Etal ñan katak ko ilo bok in

Etal ñan laajrak in katak ko

KAJJITÕK 9

Ij Aikuj Ke Tõmak ilo Evolution?

Ij Aikuj Ke Tõmak ilo Evolution?

ETKE EAORÕK?

El̦aññe em̦ool bwe men otemjej rar jide im wal̦o̦k (evolution), enaaj kar ejjel̦o̦k unin ad mour. El̦aññe em̦ool bwe Anij ear kõm̦anm̦an men otemjej, jenaaj maroñ lo uwaakin kajjitõk ko ad kõn etke jej mour im ta eo enaaj wal̦o̦k ñan kõj ilju im jekl̦aj.

TA EO KWÕNÃJ KAR KÕM̦M̦ANE?

L̦õmn̦ak m̦õk kõn waanjoñak in: Alex elukkuun po̦k. Jãn ke ear dik ear tõmak ilo Anij im bwe E eo ear kõm̦anm̦an men otemjej. Ak rainin, rũkaki in biology eo an ear jiroñ aolepen kilaaj eo an bwe em̦ool katak eo kõn evolution im ear iuun er bwe ren tõmake men in. Rũkaki eo ear ba bwe em̦õj an jaintiij ro ekkatak im lo bwe men otemjej rar jide im wal̦o̦k. Alex ejjab kõn̦aan bwe ren l̦õmn̦ak bwe ebwebwe kõn an jab tõmak men in. Ej ba ippãn make: ‘Eokwe, el̦aññe ewõr kein kam̦ool jãn jaintiij ro bwe em̦ool katak eo kõn evolution, wõn ña bwe in jum̦ae er?’

El̦aññe en kar kwe Alex, kwõnãj ke kar tõmak katak eo kõn evolution kõnke bokin jikuul̦ eo ej ba bwe em̦ool?

BÕJRAK IM L̦ÕMN̦AK!

Armej ro rej tõmak ilo evolution im armej ro rej tõmak bwe Anij ear kõm̦anm̦an men otemjej, ekkã aer jim̦or m̦õkaj im ba men eo rej tõmake ak rejjab lukkuun jel̦ã etke rej tõmake men in.

  • Jet armej rej tõmak bwe Anij ear kõm̦anm̦an men otemjej kõnke eñin men eo rar katak ilo im̦õn jar ko aer.

  • Jet armej rej tõmak bwe men otemjej rar jide im wal̦o̦k (evolution) kõnke eñin men eo rar katak ilo jikuul̦.

JIJINO KAJJITÕK KO ÑAN AD L̦ÕMN̦AK KAKI

Baibõl̦ ej ba: “Em̦ otemjej armej rej kalõki, a Eo ear kalõk men otemjej, E Anij.” (Hibru 3:4) Ejim̦we ke ñan ad tõmak men in?

An juon ba bwe ejjel̦o̦k Rũkõm̦anm̦an ej ãinwõt ñe ej ba bwe ejjel̦o̦k en̦ ear kalõk m̦wiin

JET REJ BA: Men otemjej ilañ im ioon lal̦ rar pãd im wal̦o̦k itok jãn an kar juon men kileplep bokkol̦o̦k.

1. Wõn eo kab ta eo ear kõm̦m̦an bwe men in en bokkol̦o̦k?

2. Ewi wõt iaan men kein emel̦el̦el̦o̦k?​—bwe men otemjej rar make wal̦o̦k ke ak bwe ewõr juon ear kõm̦anm̦an men otemjej?

JET REJ BA: Kõj armej jaar wal̦o̦ktok jãn menninmour.

3. El̦aññe armej rar wal̦o̦k jãn menninmour, ñan waanjoñak jãn monkey ko​—innem etke el̦apl̦o̦k an armej mãlõtlõt jãn monkey ko?

4. El̦aññe juon armej emãlõtlõt emaroñ kõm̦m̦ane im bũrookraam̦e juon robaat bwe en jerbal, alikkar bwe ewõr juon eo emãlõtlõtl̦o̦k me ear kõm̦m̦ane juon cell jidikdik ilo ãnbwinnid ak kõj armej, ejjab ke?

JET REJ BA: Ewõr kein kam̦ool ko bwe em̦ool evolution.

5. Armej eo me ej ba naan kein, enañin ke kar make etale im lale ñe em̦ool?

6. Jete armej rej baj tõmak wõt ilo evolution kõnke ro jet rar ba ñan er bwe aolep rũmmãlõtlõt rej tõmak men in?

“El̦aññe kwaar etetal ibul̦õn wõjke ko im loe juon em̦ aiboojoj, kwõnãj ke kar l̦õmn̦ak im ba: ‘Wow ej baj aiboojoj m̦wiin! Bõlen wõjke kan̦ rar okjak im kajju jutak m̦wiin.’ Alikkar kwoban kar! Enãj juon menin bwebwe ñan bõk l̦õmn̦ak in. Innem etke jejaam̦ tin tõmak bwe men ko otemjej ilañ im ioon lal̦ rar make pãd im wal̦o̦k?”​—Julia.

“L̦õmn̦ak m̦õk kõn an juon armej ba ñan kwe bwe juon jikin kõm̦m̦an bok ear bokkol̦o̦k im kãlo̦k uno ko ñan kiin m̦weo im bõrwaj eo, innem ewal̦o̦k aolep naan ko ilo tũkjinede eo. Kwõnãj ke kar tõmak men in?”​—Gwen.

ETKE JEJ TÕMAK ILO ANIJ?

Baibõl̦ ej rõjañ eok ñan kõjerbal maroñ eo am̦ ñan “jel̦ã kajjien em̦m̦an im nana.” (Hibru 5:14) Mel̦el̦ein men in bwe am̦ tõmak ilo Anij ejjab aikuj itok wõt jãn men kein

  • EÑJAKE (Eñjake eo aõ in bwe ewõr juon eo ekajoorl̦o̦k)

  • TÕMAK EO AN AOLEP (Ij jokwe ilo juon jikin me aolep rej tõmak ilo Anij)

  • IJJIPED JÃN RO JET (Jãn ke iar dik, jinõ im jema rar katakin eõ ñan tõmak ilo Anij. Innem, iar l̦oore wõt er)

Bõtab, ej aikuj wõr un ko rejim̦we kõn unin am̦ tõmak ilo Anij.

“Ñe ij pãd ilowaan kilaaj im roñjake an rũkaki eo kõmel̦el̦e kõn wãween an baat ko ilo ãnbwinnid jerbal, ejjel̦o̦k aõ pere ñan jidik bwe ewõr juon Anij. Kajjojo baat ko ilo ãnbwinnin juon armej ewõr aer jerbal, jekdo̦o̦n ñe baat en̦ ediktata ak ebar wõr an jerbal, im ekkã aer wõnm̦aanl̦o̦k im kõm̦m̦ani jerbal ko aer ilo ad jab jel̦ã kake. Aet, elukkuun kabwilõñlõñ ãnbwinnin armej.”​—Teresa.

“Ñe ij lo juon em̦ eutiej, juon tim̦a kileplep, ak juon kaar, ij kajjitõk ippa make, ‘Wõn ear kõm̦m̦ane men in?’ Bwe juon armej en maroñ kõm̦m̦ane juon kaar, alikkar bwe ej juon rũmmãlõtlõt. Etke? Kõnke elõñ baat ko ilo juon kaar im ej aikuj jejjet an kõm̦m̦ani im kõl̦aaki bwe en em̦m̦an an jerbal im ettõr. Kõn men in, el̦aññe juon armej ear kõm̦m̦ani kaar ko, innem ewõr juon ear bar kõm̦anm̦an kõj armej.”​—Richard.

“El̦ak l̦apl̦o̦k aõ ekkatak kõn science, edikl̦o̦k aõ tõmak bwe em̦ool evolution. . . . Ñan ña, epidodol̦o̦k tõmak ilo Rũkõm̦anm̦an eo jãn tõmak ilo evolution.”​—Anthony.

ÑAN KÕL̦MÃNL̦O̦KJEN̦

Jekdo̦o̦n ñe elõñ iiõ in an kar jaintiij ro ekkatak kõn menin kõm̦anm̦an ko, ak kõmel̦el̦e ko aer kõn wãween an kar aolep men jide im wal̦o̦k, rejjab errã ippãn doon. El̦aññe jaintiij ro rejjab maroñ errã ippãn doon kõn evolution im er rũmmãlõtlõt, ebõd ke ñan am̦ jum̦ae er kõn l̦õmn̦ak in aer?