Onlad karga

TULONG PARAD PAMILYA | PAMABALEG NA ANANAK

No Antoy Gawaen Mo Sano Nakal so Tiwalam ed Anak Mo

No Antoy Gawaen Mo Sano Nakal so Tiwalam ed Anak Mo

 Ibabaliwala na arum ya tinedyer so curfew da. Say arum balet et papalikdoen day ateng da, ompan titilaan odino tatakasan da ray atateng da pian minengnengan ira ed saray kakaaro da. Antoy nagawaan mo no nakal so tiwalam ed anak mo?

 Kasin rebelde so ana’ko?

 Andi met. Ibabaga na Biblia: “Say inkamakulangkulang et nisinger ed puso na kalangweran,” tan ontan so maslak ya nagagawa ed saray tinedyer. (Proverbio 22:15, paimanod leksab) “Saray tinedyer et basta-basta labat ya mandedesisyon ya agla mannononot kanian maslak ya desisyon da et aliwa,” so insulat nen Dr. Laurence Steinberg. “Ilaloan mo ya nalingo met ira.” a

 Panon to no lanang ak lan titilaan na ana’ko?

 Agmo iisipen ya gagagalaen na anak mon agto ka unoren. Base ed research, importante ed saray tinedyer no antoy iisipen na saray atateng da ed sikara. Anggano singa aliwan ontan so ipapanengneng na anak mo, ompan nadidismaya labat ed sarili to​—tan nanaaburido lapud nadidismaya kad gagawaen to.

Say aputer ya pukel, no inmabig la et nayarin ompawil so biskeg to. Ontan met, nayarin ompawil so tiwala ya naandi.

 Siopay natetel?

  •    Kasin saray kakaaro da? Ibabaga na Biblia: “Say piulop ed mauges et maneral ed maong iran ugali.” (1 Corinto 15:33) Baleg so impluensya na saray kakaaro da ed sikara. Ontan met ed saray social media tan advertisement. Sakey ni aliwa nin eksperiensyado iray tinedyer kanian makakapanggawa iray makapuy ya desisyon. Siempre, kaukolan dan awaten so resulta na saray desisyon da pian magmaliw iran mature.

  •    Kasin siak? Nayarin isipen mo ya masyado kan istrikto kanian aliwa laingen so ginawa na anak mo. Odino ompan pakaliknam et masyado kan malukak kanian gagawaen la na anak mo so amin ya labay to. Imbes ya manpokus ka ed saray nayarin ginawam ya aliwa, manpokus ka ed no antoy nagawaan mo natan pian natulongan moy anak mo.

 Panon kon natulongan so ana’ko pian napantiwalaan ko lamet?

  •   Kontrol moy liknaan mo. Ompan iilaloan na anak mo ya pampasnokan mo. Mas maabig no salien mo so arum ya paraan imbes ya pampasnokan mo. Diad kalmadon paraan, itongtong mo ed anak mo no akin ya onman so ginawa to. Kasin labay to labat ya salien? Nabo-boring? Naeermenan? Desperado ya nawalaan na kaaro? Tua aliwa iratan ya baraan balet makatulong itan ed sika—tan ed anak mo—pian mas natalosan yo no akin ya agawa itan.

     Prinsipyo na Biblia: “Nepeg ya aliston ondengel, agbengatbengat a mansalita, matantan a manpasnok.”​—Santiago 1:19.

  •   Tulongan so anak mon mankatunongan ed agawa. Tepetan mo: Antoy naaralan mod sayan agawa? Antoy marakep ya gawaen mo no nagawa lamet iya? Makatulong irayan tepet pian naamtaan to no panon so mankatunongan pian makapanggaway dugan desisyon.

     Prinsipyo na Biblia: “Mangipetek ka, manimbawa ka, mamaseseg ka, a walaay anos tan dunong ed panagbangat.”—2 Timoteo 4:2.

  •   Tulongan iran natalosan ya walay eebatan da ed ginawa ra. Epektibo iya no say iter na ateng ya restriksion et mitukoyan ed ginawa na anak to. Singa bilang, no nakal so tiwalam ed anak mo lapud inusar toy luluganan yo ya agto impatanir, nayarin ikdan mo na restriksion, singa bilang agmo ni itan papausar ed sikato diad loob na makatunongan ya karukey na panaon.

     Prinsipyo na Biblia: “Antokaman so itatanem na sakey a too, saya met so anien to.”​—Galacia 6:7.

  •   Manpokus ed no panon ya nipawil so tiwalam. Siempre, kaukolay panaon pian nagawaan itan. Balet nepeg ya naamtaan na anak mo ya diad dugan panaon, sarag ton ipawil so abalang ya tiwala. Seguroen mo ya amta to no panon ton nipawil so tiwalam ed sikato. No nalikna ton agto lan balot naala lamet so tiwalam, ompan onsuko la.

     Prinsipyo na Biblia: “Agyo papasyodoten iray ananak yo, pian ag-ira nadismaya.”​—Colosas 3:21.

a Inalad libro ya You and Your Adolescent.