Yesu wera: ‘Nlogo nnerege owana koddo ni nlogo nimodha ni omwene onerege owana koddo ni omwene omodha. Winere okala oddiginyeya winlubale weelabo, murudda ni murudda dhoojha dhinerege orameya, oredda onere winjhiva.’ (Lucas 21:10, 11) Ninga muthanko wavagareyaga makupu ononiha wi enowaddamela elimwe, enoligana ni dhintelelo owogile Yesu dhinoniha wi ‘Omwene wa Mulugu ohaddamela.’ Dhithu Yesu awogiliye dherege opadduwa mudhidhi mmodhave elabo yatene. Ki ndhodha dhinopadduwa? Kabeni noone.

1.KODDO

Yaka ya 1914, wambela koddo yohiyana ni koddo dhatedhene dhiwaniwe okumela mudhidhi elabo epaddusiwiwa! Aliba thalako enawoga wi yaka ya 1914 yaali yaka yinlubale mwaha siyaka yambele Koddo Yobajha ya Elabo Yatene. Kinawaniwege koddo ndala dhilabihedhiwaga tanki, bomba, maakina oosila, mwisi woopa, ni futhi dhimodha dhoopa dha mukoddoni. Numala odha Koddo Yanabili Elabo Yatene, dhalabihedhiwe bomba tomika. Okuma yaka ya 1914, winokala koddo mburo dhohiyana-iyana ni athu matxikwi ni matxikwi enookwa

2.ODDIGINYEYA WELABO

Yaka dhatedhene winokala oddiginyeya wa elabo winlubale wowakwa 100 “winagujhula dhithu dhowinjhiva” ninga nnawoga Revista Acadêmico Britânica*. O Serviço Geológico dos Estados Unidos enowoga wi moligana ni dholebela okuma (yaka ya 1900) dhinapimiwa wihina kadda yaka wikalege oddiginyeya weelabo winlubale wowakwana 16. Athu amodha enihina numero na oddiginyeya weelabo onkala ninga wihenjhedhedheya mwaha wi kunaliba okala oddiginyeya weelabo. Mbwenye yowukuula sowi, goyi enadha mwaha wa oddiginyeya weelabo vamodha nnumero na athu enakwa, nithabwa winjhiva.

 3.ORAMEYA WA DHOOJHA

Mwilaboni yatene, mwihikala orameya wa dhoojha mwaha koddo, okunyari, ohusamaleliwa pama dhoojha ni makalelo abure olima mundda. Relatoriyu a 2018 a Programa Mundial de Alimentos anawoga: “Elabo yatene athu owakwana 821 milyawu enoofwanyiwa dala, ni 124 milyawu dha athu yala ehikanna dala yinlubale.” Ohujha pama onowapa anamwani owakwana 3,1 milyawu yaka dhatedhene. Yaka ya 2011, ohujha pama wihapa anamwani waddamela numero na anamwane eri elabo yatene.

4.DHIREDDA

Livuru na Organização Mundial da Saúde nnawoga: “Yaka 20 dhogomihedha dhihifwanyiwa dhiredda dhinlubale dhovalihana. Dhiredda dhakale ninga kolera, peste ni febre amarela, dhihogolowa, ni ndhinna okumelela dhiredda dhixa, ninga surtos dhinlubale dha gripe, a SARS [síndrome respiratória aguda severa], a MERS [síndrome respiratória do Oriente Médio], o ebola ni a zica.” Mutipa wa COVID-19 fukumelele movanene. Naarive aliba ohudhera ni mamediku eganonne dhiredda dhowinjhiva, muronbwedha kadhinafwanyeya.

5.MABASA OLALEYA ELABO YATENE

Yesu ohuwoga epaddi emodha ya yintelelo. Oliye wera: ‘Muthenga ola wapama womwene, onere olaleyiwa mwilaboni yatene yavati, wengo winafwanyeya athu, vano omakuthulo wifiye.’ (Mateus 24:14) Elabo ebwinaga mmakathamihoni, athu okwaranya 8 milyawu enna olaleya muthenga dhapama dha Omwene wa Mulugu okwaranya dhilabo ni murudda 240 ndhiwogelo dhowakwana 1000. Okuma epadduseliwe elabo eyo kinapadduwege!

Dhithu Yesu awogiliye wi dherege opadduwa dhinna wakwanela. Mwahaya bwaddi sofuneya onona eyo? Mwaha Yesu ohuwoga eraga: ‘Moona dhithu ndha dhipadduwaga, munone wihina omwene wa Mulugu ohaddamela.’ — Lucas 21:31.

Dhintelelo awogile Yesu ni dhipaddi dhimodha dha Bibliya dhinikavihera wonelamo wi Mulugu atikitere Omwene waye odhulu yaka ya 1914. a Siyaka ya 1914 Yesu ambeliye othonga ninga Mwene a Omwene wa Mulugu. (Salmos 2:2, 4, 6-9) Vano Omwene wa Mulugu wambela olamulela elabo yavati, onere otolosa onamathonga wateene waathu ni elabo enere osadduwa ekale parayizu, athu eneriwa ekalegemo nimukalakala.

Madhu a nlobelo ahudhihe Yesu eni: ‘Omwene wenyu odhe’ enere wakwanela. Efunelo yenyu yereye, elabo yavati, vamodha ni odhulu.’ (Mateus 6:10) Okuma yaka ya 1914 Omwene ola wa Mulugu wambeliwa olamula wenre ddi? Omwene ola wabajha olamula elabo yavati onere ddi?