Yeqa uye kokuphakathi

Yeqa uye kokumunyethweyo

Isitsha somdaka esibhalwe ibizo likaBhelishazari

Ubukwazi Yini?

Ubukwazi Yini?

Okwavunjululwa ngabezembali kuveza njani ukuthi uBhelishazari weBhabhiloni wake waphila lokuthi wayeyinkosi?

OKWEMINYAKA eminengi abanye abantu babesithi iNkosi uBhelishazari okukhulunywa ngayo ebhukwini likaDanyeli ayizange ibe khona. (Dan. 5:1) Babesitsho njalo ngoba kwakungela bufakazi obabuvunjululwe ngabezembali obabuveza ukuthi yake yaphila. Kodwa lokho kwantshintsha ngo-1854. Kwasekutheni?

Ngalowomnyaka ummeli weBritain uJ. G. Taylor wahlola amanye amanxiwa edolobho lakudala elalithiwa yi-Uri. Indawo le khathesi iseningizimu ye-Iraq. Kulawo manxiwa kulenqaba enkulu lapho athola khona izitsha zomdaka ezinengi. Ubude bazo bungaba ngamasentimitha angu-10 futhi zibhalwe ngendlela ebizwa kuthiwa yi-cuneiform. Okunye okubhalwe kwesinye isitsha ngumkhuleko wokufisela iNkosi uNabonidus weBhabhiloni kanye lezibulo layo uBhelishazari impilo ende. Okwatholakalayo kwenza lababethandabuza bavuma ukuthi uBhelishazari wake waphila sibili.

IBhayibhili kalipheleli ekusitsheleni ukuthi uBhelishazari wake waphila, lisitshela lokuthi wayeyinkosi. Kodwa abanye babengakuvumi lalokhu. Ngokwesibonelo, ngabo-1875 owezesayensi okuthiwa nguWilliam Talbot wabhala ukuthi abanye bathi “uBel-sar-ussur [uBhelishazari] wabusa ngesikhathi esifananayo loyise uNabonidus. Kodwa akula ngitsho ubufakazi balokhu.”

Kodwa indaba le yacaca ngemva kokuba sekuhlolwe okubhalwe kwezinye izitsha zomdaka. Zaveza ukuthi uyise kaBhelishazari iNkosi uNabonidus wake wasuka esigodlweni okwesikhathi eside. Ngubani owayebusa ngalesosikhathi? Ibhuku okuthiwa yi-Encyclopaedia Britannica lithi: “Ngesikhathi uNabonidus ekwelinye ilizwe watshiya uBhelishazari esihlalweni sakhe njalo ekhokhela ingxenye enkulu yebutho lakhe.” Lokhu kutshengisa ukuthi uBhelishazari wayesenza eminye imisebenzi yenkosi ngalesosikhathi. Yikho u-Alan Millard owezembali futhi oyisikhwicamfundo sendimi wathi kuqondile ukuthi “ibhuku likaDanyeli lithi uBhelishazari ‘yinkosi.’”

Kodwa ubufakazi obenza izinceku zikaNkulunkulu zikholwe ukuthi ibhuku likaDanyeli lithembekile futhi liphefumulelwe nguNkulunkulu butholakala eBhayibhilini ngokwalo.​—2 Tim. 3:16.