Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

A Zeezi kii pik zug bɩ?

A Zeezi kii pik zug bɩ?

Biiblã sẽn yete

 Neb wʋsg tagsdame tɩ pikã n yaa bũmb ning sẽn wilgd tɩ ned yaa kiris-neda. Biiblã yaool n pa bilg a Zeezi sẽn ki raoog ning buudã zugã ye. Rẽ kɩtame tɩ ned pa tõe n bãng raoogã sẽn da wõnd a soab takɩ ye. La Biiblã gomda bũmb kẽer yelle, tɩ yaa kaset t’a Zeezi pa ki pik zug ye. A kii raoog sẽn yaa sell zugu.

 Biiblã pʋgẽ, b sã n gomd a Zeezi sẽn ki raoog ning buudã zug yelle, naoor wʋsgo b tũnugda ne gɛrk gom-bil ning sẽn yaa staurosʹ. (Matye 27:40; Zã 19:17) Biibl dãmb kẽer pʋgẽ, b lebga gom-bil-kãngã tɩ “pika.” La bãngdb wʋsg sak n deegame tɩ staurosʹ rat n yeelame tɩ “raoog sẽn yas selle.” a Sebr a ye pʋgẽ, (A Critical Lexicon and Concordance to the English and Greek New Testament) b yeelame tɩ staurosʹ “võor zɩ n yɩ raad a yiib sẽn pɩgl taab ye.”

 Biiblã leb n tũnugda ne gɛrk gom-bil sẽn yaa xyʹlon, tɩ yaa a ye ne staurosʹ. (Tʋʋma 5:30; 1 Pɩyɛɛr 2:24) Gom-bil-kãng võorã me yaa “raoogo,” bɩ “tɩɩga”. b Sebr a ye (The Companion Bible) yeelame: “Biiblã babg ning b sẽn gʋls ne gɛrkã pʋgẽ, baa fʋɩ pa wilgd tɩ yaa raad a yiib sẽn pɩgl taab ye.”

Wẽnnaam datame tɩ b tũnug ne pikã n pʋʋs-a bɩ?

Latẽ buud-gomdã pʋgẽ, “crux simplex” yaa ra-bɩlemde, tɩ b ra kaad nin-kʋʋd be.

 B sẽn kʋ a Zeezi raoog ning zugã wɛɛngẽ, goam nins sẽn pʋgdã, n paas Biiblã vɛrse-rãmbã b sẽn sõdgã wilgdame tɩ d pa segd n tũnug ne pikã Wẽnnaam tũubã pʋgẽ ye.

  1.   Ned sã n tũnug ne imaaz-rãmb bɩ bõn-naands wall pikã n pʋʋs-a, a pa reegd ye. Wẽnnaam da yeela Israyɛll nebã tɩ b ra maan “bõn-naandg baa a sẽn yaa bũmb ning” n waoog yẽ ye. A kɩtame me tɩ b yeel kiris-nebã tɩ b ‘zoe wẽn-naands pʋʋsgo.’—Tõodo 4:15-19; 1 Korẽnt-rãmbã 10:14.

  2.   Pipi kiris-nebã ra pa tũnugd ne pikã n pʋʋsd Wẽnnaam ye. c Kiris-nebã fãa tog n tũu tʋm-tʋmdbã sẽn zãms nebã bũmb ningã, la bãmb mengã sẽn kõ mak-sõng ningã.—2 Tesalonik-rãmbã 2:15.

  3.   Yaa neb nins sẽn da pa tẽed Wẽnnaam sɩd-sɩdã n da tũnugd ne pikã n pʋʋsd b wẽn-faadã. d Yʋʋm kobs a Zeezi kũumã poore, egiliizã rãmb basa bũmb ning a Zeezi sẽn zãms nebã tũubu. Nin-paalã b sẽn yãk tɩ na n lʋɩ taoorã waa ne bãmb mens minund la b yel-maandɩ,” wala makre, pikã tall n pʋʋs Wẽnnaamã. (The Expanded Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words) La Biiblã zɩ n yeel tɩ b sak bõn-naands pʋʋsdbã minundã, sẽn na yɩl tɩ b neb kẽer sak n tuub n lebg kiris-neb ye.—2 Korẽnt rãmbã 6:17.

a Ges-y New Bible Dictionary, troisième édition, éd. D. Wood, seb-neng 245; Theological Dictionary of the New Testament, volume VII, seb-neng 572; The International Standard Bible Encyclopedia, édition révisée, volume 1, seb-neng 825 ; ne The Imperial Bible-Dictionary, volume II, seb-neng 84.

b Ges-y The Expanded Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words, seb-neng 1165 ; H. Liddell, R. Scott, A Greek-English Lexicon, neuvième édition, seb-neng 1191-1192 ; ne Theological Dictionary of the New Testament, volume V, seb-neng 37.

c Ges-y Encyclopædia Britannica, 2003, zĩig ning b sẽn yeel tɩ « Cross » ; The Cross. Its History and Symbolism, seb-neng 40 ; ne The Companion Bible, Oxford University Press, appendice 162, seb-neng 186.

d Ges-y The Encyclopedia of Religion, volume 4, seb-neng 165 ; The Encyclopedia Americana, volume 8, seb-neng 246 ; ne Symbols Around Us, seb-neng 205-207