Maman wanyi wakandela mu 1960 pavuaye ne bidimu 17. Papa wakatushiya kumpala kua meme kuledibua. Meme ne maman tuakaya kusomba ne baledi bende mu katshimenga kakese ka mu République Démocratique Allemande anyi ku Est kua Allemagne. Bantu ba bungi ba mu katshimenga aka kabavua bitaba ne: Nzambi utuku to, ne bena mu dîku dietu bavua pabu ne mmuenenu eu. Dikalaku dia Nzambi kadivua dituambila bualu to.

Pamvua nkola mvua munange bikole mushindu uvua kakuanyi wa balume untabalela. Uvua unsaka bua kuenza malu a bungi, bu mudi kubanda kuulu kua mitshi bua kukosa matamba ayi. Pamvua muana mvua munange kuenza nanku be! Mvua ne nsombelu muimpe ne wa disanka.

Bualu kampanda bubi buakenzeka dituku dikuabu pamvua ne bidimu 7. Ntshivua ntuadijilaku kalasa kibidi. Pamvua mpingana ku mbelu, ngakabanda ku dikunji dia nzembu. Pankamvua mubande mettre matue ku 8, ngakakuatshika ku nzembu. Ngakalua kutabuluka nkadi mu lupitadi, tshivua ndiumvua ne maboko to. Mvua muoshike bibi menemene, kulombabi bua bankose maboko bua mashi kaayanguki. Anu bu muudi mua kuela meji, biakatonda maman ne bakakuanyi bikole menemene. Kadi bu muntshivua muana, tshivua mumanye ne: dibenga kuikala ne maboko divua mua kundelela ntatu to.

Pangakapatuka mu lupitadi, ngakapingana mu kalasa. Bana bavua banseka, bansakila eku ne eku, bangasa bintu bualu tshivua ne tshia kuenza to. Bivua bintonda bua muvuabu bangenzela malu ne tshikisu ne muvuabu bampuekesha milongo. Ndekelu wa bionso bakantuma mu tulasa tua balema, tuvua tuenze bu nzubu utu bana badi balema baya kusombela bua kulonga. Bu muvua tulasa tuikale kule ne kuetu, bivua bikole bua maman wanyi ne bakakuanyi kuikalabu balua kummona. Mvua mbamona anu mu dikisha. Bidimu dikumi biakalonda, ngakakolela kule ne maman wanyi ne bakakuanyi.

Ngakalonga mua kuenza midimu ya bungi ne makasa. Fuanyikijabi muntu wetu eu ukuata nkutu anyi nsomo ne bana ba nkasa bua kudia. Nansha nanku ngakibidila bua kuenza nanku. Ngakalonga kabidi bua kusukula menu ne kuela nsuki tshisaku ne makasa. Ngakatuadija too ne kuenza jeste ne makasa pamvua nyukila ne bantu. Bushuwa makasa anyi akalua bianza bianyi.

 Pamvua ne bidimu dikumi ne bia mu njila, mvua munange kubala mikanda ya mianu ne nsumuinu. Imue misangu mvua ndifuanyikija meme ne maboko a biamu avua mua kungambuluisha bua kuenza malu onso. Ngakatuadija kunua makanya pamvua ne bidimu 14. Mvua mmona ne: bivua bingambuluisha bua kudiumvua anu bu muntu wetu yonso eu. Bivua bu mvua ngamba ne: ‘Eyowa, ndi panyi mua kuenza tshidibu benza etshi. Banu ba makanya mbantu bakole, nansha bobu ne maboko anyi kabayi nawu.’

Mvua ngenza bua ngikale ne bia bungi bia kuenza ne ngakatuadija kuenza mudimu. Ngakabuela mu tshisumbu tshia Bansonga Badikadile ba mu Allemagne, tshisumbu tshia tshididi tshia bansonga bavuabu bambuluisha, meme ke uvua sekretere, uvua muanzu munene bua bena mu tshisumbu etshi ba muaba utuvua. Ngakabuela kabidi mu dingumba dia bimbi ba misambu, mvua ngenza tusala, ne meme kudibuinka mu manaya a balema. Panyima pa dilonga mudimu, ngakatuadija kuenza mudimu mu kumpanyi wa mu tshimenga tshietu. Pamvua nkola, mvua mvuala maboko a biamu misangu ne misangu bualu mvua musue kuikala bu bantu bonso.

Dituku dikuabu pamvua muindile kawulu bua kuya ku mudimu, muntu mukuabu wakasemena kundi. Wakangebeja bingikala ngitaba ne Nzambi udi mua kumpeshilula maboko. Biakankemesha. Bushuwa mvua musue kupetulula maboko, kadi mvua mmona ne: tshivuaye wamba katshivua mua kuenzeka to. Mvua mutuishibue ne: Nzambi katuku to. Katshia anu dîba adi, ngakatuadija kunyema muntu au.

Panyima pa matuku, muena mudimu wetu kampanda wakambikila kuabu. Patuvua tunua kafe, baledi bende kutuadijabu kuakula bua Nzambi, tuambe ne: Yehowa Nzambi. Bua musangu wa kumpala, ngakumvua ne: Nzambi udi ne dîna. (Misambu 83:18) Kadi ngakabenga ne muoyo mujima ne: ‘Nzambi katuku to, dîna diende kadiena dingambila bualu to. Mvua musue kubatuisha ne: bavua bashima.’ Bu mumvua anu mutue ku tshianyi, ngakitaba bua kuyukila nabu malu a mu Bible. Biakankemesha bualu tshivua mua kufila bijadiki bidi bileja ne: Nzambi kenaku to.

Ngakatuadija kushintulula ngelelu wanyi wa meji bua tshilumbu tshidi tshitangila dikalaku dia Nzambi patuvua tuenda tukonkonona milayi ya buprofete ya mu Bible. Milayi ya Nzambi ya bungi ikadi mikumbane, nansha muvuayi mifundisha kukavua bidimu nkama anyi mene binunu ne binunu. Dimue dituku patuvua tuyukila malu a mu Bible, tuakafuanyikija nsombelu udiku mu bulongolodi ebu ne mêyi a buprofete adi mu Matayi nshapita 24, Luka nshapita 21, ne 2 Timote nshapita 3. Anu bu mutu munganga usambakaja bimanyinu bidi kudi mubedi, ne bimuambuluisha bua kuenza mateta ne kumanya disama dia mubedi, disambakaja dia bimanyinu bia milayi ya buprofete diakangambuluisha bua kumona ne: tudi mu matuku adi Bible ubikila ne: “matuku a ku nshikidlu.” * Biakankemesha bikole. Milayi eyi idi yenda ikumbana mu mêsu anyi.

Mvua mutuishibue ne: tshimvua ndonga tshivua bulelela. Ngakatuadija kusambila Yehowa Nzambi ne ngakalekela kunua makanya, nansha mumvua nganua bikole munkatshi mua bidimu bipite pa 10. Ngakatungunuka  ne kulonga Bible tshidimu tshitue ku tshijima. Mu dia 27 ngondo muinayi, mu 1986, ngakatambula mu musokoko mu dilongo dia mu tshiowedi dia kuowela mâyi, bualu tshikondo atshi bavua bakandike mudimu wa Bantemu ba Yehowa ku Est kua Allemagne.

Bu muvuabu bakandike mudimu wetu, tuvua tudisangisha mu tusumbu tukese ku nzubu ya bana betu ne mvua anu mumanye Bantemu bakese tshianana. Bualu bumvua tshiyi muelele meji buakenzeka, bamfumu bakanganyishila bua kuya ku Ouest kua Allemagne, kabavua bakandikaku mudimu wetu to. Bua musangu wanyi wa kumpala, ngakabuela mu bisangilu binene bia malu a mu Bible ne meme kumona bana betu ba balume ne ba bakaji binunu ne binunu. Abu buvua bualu bua pa buabu.

Panyima pa dikuluka dia Tshimanu tshia Berlin, bakitabila kabidi Bantemu ba Yehowa bua kuenzabu midimu yabu. Ndekelu wa bionso tuvua mua kutendelela Yehowa Nzambi mu budikadidi. Mvua musue kuvudija mudimu wanyi wa kuyisha. Kadi mvua ne buôwa bua kutuilangana ne bantu bamvua tshiyi mumanye. Bua bulema buanyi ne bua mumvua mukolele mu nzubu wa balema, mvua ndimona mushadile kudi bantu bakuabu. Kadi mu 1992, ngakateta bua kuyisha mêba 60 mu ngondo umue. Mvua muangate dipangadika dimpe ne mvua mupete disanka dia bungi. Ngakangata dipangadika dia kuenza nanku ngondo yonso ne ke mu ngakenza munkatshi mua bidimu bisatu.

Ntu mvuluka misangu yonso mêyi a mu Bible a ne: “Nnganyi udi mutekete tshiyi panyi mutekete?” (2 Kolinto 11:29) Nansha mundi mulema, ntshidi ne lungenyi ne dîyi. Nunku ntu ndienzeja ne muanyi muonso bua kuambuluisha bakuabu. Bu mundi tshiyi ne maboko, ndi mua kuditeka pa muaba wa bana betu badi pabu ne bulema kampanda. Ndi mumanye bimpe tshidi kuikala ne dijinga dia kuenza bualu kampanda kadi kuyi ne mushindu wa kubuenza to. Ndi ndienzeja bua kukankamija bantu badi badiumvua nanku. Kuambuluisha bakuabu mu mushindu eu kudi kumpetesha disanka.

Bushuwa imue misangu bitu bintonda bikole menemene. Ndi panyi musue kuikala mudi bantu bonso. Ndi mua kuenza midimu ya bungi dituku dionso edi, kadi bidi biangata dîba, madikolela ne makanda a bungi kupita bidi muntu udi bimpe mua kuenza. Tshiambilu tshianyi tshia dituku dionso tshitu ne: “Bua malu onso, ndi ne bukole ku diambuluisha dia yeye udi umpesha bukole.” (Filipoyi 4:13) Dituku dionso Yehowa udi umpesha bukole bundi nabu “dijinga” bua kuenza malu a ku dituku ne ku dituku. Ndi mumanye ne: Yehowa katu muanji kulekela kungambuluisha to. Ke bua tshinyi tshiakulekela panyi kumuenzela mudimu to.

Yehowa mmumbeneshe pa kumpesha dîku, tuambe ne: tshintu tshitambe buimpe tshimvua mupangile ku buana. Ndi ne mukaji wa nsongo, Elke, udi munnange ne uditeka pa muaba wanyi. Bantemu ba Yehowa miliyo ne miliyo mbalue kabidi bana betu ba mu nyuma, mbuena kuamba ne: dîku dia pa buloba bujima.

Mulayi wa Nzambi wa mparadizu udi unkolesha bikole menemene, ndi nsanka bikole pandi ngumvua ne: Nzambi neenze “bintu bionso bipiabipia,” ne maboko anyi kabidi. (Buakabuluibua 21:5) Ndi ngumvua bimpe mulayi eu pandi ngela meji bua tshivua Yezu muenze pavuaye pa buloba. Wakuondapa mu mubunya wa dîsu muntu uvua ne bulema ku tshianza ne kuondapa muntu uvuabu bakose ditshi. (Matayi 12:13; Luka 22:50, 51) Malu adi Yehowa mulaye ne bishima bia Yezu mbinjadikile ne: mu katupa kîpi emu nengikale bu bantu bonso aba.

Nansha nanku, diakalenga dinene dindi nadi ndia kumanya Yehowa Nzambi. Mmulue tatu wanyi ne mulunda wanyi, mmunsambi ne mmumpeshi wa bukole. Ndi ndiumvua anu bu mukalenge Davidi, wakamba ne: ‘Yehowa udi bukole buanyi, ndi mukuatshishibue. Nunku mutshima wanyi udi utamba kusanka.’ (Misambu 28:7) Ebu mbulelela bundi musue kukuata mu nsombelu wanyi mujima. Ndi mubuakidile nansha mundi tshiyi ne maboko ne bianza.