Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

Eki Waaba Nookimanya?

Eki Waaba Nookimanya?

Ni kigaari kya muringo ki eki Omuesiopia omukonwa yaabaire arimu obu Filipo yaamuhikaho?

EKIGAMBO “ekigaari” ekirikukoresibwa omu Baibuli nikibaasa kumanyisa ebigaari by’emiringo etarikushushana. (Byak. 8:​28, 29, 38) Kwonka, nikireebeka Omuesiopia akaba ari omu kigaari ekihango, kukira aha bigaari ebyabaire nibikoresibwa omu mahe nari omu mpaka. Yetegyereze enshonga zimwe ahabw’enki nitugira tutyo.

Omuesiopia akaba ari omukugu owaabaire ari aha rugyendo ruraingwa. Akaba ari omushaija ‘ow’obushoboorozi bwingi, obu yaahairwe Kandake, omugabekazi wa Esiopia, kandi akaba ari omubiiki w’ebintu bye byona.’ (Byak. 8:27) Esiopia eya ira ekaba neetwariramu Sudan n’ekicweka kya bukiizi-bwa-buryo ekya Misri ey’obunaku obu. N’obu araabe ataragyendeire omu kigaari kimwe orugyendo rwe rwona, aine kuba yaabaire aine emigugu mingi. Bimwe aha bigaari ebyabaire nibikoresibwa omu kyasha ky’okubanza Y.A.K. kutwara abantu bikaba biri eby’enziga ina kandi bishwekire aha mutwe. Ekitabo Acts—An Exegetical Commentary, nikigira kiti: “Ebigaari ebyo bikaba nibibaasa kutwara emigugu mingi, bireetera abarikubigyenderamu kwehurira gye, kandi bibaasa n’okugyenda orugyendo ruraingwa.”

Omuesiopia akaba naashoma obu Filipo yaamuhikaho. Ekyahandiikirwe nikigira ngu ‘Filipo akairuka, yaahika [omukonwa], yaahurira naashoma omu kitabo kya nabi Isaaya.’ (Byak. 8:30) Ebigaari ebirikutwara abantu bikaba bitarikubaasa kwiruka munonga. Ahabw’okugira ngu bikaba nibigyenda mpora, kikabaasisa omukonwa kugyenda arikushoma, na Filipo kumuhikaho arikugyenda aha bigyere.

Omuesiopia ‘akashaba Filipo ngu atembe omu kigaari, ashutame nawe.’ (Byak. 8:31) Omu kigaari eky’empaka abavugi bakaba beemerera. Kwonka, omu kigaari eki omukonwa yaabaire arimu, haine kuba haabaire harimu omwanya ahu we na Filipo baabaire nibabaasa kushutama.

Kuhikaana n’ebiri omu Ebyakozirwe eshuura 8 hamwe n’obuhame obw’ebyafaayo oburiho, ebitabo byaitu hati nibyoreka Omuesiopia omukonwa ari omu kigaari ekihango, beitu kitari kigaari kikye nk’ekyabaire nikikoresibwa omu mahe nari omu mpaka