Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

OARALAP | PAIPEL​—POADOPOAD EN EH PITILA

Paipel Pitsang Ohla

Paipel Pitsang Ohla

KAHPWALO: Tuhke papyrus oh kilin mahn me sounnting en Paipel kan kin doadoahngki pwehn nting loale. * (2 Timoty 4:13) Ia duwen dipwisou pwukat eh kahrehiong Paipel en kak pitsang nan soahng keper kan?

Papyrus kin kehtei, poh kan kin mengei en kohsang, oh kin mwadang ohla. Richard Parkinson oh Stephen Quirke me kin samanih duwen poadopoad en Isip koasoia: “Tehn doaropwe ehu kak ekisekis mengila wiahla diper en dihpw oh wiahla pwelpar. Ni ahnsou me e kin mi nan imwen nahk, ehu limilim en doaropwe ko kak mwoasoahngotla oh lomwolomwla oh mahn akan me duwehte kitik de kisin mahn tikitik kan kak kangala, keieu ketitik pwetepwet kan kin kangala ni ahnsou me re kin sarepedi doaropweo.” Ekei papyrus mwurin ar dierek, ni marain oh karakar ar kin lel, e kin kahrehiong en mwadang ohla.

Doaropwe me kohsang kilin mahn kehlailasang papyrus ahpw e pil kak ohla de meringla ma sohte kanahieng de kin mi nan soangen wasa kan me nohn karakar, madekeng, de marain. * Kisin mahn tikitik kan kin perenki kangala doaropwe pwukat. Ihme kahrehda tohto pwuhk en mahs kan sohte pitila leledo rahnwet. Ma Paipel pil ohla duwe met, rohng kan loale pil pahn iangete salongala.

IA DUWEN PAIPEL EH PITILA: Nin duwen kosonned en mehn Suhs, nanmwarki koaros anahne “sapwellimanki ehu pwuhken pelien kosonned akan en Koht oh padahk kan me pahn ntingdihsang” keieun pwuhk limau kan en Paipel. (Deuderonomi 17:18) Pil irail me saman kan wiahda doaropwe tohto ni mwehin tepin Kristian akan. Paipel kin dierek nan sinakoke kan wasa koaros nan Israel pil lella wasa doh Masedonia! (Luk 4:16, 17; Wiewia 17:11) Ia duwen ekei doaropwe mering pwukat ar pitla leledo rahnwet?

Doaropwe kan me adaneki Dead Sea Scrolls pitila sounpar epwiki kei me mi nan sah pwehl nekinekla nan pwohkung kan wasa madekeng kan

Emen me samanih pwuhken Kadehde Kapw adaneki Philip W. Comfort koasoia: “Mehn Suhs kan kin pwilikihdi doaropwehn Paipel limilim kan nan sah pwehl pwehn nekidala en dehr ohla.” Pil sansal rehn Kristian akan me re kin usehlahte wiewia tiahk wet. Kahrehda, ekei doaropwehn mahs en Paipel dierekda mihmi nan sah pwehl kan, de pil nan wasa rotorot en nahk dipwisou de nan pwohkung kan oh wasa me inenen madekeng kan.

IMWILA: Tehn doaropwehn mahs en Paipel kid kei, ekei rehrail nekinekla mwahu daulih sounpar 2,000, pitila leledo rahnwet. Sohte ehu pwuhken mahs me duwehte met me mie doaropwe tohto me pitila sangete mahs.

^ Papyrus iei doaropwehn nting me wiawihdahsang tuhke pwoat me kin mi limwahn pihl me ede papyrus. Doaropwehn nting pil kin wiawihdahsang kilin mahn akan.

^ Karasepe, kisinlikoun Amerika me adaneki Declaration of Independence ntingdi pohn doaropwe me wiawihkihda kilin mahn. Ahnsou wet, mwotomwotsang sounpar 250 mwuhr, e tepida meringla oh kereniong sohla me kak wadek nting ko.