Yeqa uye kokuphakathi

Yeqa uye kokumunyethweyo

Ubukwazi Yini?

Ubukwazi Yini?

Izitina ezatholakala eBhabhiloni yasendulo kanye lendlela ezazisenziwa ngayo kutshengisa njani ukuthi okukhulunywa liBhayibhili kuliqiniso?

ABAVUMBULULA izinto zakudala bathola izitina ezinengi eBhabhiloni yasendulo ezazitshisiwe. Izitina lezi yizo ezasetshenziswa ukwakha idolobho lelo. URobert Koldewey, owenza umsebenzi wokuvumbulula izinto zakudala uthi izitina lezo zazitshiselwa esithandweni somlilo ‘owawuphandle kwedolobho lapho okwakulenhlabathi enhle khona kanye lezihlahla ezinengi ezazisetshenziswa ukubasela isithando somlilo.’

Eminye imibhalo yasendulo iveza ukuthi iziphathamandla zaseBhabhiloni zaziphinda zisebenzise izithando zomlilo ukuthi zenze izinto ezesabekayo. UPaul-Alain Beaulieu oyisikhwicamfundo sembali kanye lolimi lwe-Asiriya yasendulo, oseyunivesithi yaseToronto uthi: ‘Imithombo yolwazi eminengi yaseBhabhiloni ithi kwakusiba lomlayo wesikhosini wokuthi kutshiswe abantu abahlamukayo labangabahloniphiyo onkulunkulu beBhabhiloni.’ Omunye umbhalo okhuluma ngalokho okwenzakala ezinsukwini zeNkosi uNebhukhadinezari uthi: ‘Libabulale, libatshise, libakhanzinge, libaphosele eziko, intuthu yabo kayithunqe, ilangabi elivuthayo libaqede.’

Mhlawumbe abantu abajayele ukubala iBhayibhili bangakhumbula lokho okwenzakala kuDanyeli isahluko 3. Isahluko lesi sithi iNkosi uNebhukhadinezari yamisa isithombe esikhulu esasenziwe ngegolide egcekeni laseDura, phandle kwedolobho leBhabhiloni. Amajaha amathathu angamaHebheru, uShadrekhi loMishekhi lo-Abhedinikho ala ukukhothamela isithombe leso, uNebhukhadinezari wasezonda wathi isithando somlilo “sibaselwe okuphindwe kasikhombisa ukwedlula ukubaselwa kwaso okujayelekileyo.” Wathi amajaha la amathathu ‘aphoselwe esithandweni somlilo ovuthayo.’ Ingilosi yabavikela futhi umlilo lo awuzange ubabulale.—Dan. 3:1-6, 19-28.

© The Trustees of the British Museum. Licensed under CC BY-NC-SA 4.0. Source

Isitina esitshisiweyo esilebizo likaNebhukhadinezari

Izitina zeBhabhiloni lazo ziyatshengisa ukuthi okukhulunywa liBhayibhili kuliqiniso. Kulezitina ezinengi ezatholakala zilamazwi okudumisa inkosi. Esinye satholakala silamazwi athi: ‘Mina Nebhukhadinezari inkosi yaseBhabhiloni, ngakha isigodlo lapho okuhlala mina iNkosi Enkulu. Izizukulwane zami azibuse zisesigodlweni lesi kuze kube nini lanini.’ Amazwi la ahambelana lalokho okubhalwe kuDanyeli 4:30 lapho uNebhukhadinezari ayezikhukhumeza khona esithi: “Le kayisiyo yini iBhabhiloni Enkulu engayakha ngamandla ami lobukhulu bami ukuthi ibe yindlu yobukhosi lokuthi ngithole udumo olukhulu?”