Guruka oze aha biriho

Ahabw’enki Abajurizi ba Yehova Batarikukuza Ebiro Bikuru Ebimwe?

Ahabw’enki Abajurizi ba Yehova Batarikukuza Ebiro Bikuru Ebimwe?

 Abajurizi ba Yehova nibamanya bata ebiro bikuru ebirikwikirizibwa?

 Abajurizi ba Yehova batakacwiremu kukuza ekiro kikuru, nibabanza baamanya eki Baibuli erikugamba. Emikoro emwe n’ebiro bikuru ebimwe nibihenda emisingye ya Baibuli. Ebiro nk’ebyo Abajurizi ba Yehova tibarikwejumbamu. Aha bikwatiraine n’ebiro bikuru ebindi, buri Mujurizi wa Yehova naayecweramu, arikuteeraho “kuguma n’omutima ogutariho rubanja ahari Ruhanga n’aha bantu.”—Ebyakozirwe 24:16.

 Ebi ni bimwe aha bibuuzo ebi Abajurizi ba Yehova barikwebuuza baaba nibacwamu yaaba baine kukuza emikoro emwe. a

  •   Ekiro kikuru shi nikyegamira aha nyegyesa etarikuhikaana n’ebyahandiikirwe?

     Omusingye gwa Baibuli: “Mubarugyemu, mubeetaaniseho, nikwo [Yehova] arikugira, mutarikora aha kintu kyona ekitashemeire.”—2 Abakorinso 6:15-17.

     Abajurizi ba Yehova kubaasa kwetaanisiza kimwe aha nyegyesa zigwire, kandi ezirikuhakanisa Baibuli, tibarikukuza ebiro bikuru ebirimu ebintu ebi ahaifo.

     Ebiro bikuru ebirikwegamira aha kuramya baaruhanga abandi. Yesu akagira ati: “Oramye [Yehova] Ruhanga waawe, obe niwe waaheereza wenka.” (Matayo 4:10) Abajurizi ba Yehova barikukuratira okwehanangiriza okwo, tibarikukuza Noiri, Paasika, nari ebiro by’okuzaarwa, obu ebi birikukomooka omu kuramya baaruhanga abandi atari Yehova. Kandi tarikwejumba omu biro bikuru nk’ebiri ahaifo.

    •  Kwanzaa. Ekigambo Kwanzaa “nikiruga omu bigambo by’Oruswahiri matunda ya kwanza, ebirikumanyisa ‘ebijuma by’okubanza,’ kandi eki nikimanyisa ngu ekiro kikuru eki n’eky’okukuza emishaaruuro ey’okubanza kurugiirira aha byafaayo by’Africa.” (Encyclopedia of Black Studies) N’obu abamwe baraabe nibareeba Kwanzaa nk’ogutari mukoro gw’ediini, ekitabo Encyclopedia of African Religion nikigugyeragyeranisa n’omukoro gw’omuri African obu ebijuma ebirikubanza kushaaruurwa “birikuheebwa baaruhanga, n’abantu abaafiire nk’omuringo gw’okubeebaza.” Nikyongyeraho ki: “Kandi omu bwire bw’omukoro gwa Kwanzaa abairaguju abarikutuura omuri America nibaba nibooreka omutima gw’okwebaza n’okusiima ahabw’omugisha gw’amagara ogu baishenkurubo abaafiire baabahaire.”

      Kwanzaa

    •  Omukoro gwa Kamena na Kashwa. Ogu “n’omukoro gw’okuha ekitiinisa ruhanga rw’okwezi ow’omukazi.” (Holidays, Festivals, and Celebrations of the World Dictionary) Omu kukuza omukoro ogu “abakazi nibainamira Ruhanga w’omukazi kandi eki nikwetwa kowtow omuri Ruchaina.”Religions of the World—A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices.

    •  Nauruz (Nowruz). “Bimwe ebirikukorwa aha mukoro ogu nibikomooka omu diini ya ira eyaakomookire ahari Zoroaster, kandi aha barikukuza mukoro ogu nigwo gurikukirayo kuba ogurikwera aha karenda yaabo eya ira. . . . Nibagira ngu Omwoyo gw’Eihangwe ogurikumanywa nka [Rapithwin], gukagyemeserezibwa Omwoyo gw’Obutiti kuza okuzimu omu meezi g’obufuki, reero ngu Omwoyo ogwo nigutangirirwa barikukora omukoro ogu omu ihangwe nk’omugyenzo gwabo.”—United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.

    •  Shab-e Yalda. Ogu n’omukoro gw’omu bwire bw’obutiti “ogwine akakwate n’okuramya Mithra,” ruhanga w’ekyererezi, kurugiirira aha kitabo Sufism in the Secret History of Persia. Kitwirwe nikitebeerezibwa ngu ekiro kikuru eki nikibaasa kuba kiine akakwate n’okuramya baaruhanga b’eizooba ab’Abarooma n’Abagriika. b

    •  Okusiima. Kushushana na Kwanzaa, ekiro kikuru eki n’ekya ira munonga ekiine akakwate n’okuha ekitiinisa baaruhanga batari bamwe na bamwe. Bwanyima y’obwire, “ebiro bikuru ebya ira ebi bikareetwa omu makanisa agarikweyeta Amakristaayo.”—A Great and Godly Adventure—The Pilgrims and the Myth of the First Thanksgiving.

     Ebiro bikuru ebirikwegamira aha migyenzo nari okwikiririza omu ngisha. Baibuli neegira ngu abo ‘abarikuteekyera Gaadi obugyenyi,’ nari ruhanga w’engisha nibaba ‘baatsigaho’ Yehova. (Isaiah 65:11) N’ahabw’ekyo Abajurizi ba Yehova tibarikukuza ebiro bikuru ebiri ahaifo:

    •  Ivan Kupala. “Kurugiirira aha mugyenzi gw’ekiro kikuru eki ekya [Ivan Kupala] obuhangwa niburekura amaani gaabwo ag’omuguruko agarikubaasa kutegyekwa omuntu oine obumanzi nari omunyamugisha,” ekitabo The A to Z of Belarus nikwo kirikugira. Ira, omukoro ogu gukaba nigukuzibwa abakafiire omu bwire bw’ekyanda. Kwonka ekitabo Encyclopedia of Contemporary Russian Culture, nikigira ngu “kikaija kukwatanisibwa n’ekiro kikuru ky’ekanisa [ekiro ky’abarikwera ekya Yohaana Omubatizi] reero kyaikirizibwa nk’ekiro ky’Obukristaayo.”

    •  Omwaka Musya (Ogwa Chaina nari Ogwa Korea). “Omu bwire bw’omwaka obu okukira obundi bwona, amaka, abanywani, n’abanyabuzaare, nibafayo munonga kureeba ngu baatunga omugisha, nibaha ekitiinisa baaruhanga n’emyoyo, reero beendeza omugisha omwaka ogurikwija.” (Mooncakes and Hungry Ghosts—Festivals of China) N’okukuza omwaka musya omuri Korea “nikitwariramu okuramya abaafiire, emigyenzo y’okubinga emyoyo mibi n’okwendeza abantu emigisha y’omwaka musya, n’okuragura ebya nyentsya kumanya yaaba omwaka musya niguza kubamu ebirungi.”—Encyclopedia of New Year’s Holidays Worldwide.

      Omwaka Musya ogw’Abachaina

     Ebiro bikuru ebirikwegamira aha miteekateekyere ngu omwoyo tigurikufa. Baibuli neeyoreka gye ngu omwoyo nigufa. (Ezekieli 18:4) N’ahabw’ekyo Abajurizi ba Yehova tibarikukuza ebiro bikuru ebiri ahaifo, ebirikushagika okwikiririza omu mwoyo ogutarikufa:

    •  Ekiro ky’Abarikwera Boona (Ekiro ky’Abaafiire). Eki n’ekiro “ky’okwijuka abeesigwa boona abaafiire,” kurugiirira aha kitabo New Catholic Encyclopedia. “Kuruga omuri 500 Y.A.K kuhika 1500 Y.A.K., hakaba hariho enyikiriza ngu emyoyo erikuba eri omuri purigatiri neebaasa kugaruka aha kiro eki nk’abacwezi, emandwa, ebikyere, n’ebindi, birikuza aha muntu owaabatwariize kubi obu baabaire batakafiire.”

    •  Qingming Festival (Ch’ing Ming) n’Omukoro gw’Omuzimu Gwine Enjara. Ebiro bikuru ebi n’eby’okuha abaafiire ekitiinisa. Ekitabo Celebrating Life Customs Around the World—From Baby Showers to Funerals, nikigira ngu aha kiro kikuru eki ekya Ch’ing Ming, “eby’okurya, eby’okunywa, n’esente z’empapura nizookyebwa kuhamya ngu abafu tibaagira njara nari eiriho, kandi tibaaburwa n’esente.” Kandi ekitabo eki nikigira ngu “okukira munonga aha kiro obu okwezi kurikuba kuri ekizooro, [abarikukuza ekiro eki] nibaikiriza ngu nihaba hariho akakwate k’amaani aha gati y’abaafiire n’abahuriire kukira ekiro ekindi kyona, n’ahabw’ekyo ni kikuru kushemeza abafu n’okubaha ekitiinisa.”

    •  Chuseok. Ekitabo The Korean Tradition of Religion, Society, and Ethics, nikigira ngu omukoro ogu nigutwariramu “okuha emyoyo y’abafu eby’okurya na viinyo.” Ebirikuheebwayo ebi nibyoreka enyikiriza ngu “omwoyo nigugumizamu guhuriire bwanyima y’omubiri kufa.”

     Ebiro bikuru ebirikwegamira aha bufumu. Baibuli neegira eti: “Omufumu, nari orikuragura ebiribaho, nari omuteezi w’ebyatsi, nari omucecezi, nari omuhi w’engisha, nari orikubandwa emizimu, nari omurogi, nari orikubuuza abafu . . . n’ekirikunugwa ahari [Yehova].” (Eky’Ebiragiro 18:10-12) Abajurizi ba Yehova kubaasa kwetantara obufumu, otwariiremu okuraguza enyonyoozi, tibarikukuza Halloween nari ebiro bikuru ebiri ahaifo:

    •  Sinhala na Tamil New Year. ‘Emigyenzo erikukorwa aha mukoro ogu neetwariramu okukora ebikorwa ebimwe omu bwire obu abarikuraguza enyonyoozi barikucwamu ngu nibuba buri obwire bw’omugisha.’—Encyclopedia of Sri Lanka.

    •  Songkran. Eiziina ry’omukoro ogu kuruga omuri Asia ‘niriihwa omu kigambo Sanskrit ekirikumanyisa ‘okugyenda’ nari ‘okuhinduka,’ kandi omukoro ogu nigworeka okugyenda kw’eizooba kuza omu nyonyoozi.’—Food, Feasts, and Faith—An Encyclopedia of Food Culture in World Religions.

     Emikoro eine akakwate n’Ebiragiro bya Musa, ebyaihirweho ekitambo kya Yesu. Baibuli neegira ngu Kristo niwe muheru y’Ebiragiro (Abarooma 10:4) Abakristaayo na hati nibakigasirwa omu misingye eri omu Biragiro bya Musa ebyabaire bihairwe Abaisraeli aba ira. Kwonka, tibarikukuza emikoro na munonga eyaabaire neekwata aha kwija kwa Mesia ou Abakristaayo barikwikiriza ngu akaija. ‘Ebyo n’ekishushani ky’ebirikwija, kwonka amazima gaabyo gari omuri Kristo.’ (Abakolosai 2:17) N’ahabw’ekyo kurugiirira aha kyahandiikirwe eki, kandi n’emwe aha mikoro eyaabaire erimu emigyenzo etarikwegamira aha byahandiikirwe, emikoro erikworekwa ahaifo n’emwe ei Abajurizi ba Yehova batarikukuza:

    •  Hanukkah. Omukoro ogu n’ogw’okugaruka kuhayo hekalu y’Ekiyudaaya omuri Yerusaalemu. Kwonka Baibuli neegira ngu Yesu akaba Omunyamurwa Omukuru “omu ihema eririkukira obukuru n’okuhikiirira, eritakozirwe bantu, amakuru ngu eritari ry’ebihangirwe by’omu nsi.” (Abaheburaayo 9:11) Abakristaayo nibamanya ngu hekalu egi ey’eby’omwoyo ekaza omu mwanya gwa hekalu ey’omuri Yerusaalemu.

    •  Rosh Hashanah. Eri n’eizooba ry’okubanza ery’omwaka gw’Ekiyudaaya. Ira, ekiro kikuru eki kikaba nikibamu ebitambo by’omutaano ebirikuheebwa Ruhanga. (Okubara 29:1-6) Kwonka, Yesu Kristo Mesia, akareetera ‘okutamba ebitambo n’okuhonga empongano’ kuhendera, kyabireetera kuba ebitahikire omu maisho ga Ruhanga.—Danieli 9:26, 27.

  •   Ekiro kikuru kirimu okuramiza hamwe kw’amadiini?

     Omusingye gwa Baibuli: ‘Orikwikiriza aine mugabo ki n’otarikwikiriza? Hekalu ya Ruhanga neikirizana eta n’ebishushani ebirikuramibwa?’—2 Abakorinso 6:15-17.

     N’obu Abajurizi ba Yehova baraabe nibateeraho kutuura na bataahi baabo omu busingye, kandi barikumanya ngu buri muntu aine obugabe bw’okwecweramu eki araikirize, nibeetantara ebiro bikuru ebirikushagika okuramiza hamwe kw’amadiini omu miringo egi ahaifo.

     Okwijuka omunyadiini nari omukoro gw’ediini ogurikuhiga ab’ediini zitarikushushana kuramiza hamwe. Obu Ruhanga yaayebembera abantu be kubahitsya omu nsi eyaabaire erimu amadiini agandi, akabagira ati: “Otariragaana nabo endagaano n’obu kwakuba okuragaana na baaruhanga baabo. . . . Ku oriheereza baaruhanga baabo, buzimazima kiryakubeera omutego.” (Okuruga 23:32, 33) N’ahabw’ekyo, Abajurizi ba Yehova tibarikwejumba omu mikoro nk’egi eri ahaifo.

    •  Loy Krathong. Aha mukoro ogu, abantu ba Thailand “nibakora ebakuri z’amababi g’emiti, bataho kanduro, nari obuti bw’obubaane, reero ebakuri ezo bazita omu aha mutwe gw’amaizi. Nibateekateeka ngu ebakuri ezo nizitwara ebisiraani hare. Omukoro ogu gukaihwa omuri ogwo ogwatandikirweho Abaabuda.”—Encyclopedia of Buddhism.

    •  Eizooba ry’Eihanga Ryona ery’Okweteisa. Abarikwejumba omu mukoro ogu “nibaikiririza omu misingye y’enyikiriza y’Ekikristaayo,” kurugiirira aha mutegyeki omwe owaagambirweho omu rupapura rw’amakuru orwa The National, omuri Papua New Guinea. Naagira ngu ekiro eki “n’oburugo bw’emisingye y’Abakristaayo omu ihanga eri.”

    •  Vesak. “Eki n’ekiro ky’Abaabuda ekirikukirayo okuba ekirikwera, eky’okukuza okuzaarwa kwa Buda, okwetegyereza kwe, n’okufa kwe, nari okutunga eihoreere.”—Holidays, Festivals, and Celebrations of the World Dictionary.

      Vesak

     Ebiro bikuru ebirikwegamira aha migyenzo y’ediini etarikushagikwa Baibuli. Yesu akagambira abeebembezi b’ediini ati: ‘Ekigambo kya Ruhanga nimukihindura busha, ngu mugumye emigyenzo yaanyu.’ Kandi akagamba aha kuramya kwabo ngu n’okwa busha ahabw’okugira ngu bakaba nibeegyesa ‘ebiragiro by’abantu.’ (Matayo 15:6, 9) Ahabw’okugira ngu Abajurizi ba Yehova niboorobera okurabura oku, hariho emikoro mingi y’ediini ei batarikukuza.

    •  Epiphany (Eizooba ry’Abagabe Bashatu, Timkat, nari Los Reyes Magos). Abarikukuza omukoro ogu nibaba nibaijuka obu abarikuraguza enyonyoozi baataayaayira Yesu nari okubatizibwa kwe. Omukoro “gukarugamu ebikorwa bw’ekikafiire omu bwire bwa Katumba, ebirikuha ekitiinisa baaruhanga b’amaizi agarikugyenda, emigyera, n’orwizi.” (The Christmas Encyclopedia) Timkat, omukoro ogwine akakwate nagwo, “nigwegamira aha migyenzo.”—Encyclopedia of Society and Culture in the Ancient World.

    •  Omukoro gw’Okutemba omu Iguru kwa Mariamu Oshugaine. Aha mukoro ogu nibaba nibaijuka ngu nyina wa Yesu akatemba omu iguru n’omubiri gwe. Ekitabo Religion and Society—Encyclopedia of Fundamentalism, nikigira ngu “enyikiriza egi ekaba etarikumanywa omu kanisa eya ira, kandi tihaine ahu gurikugambwaho omu Byahandiikirwe.”

    •  Omukoro gw’Okutwara Enda Erikwera. “Okugira ngu Mariamu akatwara enda ari ohikiriire tikirikwegyesibwa omu Byahandiikirwe . . . Oku n’okucwamu okwakozirwe ekanisa.”—New Catholic Encyclopedia.

    •  Ekisiibo. Kurugiirira aha kitabo New Catholic Encyclopedia obwire obu obw’okweteisa n’okusiiba, bukatandikwaho “omu kyasha kya kana,” bwanyima y’emyaka 200 Baibuli eherize kuhandiikwa. Aha bikwatiraine n’eizooba ry’okubanza ery’okusiiba, ekitabo ekyo nikigira kiti: “Ekikorwa ky’abeesigwa kweshaaba eiju aha Rwakashatu kikareetwa omu Bunyakaturiki omuri 1091.”

    •  Meskel (nari, Maskal). Omukoro ogu ogw’omuri Esiopia “n’ogw’okusherura Omusharaba Oguhikire (omusharab ogu Yesu yaabambirweho), barikuhemba omuriro reero bakazina barikugwetoorora,” ekitabo Encyclopedia of Society and Culture in the Medieval World, nikwo kirikugira. Kwonka, Abajurizi ba Yehova tibarikukoresa omusharaba omu kuramya kwabo.

  •   Ekiro kikuru shi nikihimbisiriza omuntu, ekibiina, nari akamanyiso k’eihanga?

     Omusingye gwa Baibuli: “Oku nikwo [Yehova] arikugamba naagira ati: Orikwesiga ondiijo muntu, akahindura omuntu-buntu eky’okumurinda, akaimuura [Yehova] omu mutima gwe, akyeenirwe.”—Yeremia 17:5.

     Abajurizi ba Yehova n’obu baraabe nibasiima abantu bagyenzi baabo kandi barikubashabira, kwonka tibarikwejumba omu mikoro egi ahaifo:

     Ebiro bikuru ebirikuhimbisiriza omutegyeki nari omuntu orikurangaanwa. Baibuli neegiera ngu “murugye aha bantu-buntu abarikwitsya. Mbwenu bo nibo baahi?” (Isaaya 2:22) Nk’eky’okureeberaho, Abajurizi ba Yehova tibarikukuza okuzaarwa kw’omugabe nari omugabekazi.

     Emikoro y’ebendera y’eihanga. Abajurizi ba Yehova tibarikukuza Eizooba ry’Ebendera. Ahabw’enki? Ahakuba Baibuli neegira eti: “Mwerinde ebishushani ebirikuramibwa.” (1 Yohaana 5:21) Abantu baingi obunaku obu tibarikureeba ebendera nk’ekishushani ekirikuramibwa, kwonka omunyabyafaayo Carlton J. H. Hayes akahandiika ati: “Akamanyiso kakuru k’eihanga akarikworeka okukunda munonga eihanga kandi akarikuramibwa, n’ebendera.”

     Ebiro bikuru n’emikoro erikuhimbisa abarikwera. Niki ekyabaireho obu omushaija orikutiina Ruhanga yainamira entumwe Petero? Baibuli neegira eti: “Petero akamwimutsya, naagira ati: Imuka; naanye ndi omuntu nkaiwe.” (Ebyakozirwe 10:25, 26) Obu Petero nari entumwa ezindi bataraikiriize kuhimbisibwa, Abajurizi ba Yehova tibarikwejumba omu mikoro y’okuhimbisa abarikwetwa abarikwera, nk’erikworekwa ahaifo:

    •  Eizooba ry’Abarikwera Boona. ‘Obukomooko bw’omukoro ogu ogw’okuhimbisa abarikwera boona, tiburikumanywa.’—New Catholic Encyclopedia.

    •  Omukoro gwa Maaweitwe Guadalupe. Omukoro ogu n’ogw’okuhimbisa “orikwera omuri Mexico,” ou abamwe barikuteekateeka ngu ni Mariamu nyina wa Yesu. Naagambwa ngu akabonekyera omuhingi omu muringo gw’eky’okutangaaza omuri 1531.—The Greenwood Encyclopedia of Latino Literature.

      Ekiro kya Maaweitwe Guadalupe

    •  Eizooba ry’Amaziina. “Eizooba ry’amaziina n’omukoro gw’omuntu orikwera ou omwana arikwetererwa eiziina rye yaaba naabatizibwa nari naahamibwa,” ekitabo Celebrating Life Customs Around the World—From Baby Showers to Funerals nikwo kirikugira. Nikyongyeraho ngu “aha izooba eri, abantu nibakora ebiine akakwate n’ediini.”

     Emikoro y’eby’obutegyeki nari ebigombe. “Ni kirungi okwesiga [Yehova] okukira okwesiga abantu.” (Zaaburi 118:8, 9) Abajurizi ba Yehova kubaasa kwetantara kworeka ngu nibeesiga abantu okukira Ruhanga omu kwihaho oburemeezi bw’ensi tibarikukuza Eizooba ry’Eminyeeto nari ery’Abakazi, againe akakwate n’eby’obutegyeki nari ebigombe by’abantu. Kandi tibarikukuza n’Eizooba ry’Okwecungura nari endiijo mikoro nk’egyo. Kureka, nibeesiga Obukama bwa Ruhanga kwihaho okushoroora, n’obutaingana.—Abarooma 2:11; 8:21.

  •   Ekiro kikuru shi nikitunguura eihanga erimwe nk’eririkukira erindi nari oruganda nk’orurikukira ezindi?

     Omusingye gwa Baibuli: ‘Ruhanga tarikushoroora mu bantu, kureka omu mahanga goona orikumutiina, akakora eby’okuhikiirira, ogwo niwe arikusiimwa.’—Ebyakozirwe 10:34, 35.

     N’obu Abajurizi ba Yehova abaingi baraabe nibakunda amahanga gaabo, nibeetantara kukuza emikoro erikutunguura amahanga nari enganda nk’oku kirikworekwa omu mikoro erikugambwaho ahaifo.

     Ebiro bikuru ebirikuhimbisiriza amahe. Yesu omu mwanya gw’okwenegyeza entaro, agambira abakuratsi be ati: ‘Mukunde abazigu baanyu, kandi mushabire n’abarikubahiiganisa.’ (Matayo 5:44) N’ahabw’ekyo, Abajurizi ba Yehova tibarikukuza ebiro bikuru ebirikuhimbisiriza abaserukare, otwariiremu n’ebi ebiri ahaifo:

    •  Eizooba rya Anzac.Anzac n’eizooba ry’abaserukare omuri Australia na New Zealand,” kandi “Anzac Day mporampora rikaija kurugamu okwijuka abaitiirwe omu rutaro.”—Historical Dictionary of Australia.

    •  Eizooba ry’Abaahuumwire (Eizooba ry’Okwijuka, Okwijuka Sande, nari Eizooba ry’Ekiijutsyo). Ebiro bikuru ebi nibihimbisa “abaserukare abaahuumwire n’abo abaitiirwe omu ntaro z’eihanga.”—Encyclopædia Britannica.

     Okukuza okwetegyeka kw’eihanga. Yesu arikugamba aha beegi be, akagira ati: “Ti b’ensi, nk’oku naanye ntari w’ensi.” (Yohaana 17:16) Abajurizi ba Yehova nibashemererwa kumanya ebyafaayo by’eihanga ryabo, kwonka tibarikwejumba omu mikoro eri ahaifo:

    •  Eizooba rya Australia. Kurugiirira aha kitabo Worldmark Encyclopedia of Cultures and Daily Life, ekiro kikuru eki n’eky’okwijuka “eizooba rya 1788 obu abaserukare Abangyereza baahanika ebendera bakarangirira ngu nibo barikutegyeka Australia.”

    •  Eizooba rya Guy Fawkes. Eri “n’eizooba ry’okwijuka obu Guy Fawkes n’abandi Banyakaturiki baateeraho kwita Omugabe James ow’eishengyero ry’Abangyereza bakaremwa omuri 1605.”—A Dictionary of English Folklore.

    •  Eizooba ry’Okwetegyeka. Omu mahanga maingi, eri “n’eizooba ry’okwijuka obu eihanga ryabo ryayetegyeka.”—Merriam-Webster’s Unabridged Dictionary.

  •   Ekiro kikuru kirimu ebikorwa birikuhemurana?

     Omusingye gwa Baibuli: ‘Murekye ebiro ebyahingwire bimare, ebi mwakoreiremu ebi abanyamahanga barikukunda, okugyendera omu micwe mibi ey’obushambani, n’okwetenga okubi, n’obusinzi n’okuraara enkyera, n’okunywa amaarwa maingi, n’emizizo mibi ey’okuramya ebishushani.’—1 Petero 4:3.

     Kuhikaana n’omusingye ogu, Abajurizi ba Yehova nibeetantara ebiro bikuru ebirimu okunywa amaarwa maingi, n’okukyakara. Abajurizi ba Yehova nibakunda kushemererwa na banywani baabo, kandi nibabaasa kucwamu kunywa amaarwa garinganiire, baaba nibenda. Kwonka nibateeraho kukuratira obuhabuzi bwa Baibuli obu: “Ku muraabe nimurya nari nimunywa nari nimukora ekintu kyona, mukore byona okuhimbisisa Ruhanga.”—1 Abakorinso 10:31.

     N’ahabw’ekyo Abajurizi ba Yehova tibarikwejumba omu mikoro erikuhemurana ei Baibuli erikugira ngu terikushemeza Ruhanga. Egi neetwariramu ekiro kikuru ky’Ekiyudaaya ekirikwetwa Purim. N’obu omukoro ogu gutwire nigukuzibwa Abayudaaya kuruga omu kyasha kya kataano Y.A., hati nigubaasa “kugambwaho nk’ogurimu ebikorwa birikuhemurana,” ekitabo Essential Judaism nikwo kirikugira. Nigukira kuba “gurimu okujwara emyenda y’abakazi, okwesharinga, n’okunywa amaarwa ekirenga, n’okuteera orwari.”

 Obu Abajurizi ba Yehova batarikukuza ebiro bikuru ebimwe nibakunda ab’amaka gaabo?

 Eego. Baibuli neeyegyesa abantu kukunda ab’amaka gaabo n’okubaha ekitiinisa, n’obu baakuba bari mu nyikiriza ki. (1 Petero 3:1, 2, 7) Amazima gari ngu, omwe aha Bajurizi ba Yehova ku arikurekyera aho kukuza emikoro emwe, bamwe aha banyabuzaare be, nibaija kugira ekiniga, kwehurira kubi, nari beereebe nk’abu bareebize. N’ahabw’ekyo, baingi aha Bajurizi ba Yehova nibahamiza abanyabuzaare baabo ngu nibabakunda, barikushoboorora omu bwengye enshonga ahabw’enki baacwiremu batyo, kandi nibabataayaayira omu bwire obundi.

 Abajurizi ba Yehova shi nibagambira abandi kutakuza ebiro bikuru ebimwe?

 Ngaaha. Nibaikiriza ngu buri omwe aine kwecweramu. (Yoshua 24:15) Abajurizi ba Yehova nibaha “abantu boona ekitiinisa,” n’obu baakuba baine nyikiriza ki ey’ediini.​—1 Petero 2:17.

a Ekicweka eki tikirikugamba aha biro bikuru byona ebi Abajurizi ba Yehova batarikukuza, kandi tikirikworeka n’emisingye ya Baibuli yoona erikubaasa kugyenderwaho.

b Mithra, Mithraism, Christmas Day & Yalda, by K. E. Eduljee, orupapura 31-33.