Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Siãnsã ne Biiblã kɩɩsda taab bɩ?

Siãnsã ne Biiblã kɩɩsda taab bɩ?

Biiblã sẽn yete

 Ayo, bala baa Biiblã sẽn pa siãns sebrã, a sã n wa gomd siãnsã yelle, a sẽn yetã yaa sɩda. D ges bũmb a wãn sẽn wilgd tɩ Biiblã goamã ne siãnsã goamã tũuda taaba, la tɩ siãnsã yɛl kẽer n be Biiblã pʋgẽ, n yaa toor fasɩ ne bũmb nins neb wʋsg sẽn da tẽede, b sẽn wa gʋlsd bõn-kãens Biiblã pʋgẽ wã.

  •   Ãndũniyã talla sɩngre. (Sɩngre 1:1) Rẽ yaa toor fasɩ ne pĩnd wẽndẽ soalmã sɛb wʋsg sẽn da yetã. B ra bilgda ãndũniyã sẽn yaa to-to wã, tɩ pa wõnd a tara Naand ye. Yaa wa a wa n bee woto bala. Babilon nebã ra tẽedame tɩ wẽnnaam-dãmb nins sẽn kɩt tɩ ãndũniyã beẽ wã yii kʋɩls a yiib pʋsẽ. Neb a taab me yetame tɩ yaa gell sẽn yaa bedr n pusg tɩ ãndũniyã yi.

  •   Beoog ne a to fãa, bũmb ning sẽn maand ãndũniyã pʋgẽ wã wilgdame t’a tũuda noy takɩ, la tɩ pa wẽnnaam-dãmb raab la a tũud ye. (Zoob 38:33; Zeremi 33:25) Dũniyã gill zugu, kibay wʋsg sẽn pa sɩd n wilgd tɩ ninsaalbã pa tõe n põs bũmb nins wẽnnaam-dãmbã sẽn kɩtd tɩ paamd-bã ye. Wakat ninga, bõn-kãens yaa wẽng wʋsgo.

  •   Dũniyã yaga vɩʋʋgẽ. (Zoob 26:7) Pĩnd wẽndẽ neb wʋsg ra tagsdame tɩ dũniyã yaa paklga, n zao rũn-bedr zugu, wala makre we-naafo, bɩ kuri.

  •   Yaa kʋɩl-kãsemsã koom la ko-rãmb a taabã n zẽkd n kuil yĩngr n tɩ lebg sawato. Rẽ poore a niida sa-koom, la a sikd sa-lamd bɩ sa-pɩlma. Yaa ko-kãens la sẽn kẽed kʋɩlsã la ko-bunds zĩisã. (Zoob 36:27, 28; Koɛɛg soaba 1:7; Ezayi 55:10; Amos 9:6) Pĩnd wẽndẽ Gɛrk-rãmbã ra tagsdame tɩ yaa kʋɩl-kãseng sẽn be tẽn-gãongã tẽngr koom n zoet n pit kʋɩlsã. Hal n tãag yʋʋmd 1700 wã sɩngre, nebã ra ket n tagsda woto.

  •   Tãensã zẽkdame la b siigdẽ. Rũndã-rũndã tãensã ra bee kʋɩl-kãsengã tẽngre. (Yɩɩn-sõamyã 104:6, 8) La kibay toor-toor sẽn pa sɩd n be n wilgdẽ tɩ tãensã sẽn yaa to-to rũndã-rũndã wã, yaa wẽnnaam-dãmbã n naan-b tɩ b yaa woto.

  •   D sã n maand bũmb toor-toor sẽn na yɩl n kell n yɩ yɩlemde, kogenda d laafɩ wã. Tõog ning Wẽnnaam sẽn kõ Israyɛll nebã pʋgẽ, noy n be be n wilgdẽ tɩ ned sã n sɩɩs kũum, a segd n pegsa a nusã la a futã, tɩ ned sã n bẽed bã-loangdga, b segd n welg-a-la toore, la tɩ ned sã n kẽng we-kɛɛnga, a segd n tũu bok n bus a bĩndã. (Maan-kʋʋre 11:28; 13:1-5; Tõodo 23:14) Wẽnnaam sẽn wa n kõt Israyɛll nebã no-kãensã tɩ Ezɩpt nebã ra tara ninsaal bĩnd b sẽn kalem ne bũmb a to n tɩpd noada.

Bũmb kẽer la Biiblã yeel tɩ pa zems ne siãnsã bɩ?

 D sã n maag d yĩng n vaees Biiblã goamã, d mikdame tɩ leoorã yaa ayo. Ad bũmb kẽer nebã sẽn yeele, sẽn na yɩl n wilg tɩ Biiblã goamã kɩɩsda siãnsã:

 Goam sẽn pa sɩda: Biiblã yeelame tɩ Wẽnnaam naana ãndũniyã rasem a yoob pʋgẽ, la tɩ daar fãa kaoosa lɛɛr 24.

 Sɩdã: Biiblã wilgdame tɩ yaa Wẽnnaam n naan ãndũniyã, la a pa wilg tɩ daar fãa kaoosa lɛɛr 24 ye. (Sɩngre 1:1) Sẽn paase, ray nins yell b sẽn gom Sɩngr sak a 1 pʋgẽ wã yaa wakat d sẽn pa mi b woglmã takɩ ye. Sɩd-sɩda, Biiblã boonda wakat nins fãa Wẽnnaam sẽn dɩk n naan tẽngã la saasã tɩ “daare.”—Sɩngre 2:4, Dũni-paalgã lebgre.

 Goam sẽn pa sɩda: Biiblã yetame tɩ b naana tɩɩsã la moodã n yaool n naan wĩntoogã.—Sɩngre 1:11, 16.

 Sɩdã: Biiblã wilgame tɩ Wẽnnaam reng n naana wĩntoogã sẽn naag bũmb nins sẽn be “yĩngrã,” n yaool n naan tɩɩsã la moodã. (Sɩngre 1:1) Naanegã pipi “daarã” bɩ a wakatã, wĩntoogã vẽenem ra tata tẽngã zĩig fãa. Zĩigã sẽn lebg vẽenegã yĩnga, naanegã “rasem” a tãab-n-soabã daar tɩ vẽenemã sẽn be tẽngã zugã seka a na kɩt tɩ tɩɩs la mood yi. (Sɩngre 1:3-5, 12, 13) Yaa rẽ poor bal la wĩntoogã sɩng yãgb tẽngã zug tɩ b neẽ.—Sɩngre 1:16.

 Goam sẽn pa sɩda: Biiblã yeelame tɩ wĩntoogã kẽndame n gilgd tẽngã.

 Sɩdã: Koɛɛg soab 1:5 yetame: “Sõor pukdame, la wĩndg lʋɩtame, la a yãgdame n dat n ta zĩig ning a sẽn na n leb n pukã.” La gom-kãensã bilgda nebã sẽn be tẽngã zugã sẽn get tɩ yaa wa wĩntoogã kẽnd n gilgda tẽngã. Baa rũndã-rũndã, nina tõe n gomda “wĩntoog pukr” la “wĩntoog lʋɩɩs” yelle, n yaool n miẽ tɩ yaa tẽngã n gilgd wĩntoogã.

 Goam sẽn pa sɩda: Biiblã yeelame tɩ tẽngã yaa paklga.

 Sɩdã: Biiblã pʋgẽ, b mi n yeelame tɩ “dũniyã tɛk fãa,” sẽn na yɩl n gom “dũniyã zĩig ning sẽn zãr n yɩɩdã” yelle. Woto pa wilgd tɩ tẽngã yaa paklga, bɩ t’a tara koak ye. (Tʋʋma 1:8, vẽnegrã.) Woto me, b sã n wa gomd “tẽngã kɩrems a naas” yell Biiblã pʋgẽ, pa rat n yeel tɩ tẽngã sɩd tara kɩrems a naas ye. Yaa sẽn na n wilg tɩ yaa dũniyã gill fãa.—Vẽnegre 7:1.