Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

EISHOMO 6

Obukuru bw’Okugira Emicwe Mirungi

Obukuru bw’Okugira Emicwe Mirungi

EMICWE MIRUNGI NIKI?

Abantu abaine emitindo y’emicwe nibaba nibamanya gye ekihikire n’ekigwire. Emitindo yaabo y’emicwe neeba etarikwegamira aha nyehurira z’akaanya bwanya. Kureka, neeyegamira aha misingye erikubeebembera omu mitwarize, n’obu abandi barikuba batarikubareeba.

AHABW’ENKI EMITINDO Y’EMICWE NI MIKURU?

Abaana nibahurira emiteekateekyere mingi egwire erikukwata aha micwe, kuruga aha bu barikushoma nabo, ebyeshongoro ebi barikuhurira, nari aha tiivi na vidiyo ezi barikureeba. Eki nikibaasa kubareetera kutamanya gye ekihikire n’ekigwire.

Eki ni kikuru na munonga omu myaka y’obushogoyo. Ekitabo Beyond the Big Talk, nikigira ngu “obwire obwo nibaba baine kwetegyereza okugyemeserezibwa ab’orwingano n’eby’amakuru, kandi nibaba baine kwega kwecweramu kuhikaana n’emitindo yaabo n’ebi barikwenda, n’obu kyakuba nikimanyisa okukora ekirikutaana n’ekya banywani baabo.” Buzima, okutendekwa kushemereire kutandika batakabaire emishogoyo.

OKU ORIKUBAASA KWEGYESA EMICWE MIRUNGI

Taho emitindo y’emicwe.

OMUSINGYE GWA BAIBULI: “Abakuru . . . [nibabaasa] kutaanisa ekirungi n’ekibi.”—Abaheburaayo 5:14.

  • Beegyese entwaza nungi. Omu buri mbeera beegyese kutaanisa: “Eki n’eky’amazima; kiriya ti ky’amazima.” “Obu n’obwesigwa; buriya ti bwesigwa.” “Eki n’eky’embabazi; kiriya ti ky’embabazi.” Bwanyima, omwana waawe naija kworeka emitindo y’emicwe omu bikorwa bye.

  • Shoboorora ahabw’enki noogyendera aha mitindo y’emicwe egyo. Nk’eky’okureeberaho, buuza ebibuuzo nk’ebi: Ahabw’enki okuba ow’amazima n’engyenderwaho nungi? Ahabw’enki okubeiha nikishiisha obunywani? Ahabw’enki okwiba kigwire? Okuhwera omwana waawe kuteekateeka aha nshonga nikiija kumuhwera kutaanisa ekigwire n’ekihikire.

  • Hamiiriza obukuru bw’okuhamira aha micwe mirungi. Noobaasa kugira oti: “Waaba ow’amazima, abandi nibaija kukwesiga” nari “waaba omunyambabzi, abantu nibaija kukunda kuba haihi naiwe.”

Eka yaawe eine kumanywa ahabw’okugyendera aha mitindo y’emicwe.

OMUSINGYE GWA BAIBULI: “Mwegyeze mwenka.”​—2 Abakorinso 13:5.

  • Eka yaanyu eshemereire kuba erimu emitindo y’emicwe, kugira ngu obaase kugamba omu mazima ngu:

    • “Omu ka yaitu titurikubeiha.”

    • “Titurikuteera abandi nari kubagambira kubi.”

    • “Titurikwikiriza okujumiirana.”

Omwana waawe naija kureeba ngu emitindo y’emicwe ti biragiro buragiro eby’okukuratira kyonka, beitu eka yaanyu neemanywa ahabw’okugyendera aha mitindo egyo.

  • Guma noogaaniira n’omwana waawe aha mitindo y’eka yaanyu. Koresa embeera eza butoosha kumwegyesa amashomo. Noobaasa kugyeragyeranisa emitindo yaanyu n’erikugambwaho omu by’amakuru nari eri aha ishomero. Buuza omwana waawe ebibuuzo nk’ebi: “Kuri waaba ori iwe waaba noija kukoara ki?” “Eka yaitu yaaba neebaasa kutwaza eta?”

Hamiiriza obukuru bw’okugira emicwe mirungi.

OMUSINGYE GWA BAIBULI: “[Mugume] n’omutima ogutarikweshinja.”​—1 Petero 3:16.

  • Musiime ahabw’emitwarize mirungi. Omwana waawe yaatwaza gye omu bi arikukora, musiime kandi omushoboororere enshonga ahabw’enki. Nk’eky’okureeberaho, noobaasa kugira oti: “Nikwesiimisa ahabw’okuba ow’amazima.” Omwana waawe yaagira ngu yaakora ekintu kigwire, musiime oyihire aha mutima ahabw’amazima ge otakamuhanire.

  • Muhane ahabw’emitwarize mibi. Hwera abaana baawe kwikiriza obujunaanizibwa ahabw’ebikorwa byabo. Abaana baine kumanya ebigwire ebi bakozire n’oku entwaza yaabo etarikuhikaana n’entwaza y’eka yaabo okutwarira hamwe. Abazaire abamwe nibatiina kureetera abaana baabo ‘kwehurira kubi’ ahabw’enshobe zaabo, kwonka okugaaniira n’omwana waawe aha micwe ye mibi, nikiija kumuhwera kugira omutima ogurikufayo aha kihikire n’ekigwire.