Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

OMUTWE OGURI AHA MUNAARA | OKU BAIBULI​—YAARINZIRWE

Baibuli Ekarindwa omu Kuhiiganisibwa

Baibuli Ekarindwa omu Kuhiiganisibwa

EKYABAIRE NIKYERARIKIRIZA: Ab’eby’obutegyeki baingi n’abeebembezi b’ediini bakaba bataireho ekigyendererwa ekirikutaana n’obutumwa oburi omu Baibuli. Obumwe bakaba bakoresa obushoboorozi bwabo kuzibira abantu kugira Baibuli, kuzishohoza, nari kuzivunuura. Yetegyereze eby’okureeberaho bibiri:

  • Omu mwaka nk’ogwa 167 B.Y.A.: Omugabe orikwetwa Antiochus Epiphanes, owaateireho kugyema Abayudaaya kuza omu diini y’Abagriika, akaragiira ngu Ebyahandiikirwe byona eby’Oruheburaayo bicwekyerezibwe. Omunyabyafaayo orikwetwa Heinrich Graetz akagira ngu abakozi b’omugabe ogwo “bakataagura kandi baayotsya emizingo hoona ei baabaire bagishanga” kandi, “bakaba baita abu baabaire bashanga barikuteeraho kubishoma.”

  • Omu kyasha kya 15: Bamwe aha beebembezi b’Abakaturiki, bakagira ekiniga ngu bamwe aharibo bakaba nibabuurira eki Baibuli erikwegyesa omu mwanya gw’okwegyesa enyegyesa z’Ekinyakaturiki, kandi buri muntu owaabaire aba aine Baibuli kitari kitabo kya Zaaburi omu Rulatini, bakaba bamweta omuhakanisa. Akakiiko kamwe kakataho ekiragiro karikuragiira abashaija abamwe ngu “bashwijumire kimwe, kandi emirundi mingi basherure abahakanisa . . . omu amaju goona na hoona ahu abantu abaine Baibuli barikuteekateekwa kuba bari. . . . Enju yoona eraashwangwemu omuhakanisa eine kucwekyerezibwa.”

Ku ogire ngu abazigu bakaba abasinguzi omu kugicwekyereza, obutumwa bwayo bukabaire butakiriho.

OKU BAIBULI YAARINZIRWE: N’obu Omugabe Antiochus yaabaire ataire omuhiigo gwe omuri Israeli, Abayudaaya bakaba batwire n’omu mahanga agandi maingi. Kandi, n’abarikucondooza nibateebereza ngu ekyasha ky’okubanza kirikuza kuhika, Abayudaaya abarikurenga ebicweka 60 ahari igana bakaba nibatuura aheeru ya Israeli. Abayudaaya omuri sinagogi zaabo, bakaba baguma nibabiika Ebyahandiikirwe, ebiizire kukoresibwa abantu b’ebiro by’omumaisho otwariiremu n’Abakristaayo.​—Ebyakozirwe 15:21.

Omu myaka egyo, abarikukunda Baibuli bakeemera okuhiiganisibwa bagumizamu nibavunuura Baibuli kandi nibakopoorora Ebyahandiikirwe. Ebitabo bimwe bya Baibuli nibibaasa kuba byabaire biriho omu ndimi nka 33 nka ahagati y’ekyasha kya 15 ekyoma ekirikuteera enyuguta kitakajumbwirwe! Bwanyima, omurimo gw’okuvunuura Baibuli n’okugishohoza gukeeyongyera ahonaaho.

EKYARUGIREMU: Oyihireho okutiinatiinisa kw’abagabe b’amaani n’abeebembezi b’ediini, Baibuli niyo erikukirayo kujanjaara n’okuvunuurwa omu byafaayo by’ebitabo. Ebaasize kukoresibwa omu biragiro by’amahanga, endimi, n’omu ntwaza y’abantu baingi munonga.