Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

SHAPITA WA DIKUMI NE BUBIDI

Ikala na Būmi Busangaja Leza

Ikala na Būmi Busangaja Leza
  • Ukokeja kwikala mulunda na Leza namani?

  • Lonji lwa Satana lukutala nobe namani?

  • I mwiendelejo’ka ufītyija Yehova mutyima?

  • I muswelo’ka okekala na būmi busangaja Leza?

1, 2. Tela bimfwa bimo bya bantu bāmwenwe na Yehova bu balunda nandi ba pa mutyima.

LELO i muntu wa muswelo’ka okokeja kutonga bu mulunda nobe? Na bubine, ukaloelelwa kupwana na muntu umona bintu momwena, usangela byosangela, ne ulonda misoñanya yoswele. Kadi ukasangela kwikala na muntu wa ngikadilo milumbuluke, kimfwa wampikwa budimbidimbi ne wa kanye.

2 Leza nandi i mutonge mu bula bwa mānga bantu bamo bekale balunda nandi ba pa mutyima. Kimfwa, Yehova wāityile Abalahama bu mulunda nandi. (Tanga Isaya 41:8; Yakoba 2:23.) Kadi Leza wātelele Davida amba i “muntu wa monka mwendele mutyima wami,” mwanda wādi na ngikadilo isakanga Yehova. (Bilongwa 13:22) Ne kadi Yehova wāmwene mupolofeto Danyele bu muntu “muswedibwe nakampata.”—Danyele 9:23.

3. Mwanda waka Yehova utoñanga bantu bamo bekale balunda nandi?

3 Mwanda waka Yehova wāmwene ba Abalahama, Davida, ne Danyele bu balunda nandi? Tala, wālombwele Abalahama amba: “Mwanda ubankōkela diwi dyami.” (Ngalwilo 22:18) Nanshi Yehova ufwenanga kubwipi na boba balonga byasaka na kwityepeja. Wālombwele bene Isalela amba: “Tejai diwi dyami, nami nkekalanga Leza wenu, kadi nenu mukekalanga bami bantu.” (Yelemia 7:23) Shi nobe ukōkele Yehova, nankyo ukekala mulunda nandi!

YEHOVA UKOMEJANGA BALUNDA NANDI

4, 5. Yehova ulombolanga bukomo namani mwanda wa kwitabila bantu bandi?

4 Langa’po bidi mwikadile bulunda na Leza. Bible unena amba Yehova ukimbanga mikenga ya “kwilomboja [bu] mukomo wa boba ba mutyima mubwaninine kwadi.” (2 Bilongwa 16:9) Le Yehova ukokeja kwilombola bu mukomo namani kodi? Muswelo umo bidi utanwa mu Ñimbo 32:8, motutanga’mba: “[Ami Yehova] nkakulombolanga ñeni, ne kukufundija mu dishinda dyōkendanga: Nkakupanga ñeni ne dīso dyami ponka padi abe.”

5 Bine, uno shao o muneneno utenga ku mutyima wa buledi bwa Yehova! Ukakuludika ne kukulama ponso polonda buno buludiki. Leza usaka kukukwasha utyumwine umanwi byamalwa ne matompo otanwa nao. (Tanga Ñimbo 55:22.) Nanshi shi wingidila Yehova na mutyima mubwaninine kwadi, nabya nobe ukakulupila mwākulupidile mulembi wa mitōto wānene amba: “Ntūdile Yehova ku meso ami nyeke; ke-muntu aye udi kulundyo kwami nkikajinapo mhm.” (Ñimbo 16:8; 63:8) I amo, Yehova ukokeja kukukwasha wikale na būmi bumusangaja. Ino monka moyukile’kyo, kudi walwana na Leza ukimba kukukankaja kulonga kino.

LONJI LWA SATANA

6. Satana wāletele matope’ka atala bantu?

6 Shapita wa 11 wa dino dibuku washintulwile muswelo wāile Satana Dyabola kusomba bubikadi bwa Yehova lonji. Satana wātwikile Leza bubela ne kumutopeka amba kashiketepo biyampe na ba Adama ne Eva mwanda kebalekelepo betongela abo bene kiyampe ne kibi. Ba Adama ne Eva pa kupwa kuluba, ntanda nayo yāyula lutundu lwabo, Satana wāshilula kadi kutatana kukanina kwa mityima ya bantu bonso. Wāleta matope amba: ‘Bantu kebengidilangapo Leza pa mwanda wa buswe bobamuswele. Shi bandekele’bo’tu, mbwanya kubombola muntu yense kudi Leza.’ Nsekununi ya mwana-mulume utelwa dya bu Yoba ilombola amba uno o mulangwe wādi ukalakala nao Satana. Le Yoba wādi ani, ne lonji lwa Satana lwādi lumutala namani?

7, 8. (a) I bika byādi bishiyañenye Yoba na bantu ba mu yandi myaka? (b) Le Satana wātatene namani kukanina kwa mutyima wa Yoba?

7 Yoba wāikele’ko pano kepadi kintu kya myaka 3 600. Wādi muntu muyampe, mwanda Yehova wādi umwitemba’mba: “Kemudipo kadi munshi umwifwene aye, nansha umo mwine, mubwaninine muntu moloke, wakwakamwa Leza ne kutyina bibibibi.” (Yoba 1:8) Bine Yoba wādi usangaja Leza.

8 Satana wātatene kukanina kwa mutyima kwādi kutonona Yoba engidile Leza. Dyabola wānene Yehova amba: “Lelo kumusailepo [Yoba] lusao ne ku njibo yandi kwine, ne lwa ku byonsololo byadi nabyo mitamba yonso’ni, a? ubaesela mingilo ya makasa andi ne bimunanwa byandi bibatundubuka mu ntanda’ya. Ino nanshi ōlola kuboko kobe pano, utenge byonsololo byadi nabyo, penepa abulwepo kukakutuka ku mpala yobe?”—Yoba 1:10, 11.

9. I muswelo’ka wālondolwele Yehova ku lonji lwa Satana ne mwanda waka?

9 Mungya kunena kwa Satana, Yoba wādi wingidila Leza mwanda’tu wa kamweno kaādi umwena’ko. Kadi Dyabola wālangile amba shi Yoba atompibwe, ukabomboka kudi Leza. Lelo Yehova wālondolwele namani ku lonji lwa Satana? Mwanda’wa byowādi i wa kutatana kukanina kwa Yoba, Yehova wālekele Satana amutompe. Mu uno muswelo byādi bya kuyukana patōka shi Yoba uswele Leza nansha kamuswelepo.

YOBA WATOMPIBWA

10. I matompo’ka ātene Yoba, nandi wālongele’po namani?

10 Ne kwija mpika Satana wātompa Yoba mu mashinda mavule. Banyema bamo ba Yoba bāipaibwa, bakwabo bāibwa. Bengidi bandi bavule bāipaibwa. Kino kyāfikija Yoba ku bufudile bwa lupeto. Kadi kinkumbulu kikwabo kyāmuponena pa kufwilwa bana bonso dikumi ku kimpumpu kya luvula. Nansha byāmutene bino byamalwa, “Yoba kalongelepo bubi, nansha kushinika Leza bishima bibibibi, mhm.”—Yoba 1:22.

11. (a) I matope’ka makwabo āletele Satana pangala pa Yoba, kadi Yehova wālongele’po namani? (b) I bika byālongele Yoba pa kubela luba lusansa?

11 Satana kāpungilepo. Padi wāfwatakenye amba eyo, Yoba byabwanya kūminina kujimija bintu, bengidi, ne bana, kakabulwepo kubomboka kudi Leza shi abele misongo. Yehova wāleka Satana abeleke Yoba luba lwa munyanji kadi lusansa. Inoko ne luba lwine kelwājimijijepo Yoba lwitabijo lwandi mudi Leza. Ino wānene amba: “Poso’nka ne byo nkafwa nkikafundulapo bu-binebine bwami ko ndi!”—Yoba 27:5.

Yoba wāpadilwe mpalo pangala pa kikōkeji kyandi

12. Yoba wālondolwele namani ku lonji lwa Satana?

12 Yoba kādipo uyukile amba i Satana umuletela tuvutakanya. Byakādipo uyukile myanda palapala ya lonji lwa Dyabola lwaāsombele bubikadi bwa Yehova, Yoba wākwetwe moyo, kalanga amba Leza ye umuletela ano makambakano. (Yoba 6:4; 16:11-14) Nansha nabya, wālamine bululame bwandi kudi Yehova. Kadi byādi bifwatakanya Satana amba Yoba wingidilanga Leza pa mwanda wa kamweno byābepululwa na mwikadilo wa kikōkeji wa Yoba!

13. Kikōkeji kya Yoba kudi Leza kyālupwile bipa’ka?

13 Kikōkeji kya Yoba kyāpele Yehova malondololo mafike’po ku matope a kipuni a Satana. Yoba wādi bine mulunda na Yehova, kadi Leza nandi wāmupala mpalo pangala pa mwikadilo wandi wa kikōkeji.—Yoba 42:12-17.

MOTADILWA NA UNO MWANDA

14, 15. Mwanda waka tunena amba lonji lwa Satana lwaāsombele Yoba lutala bantu bonso?

14 Mwanda utala bululame kudi Leza wākolomwene Satana kewādipo utala enka Yoba kasuku, mhm. Ukutala ne abe. Kino i kimweke patōka mu Nkindi 27:11, munena Kinenwa kya Yehova amba: “Wami mwana, wikale wañeni ne kusangaja mutyima wami, amba nondolole yewa umpunika.” Bino binenwa byāsonekelwe myaka tutwa Yoba ke mufwe, bilombola amba Satana wādi ukipunika Leza ne kubepela bengidi Bandi. Shi tudi na būmi busangaja Yehova, nankyo tumupanga muswelo wa kubepulula bubela bwa Satana, kadi tusangajanga mutyima wandi. Le abe umona namani uno mwanda? Mwene i kipite buya nobe ubepulule bubela bwa Dyabola, nansha shi bikulomba kushinta bintu kampanda mu būmi bobe?

15 Imvwana mwānenene Satana, amba: “Kikoba pa kikoba, eyo byonso bidi na muntu ukapana’byo pa būmi bwandi.” (Yoba 2:4) Satana pa kutela “muntu,” wālombwele patōkelela amba utopekanga bantu bonso, ke’nkapo Yoba kete, mhm. Uno i mwanda mukatampe mpata. Satana utatananga bululame bobe kudi Leza. Dyabola ukusakilanga utombokele Leza ne kuleka kulonda mashinda andi moloke shi ubatanwa na makambakano. Le Satana uloñanga’byo namani?

16. (a) I manwa’ka engidija Satana pa kubombola bantu kudi Leza? (b) Dyabola ukokeja kwingidija namani ano manwa kodi?

16 Monka mwesambilwe’kyo mu Shapita wa 10, Satana wingidijanga manwa meshileshile mwanda wa kukimba kubombola bantu kudi Leza. Dimodimo witutambanga “bwa ntambo ubuluma, ukimba wa kubokota.” (1 Petelo 5:8) Pa kino, ukamona lupusa lwa Satana kitatyi kikulwa balunda, babutule bobe, ne bantu bakwabo mwanda wa uleke kwifunda Bible ne kulonda mu būmi bobe byobya byowifunda. * (Yoano 15:19, 20) Pakwabo, Satana “wiinanyanga bu mwikeulu wa kitōkeji.” (2 Kodinda 11:14) Dyabola ukokeja kwingidija makinga a munshimunshi mwanda wa kukongola ne kukutalula mu būmi busangaja Leza. Ukokeja ne kukuzozeja mutyima, pakwabo kukutonona wimone amba kubwanyapo nansha dimo kusangaja Leza. (Nkindi 24:10) Ino nansha shi Satana akutambe bu “ntambo ubuluma,” nansha kwiya kodi pamo bwa “mwikeulu wa kitōkeji,” kyafwila’tu i kino: Unenanga amba shi utompibwe ne kususuka nabya ukaleka’byo kwingidila Leza. Le ukalondolola namani ku luno lonji ne kumwekeja bululame bobe kudi Leza pamo bwa Yoba?

KUKŌKELA KU BIJILA BYA YEHOVA

17. I buluji’ka bukatampe bwitutonona tukōkele ku mbila ya Yehova?

17 Ukalondolola ku lonji lwa Satana na kwikala na būmi busangaja Leza. Le ko kunena namani? Bible ulondolola’mba: “Ukasanswa Yehova Leza obe ne mutyima obe onso, ne muya obe onso, ne bukomokomo bobe bonso.” (Kupituluka 6:5) Poenda utamija buswe boswele Leza, mutyima obe wa kulonga byobya byasaka kodi nao ukatama. Mwanda “buswe bwa Leza,” mo mwāsonekele mutumibwa Yoano, bwitulomba “tulame mbila yandi.” Shi uswele Yehova na mutyima obe onso, nankyo ukamona amba “mbila yandi keilēmangapo, aa.”—1 Yoano 5:3.

18, 19. (a) Le i bijila’ka bimobimo bijidikile Yehova? (Tala kapango pa  paje 122.) (b) Tuyukile namani amba Leza ketulombangapo bitupite kipimo?

18 Le mbila ya Yehova i mbila’ka? Imo itala pa mwiendelejo otufwaninwe kwijiba’ko. Kimfwa, tala mu kapango kadi pa  paje wa 122, kanena amba “Wijibe ku Byobya Bishikilwe Leza.” Ukamona’mo mulongo wa bintu bipeleja Bible patōkelela. Mu kumona kubajinji, bintu bimo bikokeja kukumwekela bu ke bibipo mpata. Ino kupwa kulangulukila pa bisonekwa bitelelwe, ukamona tunangu tudi mu bijila bya Yehova. Padi kushinta mwiendelejo obe kukalomba kulwa bulwi bukatampe bokwalwile kashā. Inoko, kwikala na būmi busangaja Leza ko kuleta kuloelelwa ne nsangaji mikatampe. (Isaya 48:17, 18) Kadi i kintu kyobwanya nobe kulonga. Mwanda waka tunena namino?

19 Yehova kalombangapo nansha dimo kintu kyoketubwanyapo kulonga. (Tanga Kupituluka 30:11-14.) Uyukile byotubwanya kulonga ne pafudile mikalo yetu kutabuka ne motwiyukile batwe bene. (Ñimbo 103:14) Kadi Yehova ukokeja kwitupa bukomo bwa kumukōkela. Mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Leza i wa binebine, kakemulekapo mutompibwe kupita pa byomubwanya kutyumwina mu manwi, ino shi ditompo dibafika ukemushitwila dishinda dya kutambila’ko mwanda wa mumone kūminina ditompo’dya.” (1 Kodinda 10:13) Yehova ukakukwasha ūminine na kukupa “bukomo butabukile bwikalanga na bantu.” (2 Kodinda 4:7) O mwanda, Polo pa kupwa kūminina matompo mavule, wānene amba: “Mu byonsololo ngidi na bukomo kupityila kudi yewa unkomeja.”—Fidipai 4:13.

TAMIJA NGIKADILO YA BWINE LEZA

20. Le i ngikadilo’ka ya bwine Leza yofwaninwe kutamija, ne mwanda waka idi na mvubu?

20 Shako, pa kusangaja Yehova, kekitusakilapo enka kunyema bintu byashikilwe kubapu. Ino tufwaninwe ne kuswa byobya byaswile. (Loma 12:9) Mwene uswele kwikala na bantu bamona bintu momwena ne baswele bintu ne misoñanya yoswele? Yehova nandi mo mwasakila. Penepa wifunde kuswa byobya biswele Yehova. Bimo bidi i bitelwe mu Ñimbo ya Mitōto ya 15, motutanga mwikadilo wa bantu bamonwa na Leza bu balunda nandi. (Tanga Ñimbo 15:1-5.) Balunda na Yehova bamwekejanga mu būmi bwabo byokya bitela Bible bu “bipa bya mushipiditu.” Ino i ngikadilo pamo bwa “buswe, nsangaji, ndoe, kutūkija mutyima, kanye, buyampe, lwitabijo, kutalala, kwīfula.”—Ngalatea 5:22, 23.

21. I bika bikakukwasha utamije ngikadilo ya bwine Leza?

21 Kutanga ne kwifunda Bible kitatyi ne kitatyi bikakukwasha utamije ngikadilo ya bwine Leza. Kadi kwifunda byobya bisaka Leza kukakukwasha ukwatañanye milangwe yobe na milangwe ya Leza. (Isaya 30:20, 21) Ponso poenda utamija buswe boswele Yehova, ne mutyima obe wa kwikala na būmi busangaja Leza nao ukenda utama.

22. I bika byokalonga shi wikale na būmi busangaja Leza?

22 Na bubine, kwikala na būmi busangaja Yehova kulomba kwielela’ko. Bible udingakenye kushinta būmi bobe na kuvūla bumuntu bwa kala ne kuvwala bumuntu bupya. (Kolose 3:9, 10) Inoko mulembi wa mitōto wāsonekele pa mwanda utala bijila bya Yehova amba: “Mu kulama’[byo] mo mudi ne mpalo mikatakata.” (Ñimbo 19:11) Bine, nobe kukabulwepo kujingulula amba būmi busangaja Leza bo buleta mpalo mikatampe. Shi wikale na būmi bwa uno muswelo, ukalondolola ku lonji lwa Satana kadi ukasangaja mutyima wa Yehova!

^ mus. 16 Ke kunenapo amba boba bakulwa batononwanga umo ne umo na Satana. Inoko Satana ye leza wa ino ngikadilo ya bintu, kadi ntanda yonsololo idi mu lupusa lwandi. (2 Kodinda 4:4; 1 Yoano 5:19) O mwanda shi usaka kwikala na būmi bwa bwine Leza kuketabijibwapo na bonso, kadi bamo bakakulwa.