.

Leledo rahnwet, ahn Depit mwekid uhdahn wia kasalepen pwoson laud ehu. Nna song medewehla mwahnakapwo eh werkilahng Kolaiad: “Ke kohkodohng peikihong ie kedlahs, oh ketieu laud oh pil ketieu tikitik, a ngehi I pahn peikihong uhk mwaren KAUN-O, Wasa Lapalap, Koht en karis en Israel kan, me ke peliandahr.” Depit wehwehki me ahn aramas manaman oh dipwisoun mahwen kan sohte uhdahn kesempwal. Kolaiad kasalehda eh mwamwahliki Siohwa Koht, oh Siohwa pahn ketin wia mehkot ong met. Nin duwen me Depit koasoia, mahwen wet iei sapwellimen Siohwa.​—1 Samuel 17:45-47.

Depit pohnese uwen lapalahn Kolaiad oh nah dipwisoun mahwen kan. Ahpw Depit sohte mweidohng mepwukat en kamasak ih. E sohte wiahda sapwung me Sohl oh nah sounpei kan wiahda. Depit sohte kapahrekiong ih Kolaiad. Ahpw e kin kapahrekiong Kolaiad ong Siohwa. Kolaiad reireiki piht duwau elep (2.9 m), e kin kilengdiong ohl teikan, ahpw kapahrekiong ih ong Kaunepen lahng oh sampah, ia uwen eh laud? Ni mehlel duwehte aramas sohte lipilipil, e duwehte kisin ketitik kan, ni soangen irair wet e wia emen me Siohwa ketin onopadahngehr en kasohrehla!

Depit tangalahng eh imwintihtio, doahkdilahng nan eh kopwouo pwehn ale ehu painwed. E audehda nah pahio oh kapir pohnangin moangeo lao e uhdahn uk. Kolaiad ele mi karanih nantihnsewen nah sounwa mehn sansaro, ahpw alulahng Depit. Pwehki ahn Kolaiad eh reirei met wia kahpwal ehu ong ih, pwehki nah sounwa mehn sansaro sohte kak pwekada oh perehla moangen kodono. Oh ih wasao me Depit kainenehiong.​—1 Samuel 17:41.

Depit kilang me kodon men pil tikitik kapahrekiong Siohwa Koht

Depit kadarala painwedo. Medewehla painwedo sohte ngile ni eh pipihrlang wasa me e kainenehiongo. Siohwa ketin koasoanehdi pwe Depit en kadarala painwedo pak ehute a kaidehn pak riau. Painwedo inenehiong temwen Kolaiado oh irlongala loale. Kodono ahpw pwupwudiong pohn meseo! Mwein sounwa mehn sansaro masepwehkada oh tangdoaui. Depit ahpw aluhla pwekada nein Kolaiad kedlahso oh pelehsang moangen kodono.​—1 Samuel 17:48-51.

Eri Sohl oh nah sounpei kan ahpw eimahda. Ni ngihl kehlail irail tangalahng mehn Pilisdia kan. Mahweno pweida nin duwen me Depit ndaiong Kolaiad: “[“Siohwa”, NW] pahn ketikihong kumwail koaros pahn at manaman.”​—1 Samuel 17:47, 52, 53.

Rahnwet, sapwellimen Koht ladu kan sohte kin iang pidada mahwen. E sohla kin wiawi rahnpwukat. (Madiu 26:52) Ahpw kitail anahne alasang en Depit eh pwoson. Duwehte ih kitail anahne kamehlele me Siohwa ketin mie, oh ihte Koht me kitail en papah oh wauneki. Ekei pak kitail kin pehm me kitail sohla kakohng atail kahpwal kan, ahpw atail kahpwal kan tikitik ma kitail kapahrekiong sapwellimen Siohwa kehl me sohte imwi. Ma kitail pilada Siohwa nin duwen atail Koht oh kitail pwoson ih duwehte me Depit wia, eri sohte uhwong, oh sohte kahpwal, me pahn kamasak kitail. Sohte mehkot laud me kak powehdi sapwellimen Siohwa kehl!