Xuiya kampa tlen onka ijtik

Xuiya kampa tlen kipiya

“Kipatlauaj” se tlajkuilolamatl tlen melak youejkauj

“Kipatlauaj” se tlajkuilolamatl tlen melak youejkauj

Ijkuak ipan 1970 ononexti yejuin tlajkuilolamatl ne Ein Gedi, xueliya nopouaya pampa melak yotlatlaka. San ika, sakin ouel okixkopinkej ika 3D niman ones ika kipiya tlaxeloltin tlen ika peua Levítico, kampa uajnesi itoka toTajtsin.

IPAN 1970, seki arqueólogos okinextijkej se tlajkuilolamatl tlen melak yotlatlaka ipan kalpan Ein Gedi (Israel), nisiuj itech mar Muerto. Okinextijkej yejon tlajkuilolamatl chika tlachkuatoyaj ipan se sinagoga tlen okitlatijkaj ijkuak onopopolo yejon kalpan, yejuin kanaj onochiuj ipan siglo 6. Xueliyaj kipouayaj yejon tlajkuilolamatl pampa melak yotlatlaka, nion xueliya nopatlauaya pampa tejteiniya. Kuakon, ¿kenon ouel “okipatlaujkej” yejon tlajkuilolamatl niman ijkon kitaskej tlenon kijtoua? Okixkopinkej ika 3D niman ika se programa tlen kipiya computadora ouel okimitakej yejon tlaixkopinaltin.

Yejon tlaixkopinaltin kiteititiaj ika yejon se tlajkuilolamatl itech Biblia. Ompa nesij seki tlaxeloltin tlen ika peua amoxtli Levítico. Ipan yejon tlaxeloltin nesi Tetragrámaton, titlajtotokej itech yejon naui letras tlen ika noijkuiloua itoka toTajtsin ika hebreo. Nonemilia ika yejon tlajkuilolamatl onochijchiuj kanaj itech xiuitl 50 niman 400. Yejua ika, uelis noijtos ika yejon tlajkuilolamatl tlen onka ika hebreo yejon tlen más youejkauj ika onoijkuilo niman tlen yononexti, maski xijkon ken Tlajkuilolamamej itech mar Muerto. Ipan periódico The Jerusalem Post, Gil Zohar okijto ika desde ijkuak onoijkuilojkej Tlajkuilolamamej itech mar Muerto (tlen onoijkuilojkej kanaj ipan xiuitl 100 i.x.x. 1) opanok mil xiuitl hasta ijkuak onoijkuilo Códice de Alepo (tlen onoijkuilo kanaj ipan xiuitl 930). San ika, pampa aman “yonopatlauj” ika computadora yejuin tlajkuilolamatl itech Levítico tlen ononexti ne Ein Gedi, aman yonopatlak yejon. Ixtlamatkej kijtouaj ika yejuin tlajkuilolamatl tlen “onopatlauj” ika computadora kiteititia ika amoxtin tlen ika peua Biblia kuajli ken onka maski yopanok miyek xiuitl, niman kijtouaj ika akin okimaijkuilojkej xokijtlakojkej.