Mu ye kwa litaba za mwahali

Mu ye kwa litaba za mwahali

PUPO YEMAKAZA

Mululelo wa Muka Yepanga Linosi

Mululelo wa Muka Yepanga Linosi

LIMUKA zepanga linosi zakona kulula ka linzila zeshutana-shutana kusina butata. Liezanga cwañi cwalo?

Munyakisise taba ye: Kuli muka ilule hande, iswanela kukusufaza hahulu kwa lubilo lwayona. Nzila yeñwi yetusanga muka kueza cwalo ki kunyakisisa lika zepeli, lubilo lwa mufufelo wayona ni butelele bwa musipili bwa kuzwa foifufela ka nako yeo kuisa foiyolulela, mi cwale kihona ikakusufaza kwa lubilo lwayona. Nihakulicwalo, likokwani zeñata halikoni kueza cwalo kakuli meeto azona aliakonisi kupima butelele bwa musipili.

Meeto a batu abatusa kupima hande butelele bwa fokuinzi nto yeñwi kusina taba ni fobazamaela. Meeto a limuka ona hayo cwalo. Kubonahala kuli muka hainze iatumela nto yeñwi, nto yeo izwelangapili kubonahala kuba butuna. Hainze isutelela bukaufi ni nto yeñwi, nto yeo ibonahalanga kuzwelapili kuba butuna. Lipatisiso zeneezizwe kwa Australian National University libonisa kuli muka ikusufazanga kwa lubilo lwa mufufelo wayona ilikuli butuna bwa sika foibata kululela busike bwabonahala inge bucincize. Kuli iyolula hande fa sibaka foiya, muka ikusufazanga lubilo lwayona luli, mane inge kuli haifufi.

Magazini yebizwa Proceedings of the National Academy of Sciences ibiha kuli: “Mululelo omunde ili obunolo wo . . . utusa batu kupanga hande maroboti akona kufufa.”

Mubona cwañi? Kana buikoneli bwa muka bwa kulula hande, nebuitahezi feela ka kuipilaula? Kamba kana nebuezizwe ki Mubupi?