ELIYA o ile a sepela Moeding wa Jorodane. O be a na le dibeke a sepela a lebile ka leboa a etšwa kgole Thabeng ya Horebe. Ga bjale ka ge a be a boile Isiraele, o be a bona kamoo naga ya gabo e fetogilego ka gona. Nako e telele ya komelelo ga bjale e be e fela. Dipula tša medupi tša lehlabula di be di thomile go na, gomme balemi ba be ba lema mašemo a bona. Go bogega ga naga ka tsela ye go swanetše go ba go kgothaditše moporofeta yo, eupša o be a tshwenyegile kudu ka batho. Lebaka e be e le gore ba be ba le kgole kudu le Modimo. Ba be ba sa tlwaetše borapedi bja Baali gomme Eliya o be a na le mo gontši mo a swanetšego go go dira. *

Kgauswi le motse wa Abele-mehola, Eliya o ile a bona mošomo o mogolo wa balemi o kgatlampana. Go be go na le dipoo tše masomepedi-nne di pannwe ka tše pedi tše pedi, gomme dihlopha tše lesomepedi di be di lema gotee, di dira diforo tša go bapelana mobung o kolobilego. Monna yo a bego a etelela pele sehlopha sa mafelelo ke yo Eliya a bego a mo nyaka. E be e le Elisha, monna yo Jehofa a mo kgethilego gore e be mohlatlami wa Eliya. Ka ge Eliya pele a be a nagana gore ke yena feela yo a bego a botegela Modimo, ga go pelaelo gore o be a fagahletše go kopana le monna yo.—1 Dikgoši 18:22; 19:14-19.

Na Eliya le yena o ile a dikadika go fa motho yo mongwe boikarabelo bja gagwe, go abelana ditokelo tša gagwe goba go se nyake go tšeelwa legato? Re ka se re go bjalo; le gona ga re tsebe ge e ba Eliya a ile a tshwenywa ke dilo tšeo. Go ba gona, le yena e be e fo ba “motho yo a nago le maikwelo a swanago le a rena.” (Jakobo 5:17) Go sa šetšwe kamoo a bego a ikwa ka gona, pego ya Beibele e re: “Eliya a ya go yena ke moka a fošetša seaparo sa gagwe sa baporofeta godimo ga gagwe.” (1 Dikgoši 19:19) Seaparo sa Eliya sa baporofeta—seo se swanetšego go ba se dirilwe ka letlalo la nku goba la pudi—se be se aparwa e le kobo yeo e swantšhetšago go kgethwa ka mo go kgethegilego ke Jehofa. Ka gona, go se fošetša magetleng a Elisha, go be go bolela se sengwe ka nako yeo. Eliya ka go rata o ile a latela taelo ya Jehofa ya gore a kgethe Elisha gore e be mohlatlami wa gagwe. Eliya o ile a bota Modimo wa gagwe le go mo kwa.

Ka lehlakoreng le lengwe, lesogana le be le fagahletše go thuša moporofeta yo a godilego. Elisha o be a ka se hlatlame Eliya di tloga fase. Eupša, mo e ka bago ka nywaga e tshela, ka boikokobetšo o ile a latela moporofeta yo yo a godilego le go mo thuša gomme ka morago a tsebja e le “yo a bego a tšhela meetse diatleng tša Eliya gore a hlape.” (2 Dikgoši 3:11) Ruri Eliya o swanetše go ba a be a kgothatšwa ke go ba le mohlokomedi yo a nago le bokgoni le yo a mo thušago! Go ka direga gore banna ba ba babedi e bile bagwera ba bagolo. Go kgothatšana ga bona go swanetše go ba go ba thušitše gore ba kgotlelele go sa šetšwe go bona go hloka toka o šoro mo go bego go tletše nageng. Ka mo go kgethegilego, bokgopo bja kgoši Ahaba, bo be bo gakala le go feta.

Na o fela o swarwa ka go hloka toka? Bontši bja rena re swarwa ka tsela yeo lefaseng le le kgopo. Go ba le mogwera yo a ratago Modimo go ka go thuša gore o kgotlelele. Le gona o ka ithuta mo gontši go tumelo ya Eliya ge o lebeletšana le go hloka toka.

Eliya le Elisha ba šomile ka thata gore ba batametše batho kgauswi le Modimo. Go molaleng gore ba eteletše pele go tlwaetša baporofeta ba bangwe, bao ba ka bago ba ile ba ba rulaganyetša dikolo tše itšego. Lega go le bjalo, ge nako e dutše e eya, Eliya o ile a newa kabelo e mpsha ke Jehofa ya gore: “Ema, theoga o yo gahlanetša Ahaba kgoši ya Isiraele.” (1 Dikgoši 21:18) Ahaba o be a dirile’ng?

Kgoši e be e fetogile mohlanogi, e le kgoši e mpe go feta dikgoši tša pele ga yona kua Isiraele. E be e nyetše Isebele, e bile e dirile gore borapedi bja Baali bo ate nageng gomme kgoši le yona e be e rapela modimo yoo. (1 Dikgoši 16:31-33) Borapedi bja Baali bo be bo akaretša ditirelo tša tswalo, tša go gweba ka mmele gaešita le go dira dihlabelo ka bana. Go oketša moo, Ahaba o be a sa tšwa go tshela taelo e tšwago go Jehofa ya gore a bolaye Kgoši e kgopo ya Siria Bene-hadada. Go molaleng gore Ahaba o ile a gana ka ge a be a nyaka go ikhola ka se sengwe go kgoši yeo. (1 Dikgoši, kgaolo 20) Lega go le bjalo, ga bjale megabaru, go rata dilo tše bonagalago le bošoro bja Ahaba le Isebele di ile tša mpefala.

Ahaba o be a na le mošate kua Samaria—e be e le mošate o mogolo kudu! Gape o be a na le mošate kua Jeseriele, woo o bego o le bokgoleng bja dikhilomithara tše e ka bago tše 37. Kgauswi le mošate woo go be go na le serapa sa merara. Ahaba o be a duma serapa seo e bego e le sa monna yo a bitšwago Nabothe. Ahaba o ile a laela gore a bitšwe gomme a mmotša gore o tla se reka ka tšhelete goba a mo fe se sengwe bakeng sa sona. Eupša Nabothe o ile a re: “Mahlong a Jehofa ga go amogelege gore ke go nee bohwa bja borakgolokhukhu ba ka.” (1 Dikgoši 21:3) Na Nabothe o be a na le manganga? Na o be a se na taba le ba bangwe? Ba bantši ba be ba nagana bjalo. Ge e le gabotse, Nabothe o be a latela Molao wa Jehofa, woo o bego o sa dumelele Baisiraele go rekišetša sa ruri naga yeo ba e abetšwego e le bohwa go tšwa go borakgolokhukhu ba bona. (Lefitiko 25:23-28) Go ya ka Nabothe, go be go ka se kgonege gore a robe Molao wa Modimo. O be a na le tumelo le sebete ka ge a be a tseba gabotse gore go kotsi go gana kgopelo ya Ahaba.

Ge e le gabotse, Ahaba, o be a sa iše felo ka Molao wa Jehofa. O ile a ya gae, “a selekegile e bile a hlokofetše” ka ge dilo di se tša mo sepelela gabotse. Re bala gore: “A patlama bolaong bja gagwe sefahlego sa gagwe se lebeletše lebotong gomme a se je.” (1 Dikgoši 21:4) Ge Isebele a bona monna wa gagwe a sentše sefahlego bjalo ka ngwana wa mereba, o ile a loga leano gore a mo hweletše seo a bego a se nyaka, e le gore a phethagatše leano leo le bego le tla fediša lapa leo le lokilego.

Ga go kgonege gore o bale ka leano le la bofora gomme wa se makatšwe ke bokgopo bja lona. Mohumagadi Isebele o be a tseba gabotse gore go ya ka Molao wa Modimo motho a ka bewa molato o mogolo ge e ba taba e tiišwa ka dihlatse tše pedi. (Doiteronomio 19:15) Ka baka leo, o ile a ngwala mangwalo ka leina la Ahaba, a laela banna ba bagolo ba Jeseriele gore ba hwetše banna ba babedi bao ba ka latofatšago Nabothe ka maaka a gore o rogile Modimo, e lego seo se feleleditšego ka kotlo ya lehu. Ka manyami leano la gagwe le ile la atlega. “Banna ba babedi bao e sego ba selo” ba ile ba hlatsela maaka ka Nabothe, gomme a  kgatlwa ka maswika a hwa. Ga go felele moo—barwa ba Nabothe le bona ba ile ba bolawa! * (1 Dikgoši 21:5-14; Lefitiko 24:16; 2 Dikgoši 9:26) Ge e le gabotse, Ahaba o be a file mosadi wa gagwe bohlogo bja gagwe, a mo dumelela gore a ikgape a ikgoroša ka go bolaya batho ba se nago molato.

Nagana kamoo Eliya a ilego a ikwa ka gona ge Jehofa a mo utollela seo kgoši le mohumagadi ba se dirilego. Re ka nyamišwa kudu ke go bona batho ba kgopo ba atlega go feta ba lokilego. (Psalme 73:3-5, 12, 13) Gantši lehono re bona go hloka toka go šoro—ka dinako tše dingwe go dirwa ke banna ba bagolo bao ba ipitšago baemedi ba Modimo. Lega go le bjalo, re ka kgothatšwa ke pego ye. Beibele mo e re gopotša gore ga go na seo se utamego mahlong a Jehofa. O bona dilo ka moka. (Baheberu 4:13) Le gona ke’ng seo a se dirago ka ditiro tše kgopo tšeo a di bonago?

Jehofa o ile a romela Eliya go Ahaba. Ka go lebanya, Modimo o itše: “Šole kua serapeng sa merara sa Nabothe.” (1 Dikgoši 21:18) Ge Isebele a botša Ahaba gore serapa sa merara ga bjale ke sa gagwe, o ile a emelela ka lebelo a yo thabela lefelo la gagwe le lefsa. Ga a ka a nagana gore Jehofa o be a mo lebeletše. Nagana kamoo a bego a thabile ka gona ge a be a sepelasepela serapeng seo sa merara, a lora a sa fetše ka gore o tla se dira serapa se sebotse kudu. Eupša Eliya o ile a tšwelela a sa letela! Lethabo la Ahaba le ile la fela, ke moka a tlala ka kgalefo le pefelo gomme a phatloga ka gore: “Wena lenaba la ka, na o nkhweditše?”—1 Dikgoši 21:20.

Mantšu a Ahaba a utolla gore o bontšhitše bošilo ka ditsela tše pedi. Ya pele, ge a be a botšiša Eliya gore, “Na o nkhweditše?” Ahaba o ile a utolla gore o be a sa iše felo ka Jehofa. Jehofa o be a šetše a mo ‘hweditše.’ Modimo o be a bone Ahaba a diriša gampe tokologo ya gagwe ya boikgethelo gomme a ipshina ka dienywa tša leano le kgopo la Isebele. Modimo o ile a bona pelo ya Ahaba, yeo e bego e rata dilo tše di bonagalago go feta go ba le kgaugelo, toka goba lešoko. Ya bobedi, ge Ahaba a botša Eliya gore: “Wena lenaba la ka!,” o utolotše gore o hloile Eliya mogwera wa Jehofa Modimo yo a ka bego a mo thušitše go fetoša tsela ya gagwe e mpe.

Re ka ithuta dilo tše bohlokwa go bošilo bja Ahaba. Ka mehla re swanetše go gopola gore Jehofa Modimo o bona dilo ka moka. Ka ge e le Tate yo lerato, o a re bona ge re e tšwa tseleng e lokilego gomme o fagahlela  go re bona re fetoša ditsela tša rena. Gantši bakeng sa go re thuša o diriša bagwera ba gagwe—batho ba go botega go swana le Eliya, bao ba fetišetšago mantšu a Modimo bathong ba bangwe. Ruri e tla ba phošo go lebelela bagwera ba Modimo e le manaba a rena!—Psalme 141:5.

Akanya Eliya a araba Ahaba ka gore: “Ke go hweditše.” O be a hweditše seo Ahaba a bego a le sona—lehodu, mmolai le motho yo a hlanogetšego Jehofa Modimo. O swanetše go ba a ile a rapa sebete gore a botše monna yo yo kgopo mantšu a! Ka morago Eliya o ile a bolela kahlolo ya Modimo go Ahaba. Jehofa o be a bone dilo ka moka—bokgopo bo be bo etšwa lapeng la Ahaba gomme bo šilafatša batho. Ka gona Eliya o ile a botša Ahaba gore Modimo o be a tlo mo “fediša,” ka go fediša pušo ya gagwe ka moka. Isebele le yena o be a tla ahlolwa.—1 Dikgoši 21:20-26.

Eliya o be a dumela gore batho ba ka se fo dira ditiro tša bokgopo le go hloka toka gomme ba se be le ditlamorago. Lefaseng la lehono go bonolo go nagana ka tsela yeo. Pego ye ya Beibele ga e re gopotše feela gore Jehofa Modimo o bona seo se diregago, eupša e re gopotša le gore o tla tliša toka ka nako ya gagwe e swanetšego. Lentšu la gagwe le re kgonthišetša gore go tla tla letšatši leo ka lona a tlago go fediša go hloka toka ka mo go sa felego! (Psalme 37:10, 11) Lega go le bjalo, o ka ipotšiša gore: ‘Na Modimo ka mehla o ahlola batho ka go fo ba otla? Na ga a na kgaugelo?’

Mohlomongwe Eliya o ile a makatšwa ke seo Ahaba a ilego a se dira ka baka la kahlolo ya Modimo. Pego e re: “Ya re gateetee ge Ahaba a ekwa mantšu ao, a gagola diaparo tša gagwe a apara mokotla; ke moka a ikona dijo; a robala a apere mokotla gomme a sepela a nyemile moko.” (1 Dikgoši 21:27) Na Ahaba o be a itshola ka seo a se dirilego?

Ga re tsebe ge e ba a ile a fetoša mekgwa ya gagwe ka mo go feletšego. Ahaba o ile a ikokobetša, e lego tiro e thata go motho yo a nago le boikgogomošo le makoko. Eupša na o be a itshola e le ka kgonthe? O nagana ka se, mmapetše le kgoši e nngwe yeo e tlilego ka morago ga gagwe yeo e ka bago e fetile Ahaba ka bokgopo—Manase. Ge Jehofa a be a otla Manase, monna yo o ile a ikokobetša, a lopa Jehofa gore a mo thuše. Eupša o ile a dira se se fetago seo. O ile a fetoša bophelo bja gagwe ka go tloša diswantšho tša medingwana tšeo a bego a di dirile, a dira maiteko a go hlankela Jehofa gaešita le go kgothaletša batho gore ba dire se se swanago. (2 Dikoronika 33:1-17) Na Ahaba o ile a dira se se swanago? Ka manyami, ga se a dira bjalo.

Na Jehofa o ile a lemoga gore Ahaba o dirile pontšho ya bomponeng ya gore o nyamile? Jehofa o ile a botša Eliya gore: “Na o bone kamoo Ahaba a ikokobeditšego ka gona ka pele ga ka? Ka baka la ge a ile a ikokobetša ka baka la ka, nka se tliše bošula mehleng ya gagwe. Ke tla tlišetša ba ntlo ya gagwe bošula mehleng ya morwa wa gagwe.” (1 Dikgoši 21:29) Na Jehofa o be a lebalela Ahaba? Aowa, ge nkabe a itshotše e le ka kgonthe, Jehofa o be a tla mo gaugela. (Hesekiele 33:14-16) Eupša ka ge Ahaba a ile a bontšha boitsholo ka tekanyo e itšego, Jehofa le yena o ile a mo gaugela ka tekanyo e lekanago boitsholo bja gagwe. Ahaba o be a ka se bone bošula bja go fedišwa ga lapa la gagwe ka moka.

Lega go le bjalo, kahlolo ya Jehofa go monna yo e be e se ya fetoga. Ka morago Jehofa o ile a botšiša barongwa leano le le kaone la go dira Ahaba lešilo ka gore a tsenele ntwa yeo a bego a tla hwela go yona. Go se go ye kae, ke ge kahlolo ya Jehofa go Ahaba e phethagala. Ka ge a gobaditšwe ntweng, Ahaba o ile a tšwa madi go fihlela a hwela ka koloing ya gagwe ya ntwa. Pego e tšwela pele ka mantšu a šišimišago a rego: Ge ba hlatswa koloi yeo ya bogoši, tše dingwe tša dimpša tša latswa madi a kgoši. Ka kgobogo ye, mantšu a Jehofa ao Eliya a a boditšego Ahaba a ile a phethagala, ka ge a be a re: “Lefelong leo dimpša di latswitšego madi a Nabothe, gona moo dimpša di tlo latswa le madi a gago.”—1 Dikgoši 21:19; 22:19-22, 34-38.

Mafelelo a Ahaba a ile a nea Eliya, Elisha le bahlanka ba bangwe ka moka ba botegago ba Modimo kgopotšo e kgodišago ya gore Jehofa ga se a ka a lebala go ba le sebete le go botega ga Nabothe. Modimo yo a nago le toka ga a ke a lebala go otla ba kgopo, e ka ba di tloga fase goba ka morago; le gona ga a palelwe ke go bontšha kgaugelo dikahlolong tša gagwe ge e ba go nyakega. (Numeri 14:18) Yeo e bile thuto e bohlokwa kudu go Eliya, yo a bego a kgotleletše ka nywagasome pušo ya kgoši yeo e kgopo! Na o kile wa swarwa ka go hloka toka? Na o duma go bona Modimo a lokiša ditaba? O tla ba o dira gabotse ge o ka ekiša tumelo ya Eliya. Ge a na le modirišanigotee le yena e lego Elisha, o ile a tšwela pele a tsebatša molaetša wa Modimo, a kgotlelela le ge a swarwa ka go hloka toka!