Ba katengo ka World Health Organization batalusa kuli: “Mwa lifasi kaufela basali banyandiswanga kamba kunatiwa. Likezo zecwalo lifumaneha kai ni kai sina butuku bobuyambukela. Mi kuswanela kuungiwa mihato ya butokwa ya kuli likezo zecwalo lifeliswe.” Katengo ka kaakaleza kuli ibato ba 30 pesenti “ya basali kaufela babakile baba mwa linyalo kamba mwa libato nebanatilwe kamba kuhapelezwa kueza somano” ki baana babona. Mi ba kopano ya UN babiha kuli mwa silimo silisiñwi, kupotoloha lifasi kaufela, basali babato eza 137 babulaiwanga ka zazi ki baana babona kamba wahabo bona. a

 Lipatisiso zeeziwanga likona kubonisa kuli butata bwa kunyandisa basali buatile hahulu kono halibonisangi ka za mobaikutwela batu babaezizwe maswe.

 Kana mukile mwaezwa maswe? Kamba kana kunani mutu yemuziba yakile aezwa maswe? Haiba ki cwalo, munyakisise lisupo za mwa Bibele zelatelela zekona kumitusa.

  Hamuezwa maswe ki bakumina, haki mulatu wamina

  Mwakona kufumana tuso

  Mulimu wamiisa pilu

  Kuezwa maswe kukafeliswa

  Momukona kutuseza mutu yaezizwe maswe

 Zeibulela Bibele: “Yomuñwi ni yomuñwi waluna ukaikalabela ku Mulimu.”—Maroma 14:12.

 Muhupule kuli: Mutu yamieza maswe ukaikalabela kabakala likezo zahae.

 Haiba bakumina baminatanga kamba kuminyandisa mi bamifa mulatu kabakala kueza cwalo, ki bona babafosize. Basali balukela kulatiwa, isiñi kunyandiswa.—Makolose 3:19.

 Fokuñwi, mutu ukona kunyandisa musalaa hae kabakala kuli ukula butuku bwa mwa munahano, uhuliselizwe mwa lubasi mone balwananga, kamba mwendi unwanga hahulu bucwala. Nihakulicwalo, ukaikalabela ku Mulimu kabakala lika zaeza ku mina. Mi ki yena yaswanela kueza mwakonela kaufela kuli acince.

 Zeibulela Bibele: “Lika zakonda hakunani baelezi babañata.”—Liproverbia 15:22.

 Muhupule kuli: Haiba muikutwa kusa lukuluha kamba haiba hamuzibi za kueza, batu babañwi bakona kumitusa.

 Ki kabakalañi hamutokwa kutusiwa ki batu babañwi? Kunyandiswa kamba kunatiwanga ki muinelo otaata hahulu. Kukona kumibela taata kuketa hande za kueza bakeñisa kuli hamukoni kuziba zeli za butokwa hahulu kwa lika zelatelela:

•   Buikangulo bwamina

•   Buikangulo bwa bana bamina

•   Masheleñi emunani

•   Lilato lemunani lona ku bakumina

•   Kuzwelapili kupila ni bakumina haiba bacinca mupilelo wabona

 Mukana mwapalelwa kuziba za kueza mane ni kuikutwa kuli muinelo omuli ku ona utaata hahulu. Mukona kufumana kai tuso?

 Mulikanaa mina yemusepile kamba wahabo mina wakona kumitusa. Kuambola feela ni mutu yomuñwi kwakona kumitusa hahulu.

 Kulizeza babatalima za kutusa batu baba nyandiswanga kamba kunatiwa ki batu bobapila ni bona kwakona kumitusa kufumana tuso kapili. Batu bao bakona kumitusa kuziba zemukona kueza kuli muisileleze. Haiba bakumina baikatulela kuli babata kutuhela kumiezanga maswe ni kuli babata kucinca, kulizeza batu babatalima za kutusa batu baba nyandiswanga kamba kunatiwa kwakona kubatusa kuziba zebaswanela kueza.

 Batu babañwi bakona kumitusa haiba mutokwa tuso kapili. Batu bao bakopanyeleza madokota, manasi, kamba licaziba babañwi babaitutile.

 Zeibulela Bibele: “Jehova b ufakaufi ni babalobehile lipilu; upilisa babaswabile.”—Samu 34:18.

 Muhupule kuli: Mulimu usepisa kuli uka mitusa.

 Jehova wamiisa pilu luli. (1 Pitrosi 5:7) Wautwisisa momuikutwela. Wakona kumiomba-omba ka kuitusisa Linzwi lahae, yona Bibele. Mi ubata kuli mulapele ku yena. Hamulapela, mwakona kumukupa kuli amife butali ni maata emutokwa kuli mutiyele muinelo omuli ku ona.—Isaya 41:10.

 Zeibulela Bibele: “Bakapila, yomuñwi ni yomuñwi mwatasaa kota yahae ya veine ni mwatasaa kota yahae ya feiga, mi hakuna yaka basabisa.”—Mika 4:4, litaluso ze kwatasi.

 Muhupule kuli: Bibele isepisa kuli kwapili lifasi likaba sibaka sesinde kupila ku sona.

 Jehova Mulimu ki yena feela yakona kutatulula miinelo yetaata kaufela yelutalimana ni yona. Bibele isepisa kuli: “Ukatakula miyoko kaufela kwa meeto abona, mi lifu halisana kubateñi, nihaiba kutahelwa ki maswabi kamba kulila kamba kuutwa butuku.” (Sinulo 21:4) Ka nako yeo, nihaiba mihupulo yemaswe haina kubateñi kakuli ikayoliswa ka mihupulo yeminde. (Isaya 65:17) Leo ki lona lifasi lelinde lamisepisa Mulimu mwa Bibele.