Guruka oze aha biriho

Omwoyo Niki?

Omwoyo Niki?

Eki Baibuli erikugarukamu

 Ekigambo ne’phesh omu Ruheburaayo na psy·khe’ omu Rugriika nibivunuurwa ‘nk’omwoyo.’ Amakuru gaakyo omu Ruheburaayo “n’ekihangirwe ekirikwitsya,” kandi omu Rugriika nikimanyisa “omuntu ohuriire.” a N’ahabw’ekyo, omwoyo n’ekihangirwe kyona ekiine amagara, beitu ti kintu ekiri omunda ekirikuguma kihuriire. Yetegyereze oku Baibuli erikworeka ngu omwoyo ti kicweka ky’omubiri kureka n’omuntu weena:

Adamu tarahairwe omwoyo kureka we wenyini akaba ari “omuntu ohuriire”

  •   Bwanyima ya Yehova kuhanga omuntu w’okubanza Adamu, Baibuli neegira ngu ‘omuntu akaba ohuriire.’ (Okutandika 2:7) Adamu tarahairwe omwoyo kureka we wenyini niwe yaabaire ari omuntu ohuriire, nari omuntu oine amagara.

  •   Baibuli neeyoreka ngu amagara nigabaasa kukora, kwenda eby’okurya, kurya, kworobera ebiragiro, kukwata omutumbi. (Abaleevi 5:2; 7:20; 23:30; Eky’Ebiragiro 12:20; Abarooma 13:1) Ebintu ebyo byona nibikorwa omuntu wenyini.

Mbwenu shi omwoyo tigurikufa?

 Ngaaha, nigufa. Ebyahandiikirwe bingi nibyoreka ngu omwoyo nigufa. Hariho eby’okureeberaho ebi:

  •   “Omwoyo ogukora ekibi nigwo gurifa.”—Ezekieli 18:4, 20.

  •   “Ku yaabambwire akamanyiso ka kataano, naareeba ahansi y’eitambiro emyoyo y’abaitsirwe ahabw’ekigambo kya Ruhanga n’aha bw’obujurizi obu baahaire.”—Okushuuruurwa 6:9

  •   Bwanyima y’omuntu kufa, ekigambo “omutumbi” nikikoresibwa omu nyiriri ezimwe. (Abaleevi 21:11; Okubara 6:6) N’obu Baibuli nyingi zirikukoresa ebigambo “omutumbi nari “omuntu ofiire, omu Oruheburaayo orwa ira nibakoresa ekigambo ne’phesh, nari “omwoyo.”

“Omwoyo” nikibaasa kumanyisa “amagara”

 Baibuli neekoresa ekigambo “omwoyo” nk’ekigambo ekindi ekirikumanyisa “amagara.” Nk’eky’okureeberaho, ekigambo “omwoyo” (ne’phesh) omu Yobu 33:22, nikimanyisa “amagara.” Omu muringo nigwo gumwe, Baibuli neeyoreka ngu noobaasa kuta omwoyo omu kabi nari amagara nari kugafeerwa.—Okuruga 4:19; Abaramuzi 9:17; Abafilipi 2:30.

 Enkoresa y’ekigambo eki “omwoyo” neetuhwera kwetegyereza emishororongo ahu kirikukoresibwa ‘nk’omwoyo kumurugamu.’ (Okutandika 35:18; King James Version) Eki nikiba nikimanyisa ngu omuntu “ari haihi kufa.” Envunuura za Baibuli ezindi nizigira ngu “akaitsya ogw’ahamuheru,” omu Okutandika 35:18.—Good News Translation; New Jerusalem Bible.

Obukomooko bw’enyikiriza y’omwoyo ogutarikufa

 Enyegyesa ey’omwoyo ogutarikufa omu madiini agarikweyeta Amakristaayo tigarikugiiha omu Baibuli kureka neekomooka omu nyegyesa z’Abagriika aba ira. Ekitabo Encyclopædia Britannica nikigira kiti: “Ekigambo omwoyo omu Baibuli kiine akakwate n’omwitsyo kandi ti kintu ky’omutaano aha mubiri. Abakristaayo kutandika kutaanisa omubiri n’omwoyo kikakomooka omu Bagriika aba ira.”

 Ruhanga tarikushagika okukwatanisa ebi arikutwegyesa n’ebigunjano by’abantu nk’eky’okureeberaho enyikiriza y’omwoyo ogutarikufa. Kureka Baibuli neeturabura eti: “Mwerinde hatagira omuntu owaabanyagisa obwengye bw’abantu n’oburyarya obutaine mugasho.”—Abakolosai 2:8.

a Reeba ekitabo The New Brown, Driver, and Briggs Lexicon of the Old Testament, orupapura 659, na Lexicon in Veteris Testamenti Libros, orupapura 627. Envunuura za Baibuli enyingi nizivunuura ekigambo ne’phesh na psy·khe’ omu miringo y’omutaano kurugiirira ahu kirikukoresibwa zirikukoresa “omwoyo,” “amagara,” “omuntu,” “ekihangirwe,” nari “omubiri.”