Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

Orurembo Nineeve rukaba rurimu ebyombeko birungi n’ebiijutsyo

Eki Waaba Nookimanya?

Eki Waaba Nookimanya?

Niki ekyabaire ahari Nineeve bwanyima y’ebiro bya Yona?

KUZA kuhika ekyasha kya mushanju Y.A., Asiria ekaba yaabaire obutware oburikukirayo obuhango omu nsi yoona, “kuruga Kupuro omu burengyerwa izooba bwa Iran, otwariiremu na Misri,” nikwo omukura gwa British Museum gurikugira. Nineeve, orurembo rukuru rw’Asiria, nirwo rwabaire nirukirayo obuhango omu nsi yoona. Rukaba rwine ebiijutsyo birikushemeza, emisiri mirungi, emyanya y’okweshemerezamu, n’amabiikiro g’ebitabo mahango. Ebihandiiko by’aha bisiika by’orurembo Nineeve nibyoreka ngu Omugabe Ashurbanipal, nawe akeeyeta “omugabe w’ensi yoona” nk’abagabe abandi Abasiria. Obwire obwo, Asiria na Nineeve tihaine owaabaire naabaasa kubasingura.

Asiria obutegyeki kirimaani nibwo bwabaire nibukirayo obuhango omu nsi yoona obwire obwo

Kwonka, Asiria ku yaahindukiire kimwe ey’amaani, Zefania nabi wa Yehova akagira ati: ‘[Yehova] naija kucwekyereza Asiria, kandi ahindure Nineeve amatongo.’ Nabi Nahumu akoongyeraho ati: ‘Nimunyagye efeeza, munyage n’ezaabu! Eshi yaashenyuka, yaaba amatongo! Buri omwe oraakureebe naija kukuhugamu arikugira ati: Nineeve ebaire amatongo!’ (Zef. 2:13; Nah. 2:9, 10; 3:7) Abantu ku bahurire obunabi obwo, nibabaasa kuba baayebuurize bati: ‘Ekyo buzima nikiija kubaho? Asiria obutegyeki bw’amaani nibwija kurugaho busingurwe?’ Nikibaasa kuba kyareebekire n’ekitarikubaasa kuhikiirira.

Nineeve ekahinduka eitongo!

Kwonka nabwo, rukasingurwa! Ekyasha kya mushanju Y.A., kiri haihi kuhendera Asiria ekaba yaaherize kusingurwa Abababulooni n’Abameedi. Empereruka, Nineeve ekatsigara eri eitongo, kandi bantu bakeebwa ngu ekabaho n’okubaho! Ekitabo The Metropolitan Museum of Art eky’omuri New York, bwanyima y’emyaka mingi nikigira kiti: “Omwanya ogwo kugakaba ekifurukwa gwaziikwa, kandi Nineeve ekaguma neijukwa omu Baibuli okukira munonga.” Kurugiirira ahari Biblical Archaeology Society Online Archive, omu kutandika kw’emyaka ya 1800, “tihaine owaabaire naamanya yaaba orurembo rukuru rw’Asiria rwabaireho.” Kwonka omu mwaka gwa 1845, Austen Henry Layard orikwetegyereza ebizoirwe omu itaka akatandika kutimba ebitsigarira by’orurembo Nineeve. Ebyazoirwe bikooreka ngu Nineeve rukaba ruri orurembo rw’amaani.

Okuhikiirira kw’obunabi oburikukwata ahari Nineeve, nikituhamiza ngu obunabi bwa Baibuli oburikukwata aha mperu y’obutegyeki bw’ensi egi nabwo nibwija kuhikiirira.—Dan. 2:44; Kush. 19:15, 19-21.