Malaria ki butuku bobutiswa ki tukokwani totuñwi to tukenanga mwa mali. Lisupo za butuku bwa malaria ki kucisa hahulu mubili, kunjanja silami, kufufulelwa, kuutwa mubili butuku, kulenga mwa masapo, kunyembunya, ni kutaza. Lisupo za butuku bwa malaria likona kutanda mazazi a mabeli kamba a malaalu kulikana ni mufuta wa kakokwani ka ka tisize butuku bo, kamba nako yasatandile mutu inze anani butuku bo.

1. Kakokwani ka ka tisa butuku bwa malaria, ka kenanga mwa mali, mutu halumiwa ki munañi wa musali.

2. Tukokwani twa malaria tukenanga mwa liselusi za sibiti sa mutu yalumilwe ki munañi ili motu yo zwalelanga ni kuba totuñata.

3. Liselusi za sibiti hase lisinyehile litahisanga kuli tukokwani to, tukene mwa liselusi zefubelu za mali. Mi tukokwani to, tuzwelanga pili kuzwala hasetukeni mwa liselusi zeo.

4. Liselusi zefubelu za mali haseli sinyehile, tukokwani to, tuzwelangapili kukena mwa liselusi zeñwi zefubelu za mali.

5. Tukokwani to, tuzwelangapili kukena mwa liselusi zefubelu za mali ni kulisinya. Hañata mutu yalumilwe ki munañi ukalanga kulemuha lisupo za butuku bwa malaria nako kaufela yelisinyeha liselusi zefubelu za mali.

Haiba mupila mwa naha mokunani hahulu butuku bwa malaria. . .

• Muitusisange kanyandi ka minañi. Kanyandi kao ka swanela

  • kutapiswa mwa mulyani wa minañi pili ka sika itusiswa kale.

  • kuba ka ka sika pazuha kamba ka ka sina masuba-suba.

  • kushelekiwa hande kwatasaa bulobalo bwamina.

• Mufafaelange mulyani wa minañi mwa ndu yamina.

• Haiba kwakonahala, mubeye lisefa zetibela minañi fa likwalo ni fa mawindo a ndu yamina mi muitusisange lipangaliko zetisa moya obata zeka palelwisa minañi kukena mwa ndu yamina.

• Mutinange liapalo zekwahela mubili wamina kaufela.

• Haiba kwakonahala, muambuke kufumanehanga kwa libaka zenani masila kokufumanehanga hahulu minañi ni mwa libaka zenani mezi a yemi ili moikona kuzwalela minañi.

• Haiba mukenezwi ki butuku bwa malaria, mubate likalafo kapili-pili.

Haiba mulela kuyo pota mwa naha yenani hahulu butuku bwa malaria . . .

• Muzibe litaba zeñwi ka za muinelo wa naha yeo pili musika funduka kale. Mufuta wa tukokwani totutisa butuku bwa malaria wa shutana mwa naha yeñwi ni yeñwi mi taba yeo, ikona kuama ni mufuta wa mulyani okona kubeleka hande. Hape neikaba hande kubuza mualafi wamina kuli amitaluseze milyani yemukona kuamuhela.

• Ka nako yemuli mwa naha yeo, mulatelele litaelo zebulezwi mwa taba ye, zeama batu babapila mwa linaha zenani hahulu butuku bwa malaria.

• Haiba mukenelwa ki butuku bwa malaria, mufumane likalafo kapili-pili. Mulemuhe kuli lisupo za butuku bwa malaria likona kubonahala hamulaho wa sunda iliñwi kamba kweli.