Ba tɛnɛ mɛ ka ya ni

Gwe ka abɛli tɛnɛ

Mɔ hĩngandó ni uzu?

Mɔ hĩngandó ni uzu?

Zo ti Etiopia mɛndó Filipe gwe ti tɛnɛngɔ tɛnɛ na lo ndó kaya pusu pusu mɛ ngasia?

TƐNƐ mɛ agbinyangbi ni na “pusu pusu” (makalo) kaya Libongoli ya Mokili ya Sika alengbi ti fangɔ akamiɔ̃ na ndenge ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃. (Aw. 8:28, 29, 38) Ni fa ya, zo ti Éthiopia ndo lindó vuayajɛ na kamiɔ̃ mɛ nzɔ̃ni mɛ aɔngbi na makalo tɛ asoda. Zia e ba aye mɛ ato e ya, e ye tɛnɛ niko.

Zo ti Etiopia ndó na kwa ti ndima gba wa lo lindó vuayajɛ kɔi mɛ yɔngɔrɔni. Lo ndó “kota wa kwa mɛ ndo bata faranga tɛ kandasɛ mɛ gbia wali ti sese ti Etiopia.” (Aw. 8:27) Na ngoi nikondó ko, Etiopia abombindó Soudan nga na ambanga akɔdɔrɔ ti Sudi ti Ézipito ti ndɛ. Ngoi mɛndɛ̃ ta zo ti Etiopia salela bondó kamiɔ̃ niko kɔi na ngoi mɛ lo ndo li vuayajɛ ma, wa lo ngandó na akumba ti vuayajɛ na lo mɛ ya, lo lindó vuayajɛ mɛ yɔngɔrɔni. Naya popo ti apusu pusu (makalo) mɛndó ndo yɔ azi mɛ aye lingɔ vuayajɛ na siɛklɛ ti uzu ko, ambangani ndó na apinɛ siɔ, wa ando vindó bɛli pusu pusu ni mabere kamiɔ̃. Buku kɔi mɛ ndo kambisa tɛnɛ ti Ngbangɔ Exegetical Commentary atɛnɛ ya “Akamiɔ̃ niko ti ngaso ndo yɔndó kumba gba, ni ndo zandó azi ya, ala li vuayajɛ nzɔ̃ni, wa ni ndo li ngandó ya, azi gwe ndo mɛ yɔngɔrɔni”

Zo ti Etiopia ndo dindó mbeti na ngoi mɛ Filipo dɔ dã na lo. Ngbangɔ tɛnɛ yangondo ya “Filipo ĩ ma so ko, lo kpɛ lo nɔ ka tɔ̃ ni, ko lo ma wa Etiopia so ndodi buku tɛ [Yisaya] mɛ wa pangɔ nyɔ Nzapa.” (Aw. 8:30) Ta alindó pusu pusu ni ti nɛngɔ ya, akpɛ kpɛ kpengbani ma. Na lo mɛ ya, pusu pusu ni ndo kpɛndó kpɛ yɛkɛ yɛkɛ ko, ta ni za bondó wa Etiopia ya, lo di mbeti ma, kanda ni zangandó Filipo ya lo dɔ dã na Kamiɔ̃ niko abɛse lo ndo nɔndó nɔ na gɛrɛ lo.

Wa Etiopia “yɔndó ka ti Filipo ya, lo [ma] ya pusu pusu, lo du so tɔ̃nda ni.” (Aw. 8:31) Ayɔndó ya, wa kpɛngɔ na pusu pusu ti vuayajɛ alo ndozu. Ni la, na ya Kamiɔ̃ nikondó ko, nindó na ndo mɛ wa Etiopia ná Filipe adu da.

Kwɛ kɔi na ndenge mɛ mbeti tɛ Awa Pangɔ Kwa shapitrɛ ti 8 atɛnɛ na ni nga na se mɛ mbeti tɛ e afa na ni ko, ni ndo fa yangondo ya, wa Etiopia ndó na ya kota pusu pusu mɛ ahɔngbi na pusu pusu mɛndó asoda ndo salela.