Eya go dikagare

Eya go lelokelelo la dikagare

Lefèvre d’Étaples—O be a Nyaka Gore Batho ba Tlasana ba Tsebe Lentšu la Modimo

Lefèvre d’Étaples—O be a Nyaka Gore Batho ba Tlasana ba Tsebe Lentšu la Modimo

MESONG e mengwe ka Sontaga, mathomong a mengwaga ya bo-1520, badudi ba toropo e nyenyane ya Meaux kgauswi le Paris, ba be ba sa kgolwe seo ba se kwago kerekeng. Ba be ba theeditše ge go balwa Diebangedi ka leleme la gabo bona la Sefora go e na le go theetša la Selatine!

Mofetoledi wa Beibele yo a bego a dirile gore se se kgonege, ke Jacques Lefèvre d’Étaples (Selatine, Jacobus Faber Stapulensis). Ka morago o ile a ngwalela mogwera wa gagwe wa paale gore: “Go a makatša go bona kamoo Modimo a thušago batho ba bantši go kwešiša Lentšu la gagwe.”

Ka nako yeo, Kereke ya Katholika le borathutatumelo ba Paris ba be ba ganetša go fetolelwa ga Beibele ka maleme a mangwe. Ka gona, ke eng seo se ilego sa hlohleletša Lefèvre go fetolela Beibele ka Sefora? Le gona, o kgonne bjang go thuša batho ba tlasana go kwešiša Lentšu la Modimo?

GO TSOMA THEREŠO YEO E BOLELWAGO KE MANGWALO

Pele Lefèvre e ka ba mofetoledi wa Beibele, o be a ineetše mošomong wa go bušetša seo mathomong se bego se ngwadilwe dipukung tša bogologolo tša filosofi le tša thutatumelo. O ile a lemoga gore go be go na le moo dingwalwa tša bogologolo di bego di sentšwe ka go fetolelwa ka tsela ya bofora e bile di na le diphošo. Ge Lefèvre a dira nyakišišo ya go tsoma therešo yeo e bego e bolelwa ke dingwalwa tša bogologolo, o ile a thoma go bala Beibele e tlwaelegilego ya Vulgate ya Selatine ya Kereke ya Katholika.

Go ithuta ga gagwe Mangwalo ka phišego go ile gwa dira gore a fihlelele phetho ya gore “go ithuta therešo ka Modimo . . . go tliša lethabo le legolo.” Ka gona, Lefèvre o ile a tlogela go ithuta filosofi gomme a diriša matla a gagwe ka moka go fetoleleng Beibele.

Ka ngwaga wa 1509, Lefèvre o ile a gatiša kgatišo yeo e bapetšago diphetolelo tše tlhano tša go fapana tša Dipsalme tša Selatine, * go akaretša go phošolla ga gagwe Vulgate. Go fapana le borathutatumelo ba mehleng ya gagwe, o be a leka go dira gore Beibele e kwagale ka “mokgwa wa tlhago.” Mokgwa wa gagwe wa go hlatholla Beibele o tutueditše diithuti tše dingwe tša Beibele le bampshafatši kudu.—Bona lepokisi leo le rego: “ Kamoo Martin Luther a Tutueditšwego ke Lefèvre.

Lelokelelo la direto tšeo di emelago Modimo go Dipsalme, leo le hwetšwago go Fivefold Psalter, Kgatišo ya 1513

Lefèvre yo e bilego Mokatholika go tloga bjaneng, o be a kgodišegile gore kereke e be e ka mpshafatšwa ge feela batho ba tlasana ba be ba ka rutwa Mangwalo ka tsela ya maleba. Eupša batho ba tlasana ba be ba ka holwa bjang ke Mangwalo mola bontši bja ona a be a ngwadilwe ka Selatine?

PHETOLELO YA BEIBELE YEO E HWETŠWAGO KE BATHO KA MOKA

Matseno a mangwalo a Diebangedi a kgonthišetša kganyogo ya Lefèvre ya go dira gore Beibele e hwetšwe ke batho ka moka ka leleme la gabo bona

Go rata ga Lefèvre Lentšu la Modimo kudu go ile gwa dira gore a ikemišetše go dira gore le hwetšwe ke batho ba bantši. E le gore a fihlelele seo, ka June 1523, o ile a gatiša dibolumo tše pedi tša phetolelo ya Sefora ya Diebangedi tša bogolo bja go felela ka potleng. Dibeibele tše tše dinyenyane, tšeo theko ya tšona e lego e nyenyane ge e bapetšwa le ya Beibele e tlwaelegilego, di dirile gore go be bonolo gore batho bao ba se nago sa bona ba kgone go ba le kopi ya Beibele.

Ka ge batho ba tlasana ba be ba thabile, ba ile ba arabela ka pejana. Banna le basadi ba be ba fagahletše go bala mantšu a Jesu ka leleme la gabo bona moo e lego gore dikopi tša pele tšeo di bego di gatišitšwe tše 1 200 di ile tša fela ka morago ga dikgwedi tše sego kae feela.

GO EMELA BEIBELE KA SEBETE

Matsenong a Diebangedi tšeo, Lefèvre o hlalositše gore o fetoletše ka Sefora e le gore “ditho tša tlasana” tša kereke “di ka tseba therešo ya Diebangedi go swana le bao ba balago ka Selatine.” Eupša ke ka baka la eng Lefèvre a be a fagahletše go thuša batho ba tlasana go tseba seo Beibele e se rutago?

Lefèvre o be a etše hloko gore dithuto tša batho le filosofi di be di šilafaditše Kereke ya Katholika. (Mareka 7:7; Bakolose 2:8) Le gona o be a kgodišegile gore go be go fihlile nako ya gore Diebangedi “di tsebje ka tsela ya maleba lefaseng ka moka, e le gore batho ba se sa arošwa ke dithuto tša batho.”

Lefèvre gape o be a ikemišeditše go pepentšha maaka a bao ba bego ba le kgahlanong le gore Beibele e fetolelwe ka Sefora. O ile a pepentšha boikaketši bja bona ka go bolela gore: “Ba tla ruta bjang [batho] go latela ditaelo tša Jesu Kriste ge e ba ba sa nyake gore batho ba tlasana ba bone le go bala Diebangedi tša Modimo ka leleme la bona?”​—Baroma 10:14.

Ga go makatše ge ka pejana borathutatumelo ba Yunibesithing ya Paris, yeo e tsebjago e le Sorbonne, ba ile ba leka go tswalela Lefèvre molomo. Ka August 1523, ba ile ba ganetša go fetolelwa ga Beibele ka maleme a mangwe le dipuku tšeo di bolelago ka Beibele ka ge ba be ba di tšea e le tšeo di ‘beago Kereke kotsing.’ Ge nkabe Kgoši ya Mofora, e lego Francis wa Pele, a se a tsena ditaba gare, Lefèvre nkabe a ile a ahlolwa ka go ba mohlanogi.

MOFETOLEDI WA GO “IKHOMOLELA” O FEDITŠE MOŠOMO WA GAGWE

Lefèvre ga se a ka a dumelela dingangišano tše šoro di mo šitiša go fetolela Beibele. Ka ngwaga wa 1524, ka morago ga gore Lefèvre a fetše go fetolela Mangwalo a Segerika (ao go thwego ke Testamente e Mpsha), o ile a tšweletša kgatišo ya Sefora ya Dipsalme e le gore badumedi ba kgone go rapela “ka boineelo bjo bogolo le ka maikwelo a tseneletšego.”

Di sa tloga fase, borathutatumelo ba Sorbonne ba ile ba hlahloba bofetoledi bja Lefèvre ka kelohloko. Go se go ye kae ke ge ba laela gore Mangwalo a Segerika ao Lefèvre a a fetoletšego a fišwe phatlalatša, ke moka ba ahlola a mangwe a mangwalo ao ka go bolela gore “a thekga bohlanogi bja Luther.” Ge borathutatumelo ba be ba re Lefèvre a hlalose dipono tša gagwe, Lefèvre o ile a kgetha go “ikhomolela” ke moka a tšhabela Strasbourg. Ge a le moo, o ile a tšwela pele a fetolela Beibele ka šedi. Le ge ba bangwe ba ile ba bona go tšhaba ga gagwe e le bofšega, yena o ile a bona seo e le tsela e kaone ya go arabela go bao ba bego ba sa tšeele godimo bohlokwa bja “diperela [goba matlotlo]” a therešo ya Beibele.​—Mateo 7:6.

Mo e ka bago ngwaga ka morago ga gore Lefèvre a tšhabe, Kgoši Francis wa Pele o ile a mo kgetha go ba mohlahli wa morwa wa gagwe wa mengwaga e mene, e lego Charles. Kabelo yeo e ile ya nea Lefèvre nako e ntši ya gore a kgone go fetša go fetolela Beibele. Ka 1530, Beibele yeo a bego a feditše go e fetolela e ile ya gatišwa ka ntle ga naga ya Fora, kua Antwerp, ka tumelelo ya Mmušiši Charles V. *

KHOLOFELO YA GAGWE GA SE YA PHETHAGALA

Bophelong bja gagwe ka moka, Lefèvre o be a holofetše gore kereke e tla tlogela metlwae ya batho gomme ya boela go seo Mangwalo a tlogago a se bolela. O be a tloga a dumela gore “ruri ke boikarabelo bja Mokriste yo mongwe le yo mongwe go bala le go ithuta Beibele ka boyena.” Ke ka lebaka leo a ilego a šoma ka thata go dira gore Beibele e hwetšwe ke batho ka moka. Le ge kganyogo ya Lefèvre ya go bona kereke e dira diphetogo e se ya phethega, bohwa bjo a bo tlogetšego bo tšeelwa godimo kudu. O thušitše batho ba tlasana go tseba Lentšu la Modimo.

^ par. 8 Pukung ya Fivefold Psalter go ngwadilwe diphetolelo tše tlhano tša Dipsalme tšeo di arotšwego ka dikarolo tšeo go tšona go ngwadilwego direto tšeo di emelago leina la Modimo, go akaretša le Tetragrammaton, e lego ditlhaka tše nne tša Seheberu tšeo di emelago leina la Modimo.

^ par. 21 Mengwaga e mehlano ka morago ga moo, ka 1535, Olivétan yo e lego mofetoledi wa polelo ya Sefora o ile a lokolla kgatišo ya gagwe ya Beibele yeo e bego e theilwe malemeng a mathomong. O be a ithekgile kudu ka mošomo wa Lefèvre ge a fetolela Mangwalo a Segerika.