Ke ka baka la’ng go na le diphetolelo tše dintši tša Beibele lehono? Na o bona diphetolelo tše difsa di ka go thuša gore o kwešiše Beibele goba di ka go šitiša? Go tseba gore go tlile bjang gore di be gona go ka go thuša gore o di hlahlobe gabotse.

Lega go le bjalo, ke mang a thomilego go ngwala Beibele, gona o e ngwadile neng?

Beibele e arotšwe ka dikarolo tše pedi. Karolo ya pele e na le dipuku tše 39 tšeo di nago le “dipolelo tše kgethwa tša Modimo.” (Baroma 3:2) Modimo o ile a budulela banna ba botegago gore ba ngwale dipuku tše nakong ya kua morago. Ba dirile se ka mengwaga e ka bago e 1 100, e lego go tloga ka 1513 B.C.E. go fihla mo e ka bago ka morago ga 443 B.C.E. Ba be ba ngwala kudu ka Seheberu, gomme ka go re’alo, re bitša karolo ye gore ke Mangwalo a Seheberu. Gape e tsebja e le Testamente ya Kgale.

Karolo ya bobedi e na le dipuku tše 27 tšeo le tšona e lego “lentšu la Modimo.” (1 Bathesalonika 2:13) Modimo o ile a budulela barutiwa ba botegago ba Jesu Kriste gore ba ngwale dipuku tše ka nako e kopana kudu. Ba dirile se ka mengwaga e ka bago e 60 go tloga mo e ka bago ka 41 C.E. go fihla ka 98 C.E. Ba be ba ngwala kudu ka Segerika, ka gona re bitša karolo ye gore ke Mangwalo a Bakriste a Segerika. Gape e tsebja e le Testamente e Mpsha.

Ge dipuku tše tše 66 tšeo di buduletšwego di kopane, di bopa Beibele e feletšego, e lego molaetša wa Modimo bakeng sa batho. Eupša ke ka baka la’ng go ile gwa dirwa diphetolelo tše oketšegilego tša Beibele? Ela hloko mabaka a a mararo.

• Gore batho ba bale Beibele ka segagabo bona.

• Gore go tlošwe diphošo tšeo di dirilwego ke bangwalolodi, gomme go bušetšwe seo se bego se ngwadilwe dingwalweng tša mathomong tša Beibele.

• Gore go kaonefatšwe leleme la bogologolo.

 Ela hloko kamoo dintlha tše di ilego tša dirišwa ka gona diphetolelong tše pedi tša mehleng ya bogologolo.

Mo e ka bago mengwaga e 300 pele ga mehla ya Jesu, diithuti tša Bajuda di ile tša thoma go fetolela Mangwalo a Seheberu ka leleme la Segerika. Phetolelo ye e ile ya tsebja e le phetolelo ya Septuagint ya Segerika. Ke ka baka la’ng e ile ya dirwa? Bakeng sa go thuša Bajuda ba bantši bao ka nako yeo ba bego ba bolela Segerika go e na le go bolela Seheberu, gore ba tlwaelane le “mangwalo a makgethwa.”—2 Timotheo 3:15.

Phetolelo ya Septuagint e thušitše batho ba dimilione bao ba bego ba bolela Segerika, eupša e se Bajuda, gore ba tsebe seo Beibele e se rutago. E ba thušitše bjang? Moprofesara W.F. Howard o re: “Go tloga magareng ga lekgolong la pele la mengwaga Beibele ye e ile ya ba ya Kereke ya Bokriste, gomme baetapele ba yona ba be ba tloga Sinagogeng e nngwe ba eya go e nngwe ba ‘hlatsela go tšwa mangwalong gore Mesia e be e le Jesu.’” (Ditiro 17:3, 4; 20:20) Seithuti se sengwe sa Beibele e lego F. F. Bruce se ile sa bolela gore taba yeo e bile lebaka le lengwe leo le dirilego gore Bajuda ba bangwe “ba se sa kgahlegela Septuagint.”

Ge barutiwa ba Jesu ba dutše ba hwetša dipuku tša Mangwalo a Bakriste a Segerika, ba ile ba di kopanya le phetolelo ya Mangwalo a Seheberu ya Septuagint, gomme ya ba Beibele e feletšego yeo re nago le yona lehono.

Mo e ka bago mengwaga e 300 ka morago ga ge Beibele e feditšwe go ngwalwa, seithuti sa bodumedi e lego Jerome se ile sa tšweletša phetolelo ya Beibele ya Selatine, yeo e ilego ya ba Vulgate ya Selatine. Ka ge go be go šetše go na le diphetolelo tša go fapafapana tša Selatine, ke ka baka la’ng go be go nyakega phetolelo e mpsha? The International Standard Bible Encyclopedia e re Jerome o be a nyaka go phošolla “diphetolelo tšeo di fošagetšego, diphošo tšeo di lego molaleng le dilo tšeo di tsentšwego goba di tlogetšwego go sa hlokagale.”

Jerome o ile a phošolla diphošo tšeo tše dintši. Eupša ge nako e dutše e eya baetapele ba dikereke ba ile ba senya dilo le go feta! Ba ile ba tsebiša gore Vulgate ya Selatine ke yona phetolelo feela ya Beibele yeo e dumeletšwego, gomme ba ile ba dira seo ka mengwaga e mentši. Ka ge batho ba bantši ba be ba sa tsebe Selatine, go be go se bonolo gore batho ba tlasana ba kwešiše phetolelo yeo.

Ge nako e dutše e eya, mo e ka bago lekgolong la bohlano la mengwaga C.E. batho ba ile ba dira diphetolelo tše dingwe tša Beibele, tše bjalo ka phetolelo e tumilego ya Peshitta ya Sesiria. Eupša e bile lekgolong la bo-14 la mengwaga mo go ilego gwa dirwa maiteko a gore batho ba tlasana ba hwetše Mangwalo ka maleme a gabo bona.

Go ya mafelelong a lekgolo la bo-14 la mengwaga, John Wycliffe o ile a thoma go tšweletša Beibele ya Seisemane kua Engelane, e lego yeo batho ba tlasana ba bego ba ka e kwešiša. Kapejana ka morago ga moo, mokgwa wa go printha woo o bego o dirišwa ke Johannes Gutenberg, o ile wa thuša gore diithuti tša Beibele di tšweletše le go aba diphetolelo tše difsa tša Beibele ka maleme a mantši ao a tlwaelegilego kua Yuropa.

Ge go be go tšweletšwa diphetolelo tše dintši tša Seisemane, baswayadiphošo ba ile ba belaela lebaka la gore go dirwe diphetolelo tša go fapafapana tša leleme le tee. Moruti wa Moisemane wa lekgolong la bo-18 la mengwaga e lego John Lewis, o ngwadile gore: “Leleme le šiiwa ke nako e bile le thoma go se sa kwešišega, ka gona go bohlokwa gore go kaonefatšwe Diphetolelo tša kgale ka go diriša Leleme leo le kwešišwago ke moloko wa mehleng yeno.”

Lehono, diithuti tša Beibele ga di sa thatafalelwa ke go kaonefatša diphetolelo tša kgale. Di kwešiša gakaone maleme a mehleng ya ge go be go ngwalwa Beibele, e bile di na le dingwalwa tša kgale tša Beibele tšeo di sa tšwago go hwetšwa. Se se di thuša go tseba seo se bego se ngwadilwe dingwalweng tša mathomong tša Beibele.

Ka gona, go bohlokwa kudu go ba le diphetolelo tše difsa tša Beibele. Ke therešo gore tše dingwe tša tšona di swanetše gore di elwe hloko. * Eupša ge e ba batho bao ba bego ba kaonefatša diphetolelo tša Beibele ba be ba šušumetšwa ke go rata Modimo, gona diphetolelo tšeo di ka re hola kudu.