Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

TALL-Y B TẼEBÃ BUUDU A SAARA

A yɩɩ rĩm-dãmb ma

A yɩɩ rĩm-dãmb ma

A SAARA ra zõr n tʋmda a tʋʋma, n wa bas n doog n na n tẽeg a sɛɛga. A zẽka a neng n get yaanga. Yẽ n get zakã tʋʋm yelle, n wilgd tʋm-tʋmdbã b sẽn segd n maanã, tɩ b wɩngd ne tʋʋmã, n tʋmd ne sũ-noogo. A sẽn nong tʋʋmã, yẽ me ra wɩngda ne zakã tʋʋmã. Mams-y y yamẽ, a sẽn yas n bʋgsdẽ, la a tẽgd a nusã, n dĩisd zĩis nins sẽn zabdã. Tõe tɩ yaa b fu-roogã sẽn maan ne bʋʋs kõbdã n pãrg t’a sẽtẽ. Wĩndgã la saagã pãba fu-roogã t’a pãngã booge. Woto tẽegda a Saara tɩ b sẽn vɩ fu-rotẽ tɩ yaa gilgr woo gilgrã kaoosa yʋʋm wʋsgo. Zoe n yaa zaabre, tɩ wĩndgã rat n kẽ. A Abrahaam * yii hal yi-beoogẽ, t’a get a sẽn teesẽ wã n gẽegd a waoongo. A wa n nee a sɩdã sẽn be tãensẽ wã n watẽ, t’a yõgemd a noore.

Yʋʋm piig la woto a Abrahaam sẽn pasg Efrat kʋɩlgã ne a zãma wã, n na n kẽng Kanaã soolmẽ wã. B nan pa mi b sẽn debdẽ wã takɩ ye. La a Saara sak n na n teela a sɩdã, bala a miime t’a Zeova rat n tũu ne a sɩdã n maan bũmb a raabã pidsg yĩnga. A Zeova yeelame t’a sɩdã yageng a ye la a na n ning bark wʋsgo, la t’a sɩdã roog na n yɩɩ bu-kãsenga. La rẽ yĩnga, a Saara tara a sẽn tog n maan Wẽnnaam raabã pidsg yĩng bɩ? A yaa kiri, t’a yʋʋm me ta 75 masã. Tõe t’a ra yeta a meng yaa: ‘Maam la a Abrahaam pag la! Woto wã, wãn to la a Zeova gomdã na n pidsi?’ A sã n da maanda yɩɩre, wall a pʋd n yãgdẽ tɩ pʋlengã pidsi, d wʋmda a võore.

Tõe tɩ tõnd me mi n sokda d meng Wẽnnaam pʋlemsã sẽn na n yaa n pids wakat ninga. Yɩl n maan sũ-mar n gũ bũmb pa nana ye. Sẽn tɩ yɩɩd fãa, sã n yaa bũmb d sẽn gũud ne d sũur fãa. A Saara talla tẽeb hakɩɩka. Yam-bʋg la d tõe dɩk a kibarã pʋgẽ?

‘A ZEOVA KA KÕ MAAM DOGEM YE’

A Abrahaam yii Ezipt tẽngã ne a zakã rãmb n nan wa paalem. (Sɩngre 13:1-4) B tɩ tilga b fu-rotã Betɛll nin-taoorã sẽn yaa tãensã. Kanaã nebã boonda Betɛll tɩ Luuz. Zĩigã sẽn zãntã, a Saara ra tõe n paam n yãa Kãabg tẽngã. Tẽn-bõones n da be be. B ra tuka soay me, tɩ so-toagdbã tõe n tũ n kẽng hal tẽn-zãrsẽ. La tẽng baa a ye pa wa a Saara ba-yirã ye. A zĩnda Uur tẽngã n tãag a bɩʋʋngo. Yaa Mezopotami tẽn-bedr a ye sẽn be kilo 1900 zĩigẽ. Yaa tẽng sẽn da tar laogo, tɩ rotã ra me sõma, tɩ raas la koosem ro-bɛd beẽ. Tõe meng tɩ zagsã pʋsẽ, koom da beeme. A loog n basa rẽ fãa, la a sak me n loog n bas a roagdba. Nina tõe n tagsdame t’a Saara mi n zẽka a neng n ges yaanga, n tẽegd a ba-yirã ne bũmb nins a sẽn bas be wã, n sidgdẽ. La yaa f sã n pa mi pʋg-kãngã sẽn tall tẽeb sõma wã la f na n tags woto.

Na maan yʋʋm 2000 poore, Wẽnnaam kɩtame tɩ tʋm-tʋmd a Poll gom a Saara ne a Abrahaam tẽebã yelle. A yeelame: “Ba-yir ning b sẽn yi n basã yamleoog sã n dag n tar-b lame, b rag n na n paama sor n leb n leb be.” (Ebre-rãmbã 11:8, 11, 15) A Saara ne a Abrahaam ra pa sidgd bũmb nins b sẽn basã poorẽ ye. Sã n pa rẽ, tõe tɩ b ra yãk yam n leb b ba-yirã. La b sã n da leb Uur tẽngã, b ra pa na n paam t’a Zeova tũnug ne-b n pids a raabã ye. B ra pa na n paam me tɩ nebã ket n gomd n yell rũndã-rũndã ye. La b sẽn pa lebã, b kõo mak-sõng tẽebã wɛɛngẽ, hal tɩ neb milyõ-rãmb karemd b kibarã tɩ kẽed-ba, tɩ b rɩkd b togs-n-taare.

A Saara ra pa tagsd sẽn loogã yell ye. A ra tagsda sẽn watã. Rẽ n so t’a ra sõngd a sɩdã so-toakã fãa sasa, n sõngd n tilgd fu-rotã la a sõngd n siigdẽ. Bũmb a taab me n pa yɩ nana ne a Saara, la a tõoga toogo. A Zeova le tẽega a Abrahaam bũmb ning a sẽn pʋlm-a wã. So-kãnga yɛsa, a pa gom a Saara yell ye.—Sɩngre 13:14-17; 15:5-7.

A Saara wa n baas n yãka yam n na n sõs ne a Abrahaam, n togs-a sẽn be a yamẽ. Mams-y n ges-y a nengã sẽn gãnem t’a gomd ne a sɩdã. A yeela a sɩdã t’a Zeova sẽn pa kõ yẽ rogmã yĩnga, yẽ ratame t’a rɩk a yem-poak a Agaar n maan a paga, t’a rog biig n kõ-a. Mams-y n ges-y-yã a sẽn wa n kong n kot a sɩdã woto wã sẽn da tog n namsd-a to-to. Sã n da yaa rũndã-rũndã, tõe t’a Saara sẽn kos a sɩdã bũmb ningã na n linga tõndo. La bãmb wakatẽ wã, rao ra tõe n dɩka pag a to sẽn na yɩl t’a rog biig n kõ-a. * Tõe t’a Saara ra tagsdame tɩ na n tũu ne rẽ tɩ Wẽnnaam sẽn pʋlem a Abrahaam t’a na n kɩtame t’a yagensã lebg bu-kãsengã pidsi. Sẽn yaa a soab fãa, a sakame n na n mong a menga. A Abrahaam manesem yɩɩ wãna? Biiblã yeelame t’a kelga a Saara goamã.—Sɩngre 16:1-3.

Biiblã wilgame tɩ yaa a Zeova n kɩt t’a Saara kos a sɩdã woto bɩ? Ayo. Ninsaal nif gesgẽ, yellã tɩɩm la rẽ. A Saara ra tagsdame tɩ yaa Wẽnnaam n maan yẽ woto, la tɩ tɩɩm kae n zʋʋg yẽ sẽn yeelã ye. La a sẽn kos a sɩdã bũmb ningã ra na n waa ne zu-loees la sũ-sãams n kõ-a. Baasgo, wilgdame t’a pa rat-m-ye soab ye. Sɩd yaa zʋg-sõng tɛkẽ! Dũniyã sẽn pid ne neb sẽn nong n lʋɩɩsd b mensã raab taoorã, a Saara sẽn pa bao a mengã nafr balã pa sek pẽgr sɩda? Sã n yaa a Zeova raabã n pak tõndo, tɩ d pa lʋɩɩsd d mensã raab taoore, wilgdame tɩ d tara a Saara tẽebã buudu.

“FO LAAME SẼ!”

Pa yã n kaoos la a Agaar rɩk pʋg ye. A wa n sɩngame n pa le nand a Saara ye. Tõe t’a ra tagsdame t’a sẽn tʋtã, a sãoo a zu-soben-poakã. Ad lebga sũ-sãang meng n kõ a Saara sẽn pa tar rogmã! A Abrahaam kõo a Saara sor t’a na n maan a Agaar wa a sẽn date. A Zeova me ra bee a Saara poorẽ. A Agaar wa n dogame, tɩ b pʋd biigã t’a Ismayɛlle. (Sɩngre 16:4-9, 16) A Zeova sẽn wa n na n le taas a Abrahaam koɛɛg t’a Saara tara yʋʋm 89, t’a Abrahaam tar yʋʋm 99. Koɛɛg ning a Zeova sẽn taas-a wã yɩɩ koe-noog tɛkẽ!

A Zeova le pʋlma a zoa a Abrahaam t’a na n kɩtame t’a yagensã yɩ wʋsgo. A Zeova toeema a yʋʋrã me. B ra boond-a lame t’a Abram. La a Zeova toeema a yʋʋrã tɩ lebg Abrahaam, sẽn dat n yeel tɩ “buud wʋsg ba.” So-kãnga wã, a Zeova wilga a Saara sẽn na n maan bũmb ning yẽ raabã pidsg yĩngã. A toeema a yʋʋrã sẽn yaa Sarayi wã tɩ lebg Saara. Tõe tɩ Sarayi wã rat n yeelame tɩ “sẽn wat ne no-koeemde.” La Saara wã rat n yeelame tɩ bõe? Rat n yeelame tɩ “naab bi-pugla.” A Zeova wilga yẽ sẽn pʋd-a woto wã võore. A yeelame: “Mam na n ninga a Saara barka, n kɩt t’a rog fo bi-ribla. Mam na n ning-a-la bark n kɩt tɩ buud wʋsg yi yẽnda pʋgẽ. Rĩm-dãmb ne buud wʋsg na n yii yẽnda pʋgẽ.”—Sɩngre 17:5, 15, 16.

Yaa ne biig ning a Saara sẽn na n dogã maasem la kaool ning a Zeova sẽn maan ne a Abrahaamã na n pidsi. A ra pʋlmame tɩ ne a Abrahaam yagengã maasem, buuda fãa na n paama barka. A Zeova pʋda biigã yʋʋr t’a Izaake, rat n yeel tɩ “laado.” A Abrahaam sẽn wʋm t’a Zeova na n kɩtame t’a Saara rogã, a “yĩgimdame, n fõgen a neng tẽng n la.” (Sɩngre 17:17) Ling-a lame, hal t’a sũ-noogã pa tõe n bãng n bilg ye. (Rom-dãmbã 4:19, 20) La a Saara yẽ?

Daar a ye, rap a tãab n wa a Abrahaam fu-roogẽ wã. Yaa sãamba. Zĩigã ra tʋʋla wʋsgo, la baa ne rẽ, a Abrahaam ne a Saara maana tao-tao n deeg saambã. A Abrahaam yeela a Saara yaa: “Yik tao-tao n yãk zom-bãaneg wũmbl a tãab n nag n maan maasa.” Bãmb wakatã tɩ sãamb reegr yaa tʋʋmd meng-menga. A Abrahaam pa bas tʋʋmdã fãa ne a Saara ye. A baoo nag-bil tao-tao n kʋ tɩ b na n segl n paase, la a bao bũmb b sẽn na n yũ. (Sɩngre 18:1-8) Mik ‘rapã’ yaa a Zeova malɛgse! Tog n yaa kiba-kãnga n da be tʋm-tʋmd a Poll yamẽ, a sẽn wa n sagend kiris-nebã tɩ b maand sãambã sãandã. A yeelame: “Da yĩm-y tɩ maan sãambã sãand ye. Bala, neb kẽer sẽn maan woto, b reega malegs b zagsẽ n ka bãng ye.” (Ebre-rãmbã 13:2) Rẽ yĩnga, y pa tõe n dɩk a Abrahaam ne a Saara togs-n-taare, n deegd sãambã neer sɩda?

A Saara ra nonga sãamb reegre

Malɛgs a tãabã sʋka, a ye n le togs a Abrahaam a Zeova sẽn pʋlem t’a na n kɩtame t’a Saara rog bi-riblã. Rẽ t’a Saara ra bee a fu-roogẽ wã, n kelgdẽ. A yamẽ, a sẽn na n dog biig a kʋʋlem zugẽ wã maanda laado. Rẽ n so t’a la a sũurẽ, n yeel yaa: “Maam la sẽn lebg pʋg-yãan-kʋdrã la! Mam leb n tara bõe ratem? Mam soaalã me la sẽn lebg nin-kẽema la!” La malɛkã sok-a lame yaa: “Rẽ yĩnga, bũmb bee Sẽn-Ka-Saab sẽn ka tõe n maan sɩda?” A Saara yɛɛsame, n bao n na n gom n fãag a menga, n yeel tɩ yẽ pa la ye. La malɛkã leokame: “Fo laame sẽ!”—Sɩngre 18:9-15.

A Saara sẽn la wã rat n yeelame t’a tẽebã paoodame bɩ? Ayo. Ad Biiblã sẽn yeele: “Yaa ne tẽeb la a Saara menga, baa ne a sẽn kʋʋl wʋsgã, . . . tõog n dog biiga, bala, a maana tẽeb tɩ soab ning sẽn kãab-a wã pidsda a sẽn kãabe.” (Ebre-rãmbã 11:11) A Saara ra mii a Zeova sõma. A miime t’a pidsda a sẽn pʋlem fãa. Ãnda n pa rat tẽeb a woto buudu? Rẽ wã, yɩta sõma tɩ d bao n bãng Wẽnnaam ning yell b sẽn gomd Biiblã pʋgẽ wã sõma. Woto, d bãngdame t’a Saara bee bʋʋm la a sẽn tẽ-a ne a sũur fãa wã. A Zeova yaa sɩd soaba. A pidsda a pʋleng fãa. Wakat ning menga, a sẽn pidsd a pʋlemsã to-to wã tõe ling-d lame, hal tɩ d sã n getẽ bɩ maand laado.

“MAAN . . . A SAARA SẼN KOT FOOMÔ

A Zeova ninga a Saara bark a tẽebã yĩnga

A Saara sẽn wa n tar yʋʋm 90 la a yaa n paam a sẽn da sɩng n datã. A roga biig n kõ a sɩdã. Rẽ t’a sɩdã tara yʋʋm 100. A Abrahaam pʋda biigã t’a Izaake, sẽn dat n yeel tɩ “laado,” wa Wẽnnaam sẽn da yeelã. Rogmã yaams ra tog n tara a Saara. La mams-y n ges-y a sẽn yõgemd a noor n yeel yaa: “Wẽnnaam kõo maam laado. Ned ning fãa sẽn na n wʋm-a yel-kãngã, na n pusga laad mam wɛɛngẽ!” (Sɩngre 21:6) Sãmbg kae tɩ hal n tãag a kaalem, a maana sũ-noog ne yel-solemdã a Zeova sẽn maan t’a paam biigã. La biigã rogmã waa ne zɩɩb n paase.

A Izaak wa n ta yʋʋm a nu, tɩ b na n yãk-a bĩisim. Baraare, a Abrahaam ne a zakã rãmb maana tig-kãsenga. La yell n zĩndi. Biiblã yeelame t’a Saara “yãnda” a Agaar biig a Ismayɛll sẽn tar laado. Rẽ t’a tara yʋʋm 19. Yaa a Izaak la a sẽn laadã. Pa reem la a ra reemd ne-a ye. Wẽnnaam wa n vẽnega tʋm-tʋmd a Poll t’a wilg t’a Ismayɛll sẽn da maandã yaa sẽn na n nams a Izaake. A Saara yãame tɩ yaa yell sẽn tõe n sɩd nams a biigã. Yaa sɩd t’a Izaak yaa a biiga, la pa rẽ yĩng bal ye. A Zeova yeelame t’a na n tũu ne a Izaak n maan bũmb a raabã pidsg yĩnga. Rẽ n so t’a tall raoodo, n tɩ gom ne a Abrahaam, n pa zoe nif ye. A yeel-a lame t’a rig a Agaar ne a Ismayɛll tɩ b looge.—Sɩngre 21:8-10; Galat-rãmbã 4:22, 23, 29.

A Abrahaam manesem yɩɩ wãna? Ad Biiblã sẽn yete: “Gom-kãngã ka tol n yɩ a Abrahaam noog ye.” A nonga a Ismayɛll wʋsgo. Sẽn paase, sẽn yaa a biigã, yaa toog t’a kʋ a sũur n maan wa a Saara sẽn datã. La a Zeova mii yellã vɩʋʋgo. Rẽ n so t’a wilg a Abrahaam a sẽn segd n maanegã. Ad Biiblã sẽn yeele: “Wẽnnaam yeela a Abrahaam yaa: ‘Da maan sũ-sãang f bi-riblã ne f yem-poakã yĩng ye. Maan bũmb nins fãa a Saara sẽn kot foomã n kõ-a. Bala, na n yɩɩ ne a Izaak la fo na n paam yagens sẽn na n tar fo yʋʋrã.’” A Zeova leb n yeel-a lame t’a bas a yam tɩ yẽ pa na n yĩm a Agaar ne a biigã yell ye. A sẽn yaa wẽn-sakdã, a tũu a Zeova sẽn yeelã.—Sɩngre 21:11-14.

A Saara yɩɩ pag sẽn sɩd zems ne a Abrahaam. Pa sẽn da noom a sɩdã bal la a ra togsd-a ye. A sã n yã bũmb sẽn tõe n wa ne yell b zakã pʋgẽ, wall sẽn na n nams b zakã rãmb beoogo, a pelgda a pʋg n togs a sɩdã. D pa segd n tags t’a sẽn maand woto wã, yaa a sẽn pa waoogd a sɩdã ye. Tʋm-tʋmd a Pɩyɛɛr sẽn da yaa pʋg-sɩdã wa n goma a Saara yelle, n yeel t’a ra waoogda a sɩdã ne a sũur fãa, la t’a yɩɩ mak-sõngo. (1 Korẽnt-rãmbã 9:5; 1 Pɩyɛɛre 3:5, 6) Sɩd-sɩdã, a Saara sã n da sĩnd n pa gome, rẽ la a paoog a sɩdã. Bala, yellã sã n da pa welge, ra tõe n namsa a Abrahaam ne a zakã rãmb hal wʋsgo. A Saara wilga nonglem, n maan a sẽn da segd n maanã.

Pagb wʋsg nonga a Saara kibarã. B rɩkda yam a mak-sõngã pʋgẽ, tɩ sõngd-b tɩ b pelgd b pʋs n yẽsd ne b sɩdbã ne waoogre. Tõe tɩ pagb kẽer nongẽ lame t’a Zeova mi n kẽes a toog b yell ning pʋgẽ, wa a Saara nengẽ wã. La b tẽegdame t’a Saara talla tẽebo, nonglem la sũ-mare, n dɩkd a togs-n-taar rẽ wɛɛngẽ me.

A Zeova meng n pʋd a Saara tɩ “naab bi-pugla,” la a Saara pa bao tɩ b waoog yẽ wa naab bi-pugl ye

Baa sẽn yaa a Zeova meng n pʋd-a tɩ “naab bi-puglã,” a Saara pa bao tɩ b waoog yẽ wa naab bi-pugl ye. Dẽnd pa lingr la a Abrahaam sẽn yãb a Saara kʋʋrã n kaoosã ye. A Saara maana kaalem a yʋʋm 127. * (Sɩngre 23:1, 2) A Abrahaam ra nongẽ lame t’a pagã a sẽn nong wʋsgã ketẽ, tɩ b paam n be ne taaba. A Zeova me nongẽ lame t’a Saara ketẽ. Rẽ n so t’a na n vʋʋg-a arzãnã pʋgẽ, tẽng zug ka. A Saara na n wa paam n vɩɩmda wakat sẽn kõn sa, sũ-noog pʋgẽ. Neb nins fãa sẽn dɩkd a togs-n-taare, n tar a tẽebã buudã me na n wa paam n vɩɩmda woto.—Zã 5:28, 29.

^ sull 3 A Abrahaam yʋʋr da yaa a Abram, t’a Saara yʋʋr la a Sarayi. Yaa Wẽnnaam n wa n toeem b yʋyã. La sõs-kãngã pʋgẽ, d na n pʋta b yʋy nins neb wʋsg sẽn mi wã.

^ sull 10 A Zeova ra basame tɩ rao tõe n kẽ kãadem ne pagb a yiib bɩ sẽn yɩɩd rẽ. La a Zeezi sẽn wa n wa tẽng zugã, a Zeova kɩtame t’a wilg nebã tɩ segdame masã tɩ kãadmã le yɩ wa yẽ sẽn da rat to-to hal sɩngrẽ wã.—Sɩngre 2:24; Matye 19:3-9.

^ sull 25 Sã n pa a Saara bala, Biiblã pa togs pag a to yʋʋm a kaalmẽ ye.