Ne tau vevehe e falu tagata he amanaki ke moua e moui mitaki, ka ko e falu kua manako ke nonofo ko e hoa mau ka e nakai maeke ke fekau e hoa ke nofo. Ka e tokologa ne logona kua uka lahi e tau vevehe ke he mena ne amanaki a lautolu ki ai. Pete ia, kaeke ko e tau vevehe laia a koe, liga mailoga e koe ko e taha na tuaga uka lahi a ia kua fehagai mo e moui haau. To aoga ke manamanatu ke he falu matapatu fakaakoaga mai he Tohi Tapu ne maeke ke lagomatai a koe ke fehagai mo e tau paleko he tau vevehe.

Ko e tupetupe ke he tau mena fakatupe, fakamatua, mo e matimati kua maeke ke uka lahi, mo e he falu magaaho ne nakai galo vave e tau logonaaga ia. Ko e fifine kua mole atu ko Judith Wallerstein ne kumikumi ke he manamanatuaga ne pehē, he leva he mole e tau vevehe, falu ne logona agaia e fakavaia mo e kua tiaki, talitonu ai kua “nakai fakafili tonu e moui, fakamamahi, mo e matimati.”

KO E MENA HAAU KA TAUTE

• Momoko ke he mena ne kua galo. Liga kua galo ia koe e hoa ne manako agaia a koe ki ai. Pete he kelea  e fakafetuiaga ha mua, liga momoko a koe ha kua nakai fiafia a koe tuga ne amanaki a koe ke moua mai he fakamauaga. (Tau Fakatai 5:18) Ua mā ke fai “vaha ke tagi ai.”​​—Fakamatalaaga 3:1, 4.

• Kalo mai he vevehe kehe e koe a koe. Pete kua lata ke momoko hoko koe ni, kua nakai pulotu ke leva e vevehe kehe e koe a koe. (Tau Fakatai 18:1) Kia tutala fakamitaki mo e tau kapitiga, ha ko e mena ka gugū tumau hagaao ke he hoa fakamua haau, pete he hako, kua maeke ke fakahehegi ai e falu. Ka taute e koe e tau fifiliaga lalahi he nakaila leva ia e tau vevehe, kumi lagomatai ke he taha tagata kua falanaki lahi a koe ki ai.

• Leveki e malolō tino haau. Ko e tupetupe he tau vevehe kua fa fakatupu e tau lekua ke he malolō tino, tuga e toto tokoluga po ke mamahi e ulu. Kai fakamitaki, faofao, mo e lahi e mohe.​​—Efeso 5:29.

• Utakehe e tau koloa ne fakatupu e ita ke he hoa fakamua haau po ke tau mena kua nakai fakaaoga e koe, ka e toka e tau laupepa aoga. Ka fakamamahi e tau mena tuga e tau ata mau, tuku he puha ti toka ma e fanau haau.

• Utakehe e tau manatu fakalolelole. Ko Olga, ne tau vevehe mo e taane haana he mole e mahani feuaki e taane, ne pehē: “Ne hūhū tumau ni au ki a au, ‘Ko e heigoa he fifine ia ne moua ne ai moua e au?’” Ka kua mailoga e Olga he mogo fakamui, ko e tafeliuaki he tau manatu fakalolelole ka liga fua mai e “loto malipilipi.”​​—Tau Fakatai 18:14.

  Tokologa ne mailoga ko e tohi hifo he tau manatu ha lautolu kua lagomatai ke fakahako mo e tautaofi e tau manatu ha lautolu. Ka taute pihia e koe, lali ke manamanatu ke he tau manatu foou mo e atihake ke hukui aki e tau manatu fakalolelole haau hane lali a koe ke utakehe. (Efeso 4:23) Manamanatu ke he ua e fakataiaga:

  Tuai: Ko au ne hepe ati nakai fakamooli e hoa haaku.

  Foou: Nakai lata e hoa haaku ke fakaaoga e tau hepehepe haaku ke atāina ke nakai fakamooli ki a au.

  Tuai: Moumou e vahā fuata haaku he nofo mo e tagata taane kelea ia.

  Foou: To fiafia lahi au ka onoono ke he vahā i mua he moui ka e nakai onoono ki tua.

• Fakamole atu e tau kupu mamahi. Ko e tau kapitiga mo e tau magafaoa loto mitaki kua liga talahau e tau mena fakamamahi po ke nakai hako hagaao ki a koe: ‘Ai lata tuai na koe mo e fifine ia’ po ke ‘Na vihiatia he Atua e tau vevehe.’ b Ma e kakano mitaki, kua tomatoma e Tohi Tapu: “Aua neke hagao atu a koe ke he tau kupu oti kua vagahau mai.” (Fakamatalaaga 7:21) Ko Martina, ne kua ua e tau he tau vevehe, ne pehē: “He nakai manamanatu ni ke he tau kupu fakamamahi, ne lali au ke kitia e tuaga ia mai he onoonoaga ha Iehova. Ko e tau manatu ha Iehova kua mua he tokoluga ke he ha tautolu.”​​—Isaia 55:8, 9.

• Liogi ke he Atua. Kua fakamalolō e ia e tau tagata tapuaki haana ke ‘tuku atu kia ia e tau mena oti kua fakaatukehe ai a lautolu,’ mua atu ka tupetupe lahi a lautolu.​​—1 Peteru 5:7.

Ko Juliana, ne 11 e tau he mau, ne pehē: “Ne ole au ke he taane haaku ke nofo. Ka e he mole e fano kehe  a ia, ne ita lahi au ki a ia mo e fifine ne fano a ia ki ai.” Tokologa ia lautolu ne tau vevehe ne leva e ita lahi ke he hoa fakamua ha lautolu. Ka kua lata ni a lautolu ke matutaki he tau magaaho, mua atu ka fai fanau.

KO E MENA HAAU KA TAUTE

• Fakatumau e fakafetuiaga mitaki mo e hoa fakamua haau. Hagaaki ke he tau fekau kua lata ti fakakū mo e fakahako ni ke he fekau. Tokologa ne mailoga ko e puhala nei kua lafi ai ke he mafola.​​—Roma 12:18.

• Kalo mai he tau vagahau fakahukia. Mua atu ka logona e koe kua fakahukia a koe, kua latatonu e tomatomaaga pulotu he Tohi Tapu: “Ko ia kua fai iloilo, kua taofi ai e ia hana tau kupu.” (Tau Fakatai 17:27) Ka nakai maeke ia koe ke fakatonu e fakatutalaaga kua vihi, liga pehē a koe: “Lata au ke fai magaaho ke manamanatu ke he talahauaga ia haau mo e tutala ki a koe he taha mogo.”

• Lali fakalahi ke vevehe e tau mena haau mai he hoa fakamua haau, tuga e tau mena matafakatufono, fakatupe, mo e tau fakamauaga fakaekekafo.

Ne manatu e Maria e tuaga he mole laia e tau vevehe haana: “Ne tagi tumau e tama fifine tote haaku ti kamata ke liu fakapala he mohega. Ti pete he lali e tama fifine lahi haaku ke fufū e tau logonaaga haana, ne mailoga e au kua fai kehe foki a ia.” Momoko ai, liga logona hifo e koe kua nakai fai magaaho po ke nakai loto malolō a koe ke lagomatai e fanau haau he mogo ne manako lahi a lautolu ke he lagomatai haau.

KO E MENA HAAU KA TAUTE

• Fakamafana e tau fanau haau ke talahau ki a koe e tau logonaaga ha lautolu, pete foki ka tuga ke “fakahanoa ai [e] tau kupu.”​​—Iopu 6:2, 3.

• Fakatumau e tau matagahua kua lata. Pete kua manako a koe ke moua e logonaaga mafanatia ti ko e tama haau ni ne tuga kua haia i ai, nakai lata ke ole ke he tama ke taute e tau lekua he tau tagata lalahi. (1 Korinito 13:11) Kalo mai he taute e tama haau mo tagata ke vanivani e tau mena ki ai po ke taute a ia ke eke mo tagata matutaki po ke uta fekau haau mo e hoa fakamua haau.

• Fakatumau ke fakatokatoka fakamitaki e moui he tama haau. Aoga foki ka matutaki ni e levekiaga he kaina mo e tau fakaholoaga, ka e mua atu e aoga ke fakatumau e fakaholoaga fakaagaaga, putoia e totou Tohi Tapu mo e tapuakiaga he magafaoa.​​—Teutaronome 6:6-9.

Na maeke ia koe ke holo ki mua e moui haau he mole e tau vevehe. Ko Melissa, ne 16 e tau ne mau ai, ne pehē, “Mogo ne tau vevehe au, ne manatu au, ‘Nakai ko e fakahikuaga anei ne manako au ma e moui haaku.’” Ka kua fiafia a ia mogonei pete ni e tau tuaga haana. Pehē a ia, “He mogo ne nakai lali au ke hiki e tau mena tutupu kua mole, ne mitaki e logonaaga haaku.”