IVINGAAZWA ULUPWA
Ndi Cakuti Atwalane Yamanyile Ivipusanepusane
Cingatala uku yatwalane ukumala intazi ndi cakuti vino yatemwa vyapusana, ni miyele ino yakwata nayo yapusana. Nomba ivintu vimwi wakwe vii ivili apisika vyene vingatalisya sana:
Insita ino tukaya pamwi na ya lupwa
Vya kuomvya impiya
Ndi cakuti yalinzile ukukwata ana nanti foo
Mungacita uli ndi cakuti mwemo na ya winu imupusana muli vimwi vino mukaelenganya?
Vino mulinzile ukumanya
Ukuvwana muli vimwi cisipiliula ukuti mwakolana. Nati sile atwale kwene akauvwana sana muli vimwi asi lyonsi lino yakaelengaya ivili vimwi na pa vintu vimwi ivicindame sana.
“Nakuliile umu lupwa ulwatemwa sana ukuzanwa pamwi insita ikulu. Pa mpela ya mulungu lyonsi twayanga pamwi na kuku na mama, ya yama, ya mangusenge na avyala itu. Fwandi twapusana sana na ya wane muli vino tukaelenganya pa nsita ino tulinzile ukuya pamwi nu lupwa nanti ukulanda na ya lupwa aakaikala sana ukutali.”—Ya Tamara.
“Mamane nani twapusiine umu myelenganyizizye pali vino tulinzile ukuomvya impiya pa mulandu na vino cila muntu yamukuzizye. Umu myezi inono iya kutandikilako umu cupo citu, twapusananga insita zimwi pa mpiya. Twalanzyanyizyepo imiku iingi pakuti sile tumale intazi ii.”—Ya Tyler.
Antu yaili yangalanzyanya pa mulandu uli umwi nomba ala iyapusana vino yakwelenganya. Vivyo kwene avino cingaya nu kuyatwalane ndi cakuti kuli cimwi cino yakuvilwa ukuvwana
Palinzile ukuya ukuipeelesya pakuti mumale intazi. Nga ndi cakuti ya sovyala nanti ya nyoko vyala yalwala nupya yakulondekwa ukusakamalwa cingaya uli? Nanti limwi wenga pa atwalane akulonda ukukwata ana wenga asikulonda mungacita uli? *
“Mamane nani twalanzyanyanga pa nsita iitali pa kukwata ana. Ukwelenganyapo sana ilingi, na cico cikulenga vino tukwelenganya ukupusanilila. Nsikulola ukuti intazi ii tulaimala.”—Alex
Pa mulandu wakuti vino mukaelenganya na ya winu vyapusana, cisikupiliula ukuti icupo cinu citalatala cizipe casila. Asambilila yamwi yakalanda ukuti ndi cakuti mwemo na ya winu musikuvwana pa mulandu umwi ucindame sana, mulinzile ukucita ivili vyonsi ivikulondekwa pakuti vino mukulonda vicitike nanti sile ukutana pakuti sile ivintu vivyo vicitike. Nomba “ukucita vivyo” kukalenga mwaelenganya sile pali vino mukulonda ukuti ali vino ivicindama ukucila ucindami wa mulapo uno mwalavile pa manso yakwe Leza ukuti mulalambatila kuli ya winu asi mulandu ni vilacitika.
Vino mungacita
Mwalondesya ukucindika umulapo wa cupo cinu. Ndi cakuti mukulondesya ukusunga umulapo wa cupo cinu cilamwazwa ukuombela pamwi pakuti mumale intazi.
Cisinte ca muli Baibo: “Kusi umuntu angalekanya cino Leza watalundanya.”—Mateo 19:6.
Mwapendulula impiya. Tuti limwi umwi akulonda ukukwata ana umuze asikulonda, mungacita uli? Kwaya ivintu ivingi vino mulinzile ukwelenganyapo, pa vintu vivyo paya vii:
Vino icupo cinu cakoma.
Uzye mu cupo cinu mungakwanisya nu kwikapo amavya akayako pa kukuzya umwana?
Imilimo ino umuvyazi alinzile ukuomba.
Kwaya ivingi ivikalondekwa ukuluta sile pa kulonda ivyakulya, ivyakuzwala nu mwakwikala.
Incito ino mukaomba pakuti mwaisakamala.
Uzye mungakwanisya ukuomba, ukuya pamwi nu lupwa nu kuombako imilimo yuze ino mulinzile ukuomba?
Cisinte ca muli Baibo: “Uzye aweni uwa munomuli nga kulonda kukuula ulupungu, asyatala aikala pansi nu kupendulula impiya zino angasumbapo?”—Luka 14:28.
Mwaelenganya pa mulandu onsi. Mungamala imilandu imwi ino mukapusanilapo. Ndi cakuti mukuvilwa ukuvwana pa kukwata ana, wino asikulonda ukwata ana alinzile ukuyuzya umwineco ati:
‘Vino nkulanda ukuti nsikulonda ana, uzye nkupiliula ukuti ntalatala nkwatepo nanti apa nsita sile ikwene?’
‘Uzye icikulenga ntalonda ana nkutwisika ndi cakuti ningaya umuvyazi musuma?’
‘Uzye nkutiina ukuti uwane alankana?’
Nupya wino akulonda ukukwata ana angelenganya pa mauzyo wakwe yaa:
‘Uzye ituipekanya uku milimo yonsi ino avyazi yakwata?’
‘Uzye incito ino tukaomba tungakwanisya ukusakamala ana mpaka yakakule?’
Cisinte ca muli Baibo: ‘Lelo mano yano yakafuma kwiyulu yakatwazwa kuya a mutembo.’—Yakobo 3:17.
Mwamanya ivisuma ivili muli vino ya winu yakwelenganya. Antu yaili yangalanzyanya pa mulandu uli umwi nomba ala iyapusana vino yakwelenganya. Vivyo kwene avino caya nu kuyatwalane, yangalanda pa mulandu uli umwi nupya ala cila muntu watakwata iviiyele vino akwelenganya pa mulandu uwo limwi pali vino impiya zilinzile ukuomviwa. Pakuti mulanzyanye pa mulandu umwi uno mukwelenganya ivipusane, mulinzile ukutandikila ukulanda pa vintu vino mukaelenganya ivili vimwi.
mauyo ci yamwi yamwi yano mwakwata ali yamwi?
I visuma ci ivyaya mu vintu vivyo conga na conga?
Pakuti icupo cinu citwalilile, uzye wenga nanti mwensi mweili mutange musenule vino mukwelenganya pakuti muze auvwe ningo?
Cisinte ca muli Baibo: “Tulinzile kwelenganya pa vilondwa vya antu yauze, asi sile pa vilondwa vitu.”—1 Kolinto 10:24.
^ Vintu ivicindame sana vikalondekwa ukulanzyanya lino mutatala mwatwalana. Nomba kukaya vimwi ivikacitika ukwaula ukwenekela nanti vino umwi pa atwalane akuyuvwa vyasenuka.—Kasambilizya 9:11.