Idaunega Hoduna ta ai Baibul Ladana ta Mia
Laḡani 2012 ai, akioloji taudia ese laḡani 3,000 gunanai e miava hoduna ta e davaria. Dahaka dainai una hodu na mai anina bada? Badina ia na dia hodu mo, to latanai e hetore herevadia na mai anidia bada.
Akioloji taudia ese e makohi hoduna e atoa hebou neganai, idia ese Kanaan taudia edia toretore gunana e davaria. Ini e hetore toma: “Eshba’al Ben Beda’ [natuna].” Una na nega ginigunana akioloji taudia ese toretore gunana ta ai una lada e davaria.
Baibul ai lada unu bamona ta e herevalaia, una na Esebaal—ia na King Saulo natuna ta. (1 Sis. 8:33; 9:39) Profesa Yosef Garfinkel, una hetahu ḡaukarana ai e heduru tauna, na eto: “Na hoa badina Baibul lalonai ina lada Esebaal na mia, bona hari akioloji taudia ese e davaria hoduna ai una e hamomokania, ia na King David ena lohia negana ai mo e hedinarai. Haida na e tomamu una lada na una nega ai mo e ḡaukaralaiava. Oibe, akioloji taudia ese edia hetahu ḡaukarana amo Baibul ena hereva e hamomokania.
Baibul lalonai ina lada Esebaal na e gwauraia Isiboset, bona “baal” gabunai “boset” e atoa. (2 Sam. 2:10) Dahaka dainai? Hetahu ḡaukarana e karaia taudia na ini e gwau toma: “Samuel Iharuana ai, ina lada Esebaal na se ura bae ḡaukaralaia badina una na Kanaan taudia edia medu diravana, baal, e herevalaia. To una lada korikorina . . . na Sisiga Bukana ai mia.”