Pular para conteúdo

Pular para sumário

MPANTTA 03

Nyuuva pooti ukupali itthu inhimyaaya Ibiiblya

Nyuuva pooti ukupali itthu inhimyaaya Ibiiblya

Ibiiblya inaahimya citthu cinci comaana cinhala wiirannya uhoolo ni inaavaha ikano cinci comaana. Atthunaka nyuuva nnaaphela cinene ucuwela citthu cinhimyaaya Ibiiblya. Masi, atthunaka ciicammo nyuuva nnawaanyihacera citthu cinhimyaaya Ibiiblya. Niireke nyuuvano pooti wankupaleeleenyu inatiri ni ikano co nlivuruni yokhalayi-khalayi? Niireke hiiva pooti ukupaleela itthu inhimyaaya Ibiiblya nhina ukhalana amuci ootteeliya nenna co ni wahoolo? Atthu imiliyau cene aneera wiira iye. Niireke nyuuva ciicammo pooti ukupaleela?

1. Ihantisi cinttonkaciya mbiiblyani niireke khweeliini ciheerannya?

Ibiiblya ineera wiira atthu yantikha iyo yantikhile ‘moolumo eekhweeli ni owiiwannya’ (Eklesyaste 12:10) Iyo inooluma citthu ciirannyeele ni inwuuluma atthu okhweeli. (Nsome Luka 1:3; 3:1, 2.) Anahantisi ni anamathipathipa enci anaakupaleela wiira mahuku, atthu, mapuro ni citthu cowiirannya cinhimiya mbiiblyani cikhanle cokhweeli.

2. Nlattuni pooti waneereehu wiira Ibiiblya ilivuru inhimya ikhweeli ihookhalaru yokhalayi-khalayi?

Ibiiblya ikwaha cinci inawuuluma citthu cahaacuweleliya ukhati iyova wantikhiyaaya. Wootakihera, iyo inawuuluma citthu coonenenlyaaya naanaano anamosoma isiyensiya. Uwakati yantikhiyaaya, atthu enci khayaakupaleela nnyo citthunnyo masi mahukwaala nnyo citthu coonenenlyaaya anamasomannyo, cinaathoonyera wiira Ibiiblya inhimya ikhweeli. Moolumwaaya akhanle ‘ookhuluvelya, nenna va ni mpaka.’Isaalimu 111:8.

3. Kontha isiyani ninlamuliyeehu ukupaleela wiira citthu coohoolo cinhimyaaya Ibiiblya cinaahala wiirannya?

Ibiiblya ihaanana inatiri a cinhimyaca citthu “cihinatthi upankiya.” (Isaiya 46:10) Wootakihera, citthu cinci ciirannyeele mu ntuninyanimu, cahantikhiya mbiiblyani khalayiiru cihinaaya wiirannya. Ibiiblya ciicammo yanttonkaca ikhumelo yokhalayi mananna caahalaaya ukhala makhalelo o mahukwaala. Nhina ula mpanttoola cihaavo inatiri co mbiiblyani cinhaleehu ucuwela. Woona nnyo inatirinnyo mananna ciirannyeelyaaya khampa caahimyaaya Ibiiblya, ikhanle itthu yootikhiniha!

MUNCERERE WIITTHUCA WINYU

Moone citthu coonenenlyaaya anamasoma isiyensiya cinvaranaca niitthu inhimyaaya Ibiiblya ni nsomasome inatiri co mbiiblyani cootikhiniha.

4. Itthu inhimyaaya isiyensiya khinvirikana niitthu inhimyaaya Ibiiblya.

Khalayi-khalayi, atthu enci yaakupaleela wiira itthaya ihoovareleliya niitthu. Moone IVIDIYU.

Moone itthu yantikhiye nlivuruni ya Jó myaakha 3.500 uttuli. Nsome Jó 26:7, ni mwamalihaka usoma moopele mwaha nna nikohonna:

  • Kontha isiyani ikhanlyaaya itthu yootikhiniha Ibiiblya uhimya wiira itthaya ‘khivareleliye niitthu’?

Mananna maaci cinrwaaya uculu ni cinturuwelaaya watthayani, atthu acuwenlee myaakha cookhalaka 200 uttuli. Masi moone itthu yaahimyaaya Ibiiblya ikhumelo yokhalayi-khalayi. Nsome Jó 36:27, 28, ni mwamalihaka usoma moopele mwaha ala makohwaala:

  • Kontha isiyani itthu inhimyaaya nnya iveerusunnya ikhanle yootikhiniha?

  • Nnya iveerusu piili cisomileenyunnya cinaalipihaca ukhuluvela winyu Ibiiblya?

5. Ibiiblya yahottonkaca khalayiiru citthu cofayita caahala wiirannya

Nsome Isaiya 44:27–45:2, ni mwamalihaka usoma moopele mwaha nna nikohonna:

  • Yoopelaka mwaha mananna isittatti yo Babilooniya yaahalaaya ukwanyulaciya, citthuni Ibiiblya yaattonkacilyaaya myaakha 200 uttuli ihinaaya ukhwanyulaciya?

Ilivuru cinttonkaca ihantisi cokhalayi cinthoonyihera wiira Siiru, aari Mwene o Persiya, wamoca naanatoropaawe yaatuphenle isittatti yo Babilooniya mwaakha wo 539 hinaaya uwa Kristu. Uhapusa waya maaci o mooloko waakhikicera iyo isittattiiyo, ayo yahokela nsittattimmo yaviraka mmamikhorani caari coohuliyeene. Coo, ayo yahokela nsittatti yo Babiloniya woohirikarikiya. Mpaka mahukweehwaala, cihovira myaakha coophwahaka 2.500 ineerannyeele iyo itthwiiyo, ni nna co cihanle ihalahala paasi co isittatti yo Babiloniya. Moone citthu caahimilyaaya Ibiiblya khalayiiru.

Nsome Isaiya 13:19, 20, ni mwamalihaka usoma moopele mwaha nna nikohonna:

  • Ila inatiriila yiirannyeele cani?

Ihalahala co Babilooniya cimphwanyannya u Iraque

6. Ibiiblya yahottonkaca khalayiiru citthu cinooneehu mahukweehwaala

Ibiiblya ineera wiira ninkhala “mahuku ookhicera.” (2 Timotiyu 3:1) Moone citthu caahimilyaaya Ibiiblya khalayiiru wiira canhala wiirannya mahukweehwaala.

Nsome Matewus 24:6, 7, ni mwamalihaka usoma moopele mwaha nna nikohonna:

  • Citthuni Ibiiblya yaahimilyaaya wiira canhala wiirannya mahuku ookhicera?

Nsome 2 Timotiyu 3:1-5, ni mwamalihaka usoma moopela mwaha ala makohwaala:

  • Ibiiblya yenre wiira yaphiyaka mahuku ookhicera atthu yaahala ukhalana makhaleloni?

  • Nhina nnyo citthunnyo, phinnyi cinooneenyu ceerannyaaka mahukwaala?

ATTHU AKIINA ANEERA:  “Ibiiblya ikhanle ilivuru yothele ni yohantisi cowoothiya.”

  • Isiyani inookupalihani wiira hiiva pooti wankhuluveleehu itthu inhimyaaya Ibiiblya?

UTHIKILELA

Ihantisi cokhalayi, citthu cinhimyaaya anamasoma isiyensiya ni inatiri cinaathoonyera wiira nyuuva pooti wankupaleeleenyu itthu inhimyaaya Ibiiblya.

Wuupuwela

  • Niireke ihantisi cinttonkaciya mbiiblyani khweeliini ciheerannya?

  • Citthuni cinthoonyera wiira itthu inhimyaaya isiyensiya khinvirikana niitthu inhimyaaya Ibiiblya?

  • Nyuuva nnaakupaleela wiira Ibiiblya inaakhitiri uhimya citthu cinhala wiirannya uhoolo? Kontha isiyani?

Itthu yoohala upanka

MWAPHEELAKA UCUWELA CITTHU CIKIINA

Citthuni cinthoonyera wiira ninkhala “mahuku ookhicera”?

“Inatiri 6 cineerannya mahukweehwaala” (Ukhalenla, 1 yo Maio yo 2011)

Moone mananna ciirannyeelyaaya inatiri yo mbiiblyani yooluma Umwene wo Grécia.

Inatirico mbiiblyani cinaanilipiha (5:22)

Ncuwele ihantisi yanlopwana mmoca neehaniya Andreas. Uyo khaakupali wiira Nluku haavo. Moone manannani inatiri co mbiiblyani cirukunusilyaaya moopuwelelwaawe.

“Mi akaakupali wiira Nluku haavo” (Ukhalenla, N.º 5 yo 2017)

a Inatiri cikhanle citthu cinttonkacaawe mwaneene Nluku cinhala wiirannya uhoolo.