Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Owe shi tseya ngaa?

Owe shi tseya ngaa?

Oondhopi ndhoka dha li dha adhika muBabilon shonale nomukalo moka dha li dha tholomwa otagu ulike ngiini kutya Ombiimbeli oyi li paushili?

AALAFULULI oya li yi itsu oondhopi odhindji muBabilon shonale ndhoka dha li dha longithwa okutunga oshilando. Omulafululi Robert Koldewey okwa ti kutya oondhopi ndhoka odha li hadhi yothelwa momaziko ge li “kondje yondoolopa hoka ku na eloya ewanawa niikuni yoku dhi yothitha.”

Aalafululi oya mona uumbangi kutya aakwanepangelo Aababiloni oya li wo haya longitha omaziko ngoka ya ninge iinima iiwinayi. Omuprofesoli gwondjokonona nelaka lyonale lyAasiria, gwedhina Paul-Alain Beaulieu, gwokouniveesiti yaToronto okwa ti: “Oonzo odhindji dhAababilonia otadhi ulike kutya omukwaniilwa okwa li ha gandja elombwelo kutya mboka inaaya vulika kuye nenge inaaya simaneka iinima iiyapuki, oye na okuumbilwa meziko.” Pashiholelwa, embo limwe lyopethimbo lyomukwaniilwa Nebukadnezzar, olya ti: “Ya hanagulii po, ya fikii po, ya lungunithii po, . . . olwithi lwawo nalu tsinagane, ya umbileni momulilo ya se.”

Shika otashi tu dhimbulukitha oshiningwanima shoka tashi adhika membo lyaDaniel ontopolwa 3. Shi ikolelela kontopolwa ndyoka, Omukwaniilwa Nebukadnezzar okwa li a hongitha oshiyelekela oshinene shoshingoli, e te shi dhikitha molushandja lwaDura kondje yoshilando shaBabilon. Sho aalumentu yatatu Aahebeli, Shadrak, Meshak naAbednego, ya tindi okwiinyongamena koshiyelekela shono, Nebukadnezzar okwa geye nokwa gandja elombwelo eziko lihanyekwe, “li pupyale li vule shito luheyali.” Okwa ti aalumentu mboka ‘yatatu nayu umbilwe meziko lya hanya.’ Omuyengeli omunankondo okwa li e ya gamene kaaya se. — Dan. 3:1-6, 19-28.

© The Trustees of the British Museum. Licensed under CC BY-NC-SA 4.0. Source

Ondhopi ya tholomwa ya nyolwa Nebukadnezzar

Oondhopi ndhoka dha li dha adhika MuBabilonia, odhu ulike kutya Ombiimbeli oyi li paushili. Oondhopi odhindji dhomudho odhi na omautumbulilo taga tanga omukwaniilwa. Oondhopi dhimwe odha nyolwa oohapu tadhi ti: “Nebukadnezzar omukwaniilwa waBabilon . . . Ngaye omukwaniilwa onda tungu ombala. . . . Nandi shi pangele sigo aluhe.” Uutumbulilo mboka okonyala wu faathane nomatumbulo ngoka taga adhika muDaniel 4:30, moka Nebukadnezzar a li i inomo a ti: “Taleni, Babilon nkene oshinene! Ngame ongame nde shi tungu, shi ninge oshilandopangelo shandje, shi holole oonkondo noonkondopangelo dhandje, eadhimo lyandje nuunenepangelo wandje.”