Anem taon nen Dami nen inatey so tatay to lapud aneurysm. Siamera nen Derrick nen inatey so tatay to lapud sakit ed puso. Pitora nen Jeannie nen inatey so nanay to kayari na sakey taon ya impilaban ed cancer diad ovary. *

Asakbay ya inateyan na inad-aro ed bilay irayan taloran kabataan. Kasin ontan met so eksperiensyam? No on, makatulong iyan artikulo pian nasarag moy paneermen mo. * Balet unona, wala ray nepeg tayon amtaen tungkol ed panag-ermen.

Aliwan parepareho so panag-ermen. Say labay ton ibaga, nayarin duma so panermen mo ed panermen na arum. Oniay imbaga na libron Helping Teens Cope With Death: “Anggapoy simplin paraan odino totontonen pian nasarag so paneermen lapud impatey na inad-aro.” Say importante et agmo pipigilan so paneermen mo. Akin? Lapud . . .

Makapuy no pokpokan moy liknaan mo. Oniay imbaga nen Jeannie: “Kailangan koy magmaliw ya matapang parad agik kanian pinukok koy liknaan ko. Anggad natan et walay tendensiak ya iyamot so paneermen ko, balet makapuy itan.”

Ontan met so ibabaga na saray eksperto. Oniay imbaga na libron The Grieving Teen: “No ibaliwalam o pukoken moy liknaan mo, ompaway lanlamang itan. Ompaway itan ya agmo ilaloan, nayarin bigla kan makapasnok odino mansakit.” No pigilan moy liknaan mo, nayarin natukso kan oninum na dakel ya alak odino mandruga pian agmo nalikna so ermen.

No maneermen ka, nayarin agmo natalosay liknaan mo. Singa bilang, wala ray totoon ansakit so liknaan dad samay inatey ta iisipen dan tinaynan to ra kuno. Saray arum balet et tetetelen day Dios ta iisipen dan sarag ton pigilan so impatey na inad-aro da. Tan dakel so nakokonsiensia lapud ginawa odino imbaga da ed samay inad-aro da nen mabilay ni ta agla ra makakerew na perdona.

Malinew sirin ya nayarin komplikado so panag-ermen. Antoy makatulong ed sika tan panon mon nasarag itan?

Mitongtong kad arum. Ompan labay mo lay manbukbukor no maneermen ka. Balet no ibagam so naliliknam ed kapamilyam odino kaarom, natulongan kan nasarag so ermen mo tan agka natalo na emosyon mo.—Prinsipyo ed Biblia: Proverbio 18:24.

Isulat moy naliliknam. Mansulat kay tungkol ed inatey ya ateng mo. Singa bilang, antoy agmo nalinglingwanan ed sikato? Isulat mo iray balibalin ugali to. Dinan ed saratan so labay mo ya aligen?

No naynay ya negatiboy iisipen mo—singa bilang, no sankanonot mon lanang so ansakit ya imbagam ed ateng mo antis ya ompatey—isulat mo no antoy naliliknam tan no akin. Alimbawa, “Nakokonsiensia ak ta nankolkol kami nen Daddy’k sakey agew antis iran ompatey.”

Insan, aral mo no duga so pakakakonsiensiam. Imbaga na libron The Grieving Teen: “Agmo nayarin tetelen so sarilim ta agmo amta ya anggapo la manayay tsansam ya onkerew na perdona. Aliwan realistiko no nonoten mon agkan balot makapangibaga odino makagawa na pagbabawian mod arapen.”—Prinsipyo ed Biblia: Job 10:1.

Asikasom so laman mo. Dapat manpainawa kay duga, man-exercise, tan mangan kay masustansia. No anggapoy ganam ya mangan, manmerienda kan maminpiga na masustansian naakan ya anggad ompawil lay ganam. Agmo iisipen ya no mangan kay junk food odino oninum kay alak et nabawasay ermen mo; lalo laingen ya onloor itan.

Manpikasi kad Dios. Ibabaga na Biblia: “Ipasakbat mod si Jehova so ambelat ya awit mo, tan tulongan to ka.” (Salmo 55:22) Say pikakasi et aliwan pian ombalibali labat so liknaan mo. Talagan pitotongtong itan ed Dios ya “manliligliwa ed sikatayo diad amin a subok.”—2 Corinto 1:3, 4.

Say sakey ya paraan ya liligliwaen na Dios iray maneermen et panamegley na Salita to, say Biblia. Salim ya aralen so ibabangat na satan tungkol ed tuan kipapasen na saray inatey tan say pag-asa ya nabilay ira lamet. *—Prinsipyo ed Biblia: Salmo 94:19.