Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Ondhingambo onkulu ya “gonyununwa”

Ondhingambo onkulu ya “gonyununwa”

Oshipambu sha pya shondhingambo yomoEin Gedi, kasha li tashi vulu okuleshwa okuza pethimbo sha monika mo 1970. Eshina lyo-3-D lyokusikena, olya holola kutya ondhingambo ndjoka oyi na oshitopolwa shembo lyaLevitikus, sha kwatela mo edhina lyaKalunga

Mo 1970, aalafululi moEin Gedi shaIsraeli, oyi itsu ondhingambo ya pya kombinga, popepi nuuninginino gwomunkulo gwEfuta Lya Sa. Oye yi itsu, manga ya li taya lafulula ya mone mpoka pwa li osinagoga, ndjoka ya fikwa po sho omukunda moka ya li gwa hanagulwa po, tashi vulika methelemimvo etihamano E.N. Molwaashoka ondhingambo ndjoka oya li monkalo ombwiinayi, osha li oshidhigu oku yi lesha, noya li tayi vulu okuyonuka, ngele ya gonyununwa. Nonando ongawo, natu tye tangi sho pwa li omukalo gwokusikena gweshina lyo-3-D, oshoka olya vulu okusikena shoka sha nyolwa mo. Kekwatho lyopolohalama ompe yomokompiuta yokuthaneka, oye shi ningitha tashi wapa ku vulwe okuleshwa shoka shi li mo.

Okusikena hoka okwa holola shike? Okwa holola kutya ondhingambo oya li ya nyolwa omanyolo gOmbiimbeli. Omwa li oovelise dhontumba dhopetameko dhembo lyaLevitukus. Moovelise moka omwa li oondanda ne dhOshihebeli ndhoka dhi lile po edhina lyaKalunga. Ondhingambo ndjoka otashi vulika ya nyolwa pokati kethelemimvo lyotango E.N. nethelemimvo etine E.N., shoka she yi ningitha yi kale onkulu kwaadhihe dhOshihebeli, mwa kwatelwa omanyolwakaha gaQumran. Omulumentu gwedhina Gil Zohar, okwa nyola membo The Jerusalem Post, a ti: “Manga ondhingambo ndjoka ya adhika moEin Gedi, ndjoka yi na oshitopolwa shomanyolo gaLevitikus inaayi sikenwa, opwa adhika pwa pita omimvo eyuvi pokati kondhingambo yopEfuta Lya Sa yopethimbo lyOtempeli Ontiyali ndjoka ya kala ko uule womimvo 2 000 lwaampono nondhingambo yaAleppo Codex yopethimbo lyomimvo dhopokati, ndyoka ya nyolwa methelemimvo eti-10 E.N.” Pakupopya kwaatseyinawa, ondhingambo ndjoka oya ulike kutya omanyolo gOshimasorete gomamboMbiimbeli (Torah) ngoka ga nyolwa kuMoses, “oga kala ga pungulwa nawa uule womimvo dhi vulithe peyuvi limwe nonokutya mugo kamwa li omapuko.”