Lontan bann Izraelit ti gagn lord pou donn ladim a ouswa enn diziem zot lapey toule lane pou montre ki zot ti pe soutenir vre ladorasion. Bondie ti dir zot: “Sak lane to bizin donn enn diziem tou to rekolt ki to gagne dan to karo.”​—Deteronom 14:22.

 Ladim se enn komannman ki ti form parti Lalwa Moiz ki Bondie ti donn bann Izraelit. Bann Kretien nepli swiv Lalwa Moiz. Alor, zot nepli bizin donn ladim. (Kolosien 2:13, 14) Sak Kretien “bizin donn dapre seki li finn deside dan so leker, san regrete ek san presion lor li. Bondie kontan dimoun ki donn avek lazwa.”​—2 Korintien 9:7, NTKM.

•  Ladim dan Labib​—“Ansien Testaman”

•  Ladim dan Labib​—“Nouvo Testaman”

 Labib koz plizir fwa lor ladim dan Ansien Testaman. Mem si enn de fwa ti koz lor ladim avan Lalwa Moiz, pli souvan Labib koz lor ladim apre ki Bondie ti donn bann Izraelit Lalwa Moiz.

Avan Lalwa Moiz

 Abram (Abraam) ti premie dimounn ki ti donn ladim. (Zenez 14:18-20; Ebre 7:4) Enn fwa Abraam ti donn lerwa ek pret Salem enn kado kouma ladim. Dan Labib, pena lezot prev ankor ki dir ki Abraam ouswa so bann zanfan ti donn ladim.

 Deziem dimounn ki mansione dan Labib ki ti ofer ladim, se Abraam so ti zanfan, Zakob. Zakob ti promet ki si Bondie beni li, li pou donn “enn diziem” tou seki li gagne. (Zenez 28:20-22) Dapre bann exper lor Labib, Zakob ti donn ladim dan form bann sakrifis zanimo. Mem si Zakob ti gard so promes ek donn ladim, li pa ti obliz so fami pou fer sa.

Anba Lalwa Moiz

 Bann Izraelit ti gagn lord pou donn ladim pou soutenir laktivite relizie ki ti ena

•   Ladim ti soutenir bann ki ti travay aplintan ek ki pa ti ena zot prop karo pou plante, kouma bann Levit ek bann pret. (Nonb 18:20, 21) Bann Levit ki pa ti pret ti gagn ladim avek bann dimounn ek zot ti donn “enn diziem” bann pret.​—Nonb 18:26-29.

•   Sak lane ti bizin met dekote enn deziem ladim pou bann Levit ek bann lezot dimounn. (Deteronom 14:22, 23) Bann fami Izraelit ti servi sa ladim-la pou bann lokazion spesial ek sertin lane ti servi sa ladim-la pou ed bann Izraelit ki ti pli pov.​—Deteronom 14:28, 29; 26:12.

 Kouma ti kalkil ladim? Sak lane bann Izraelit ti met dekote enn diziem seki zot gagne dan zot karo. (Levitik 27:30) Si zot ti swazir pou pey ladim par kas plito ki par bann kitsoz ki zot ti gagne dan zot karo, lerla zot ti bizin pey 20 poursan anplis. (Levitik 27:31) Zot ti gagn osi lord pou donn “sak diziem gro zanimo ek ti zanimo ”​—Levitik 27:32.

 Pou kone ki troupo zot kapav done kouma ladim, bann Izraelit ti swazir sak diziem bann zanimo ki ti dan zot lanklo. Lalwa ti bien kler ki zot pa ti gagn drwa examinn ouswa sanz bann zanimo ki zot inn swazir, ni sanz troupo ki zot ti pou done kouma ladim kont kas. (Levitik 27:32, 33) Me zot ti kapav sanz deziem ladim-la an kas pou servi dan bann fet ki ti ena toule lane. Lerla li ti pou pli fasil pou bann Izraelit pou servi sa kas-la pou kapav vwayaz bann long distans pou asiste sa bann fet-la.​—Deteronom 14:25, 26.

 Kan bann Izraelit ti donn ladim? Bann Izraelit ti bizin donn ladim sak lane. (Deteronom 14:22) Me sak setiem lane ti enn exsepsion parski sa lane-la ti enn lane saba setadir, enn lane kot zot ti pe repoze. Bann Izraelit pa ti kapav mem travay dan karo. (Levitik 25:4, 5) Alor, zis sa lane-la pandan lepok rekolt, pa ti ramas okenn ladim. Tou le trwaziem ek siziem lane, bann Izraelit ti bizin partaz zot deziem ladim ar bann pov ek bann Levit.​—Deteronom 14:28, 29.

 Ki ti pou arive si enn Izraelit pa pey ladim? Lalwa pa ti dir ki sanksion enn dimounn ti pou gagne si li pa pey ladim. Bann Izraelit ti donn ladim parski zot ti kone ki se enn bon kitsoz pou fer, pa akoz zot ti pou gagn enn sanksion. Bann Izraelit ti bizin dir Bondie ki zot ti donn ladim ek demann li so benediksion pou sa. (Deteronom 26:12-15) Bondie ti trouve ki zot ti pe kokin li si zot pa ti donn ladim.​—Malaki 3:8, 9.

 Eski ladim ti enn fardo ki extra lour? Non. Bondie ti promet bann Izraelit ki si zot pey ladim, li pou beni zot ek zot pa pou mank nanye. (Malaki 3:10) Me kan zot ti refiz pou donn ladim, zot ti soufer ek zot ti perdi benediksion Bondie. Bann pret ek bann Levit ti bizin travay pou gagn seki zot bizin, akoz sa zot pa ti kapav ed bann Izraelit pou ador Bondie.​—Neemi 13:10; Malaki 3:7.

 Kan Zezi ti lor later, bann adorater Bondie ti ankor bizin donn ladim. Me apre lamor Zezi, zot ti nepli bizin fer sa.

Dan lepok Zezi

 Dan Nouvo Testaman, Labib dir ki kan Zezi ti lor later, bann Izraelit ti ankor pe donn ladim. Zezi ti kone ki zot ti bizin donn ladim me li ti kondann bann sef relizie ki ti pe pey ladim, me ki ti pe osi “negliz bann kitsoz ki pli inportan dan Lalwa, setadir lazistis, mizerikord, ek fidelite.”​—Matie 23:23.

Apre lamor Zezi

 Apre lamor Zezi, ti nepli bizin pey ladim. Sakrifis Zezi finn efas Lalwa Moiz, parmi ena osi sa “drwa pou dimann lepep ladim”.​—Ebre 7:5, 18, NTKM; Efezien 2:13-15; Kolosien 2:13, 14.