ZE BA BULELA BATU

Batu ba bañata banga kuli ku bapala lipapali za ku wina masheleñi ha ku si ka fosahala, ha ibile feela ba eza cwalo ka tumelezo ya mulao. Lipapali ze ñwi za ku wina masheleñi ze lumelelizwe ka mulao ni ze lifelwa ki ba muuso, li fumanisanga ba muuso masheleñi e ba kona ku itusisa kwa ku tusa sicaba.

ZE I BULELA BIBELE

Bibele ha i buleli ka ku nonga ka za lipapali za ku wina masheleñi. Niteñi, i na ni likuka li sikai ze bonisa mwa ikutwela Mulimu ka za lipapali za ku wina masheleñi.

Taba feela ya mo li inezi lipapali za ku wina masheleñi, yona ya kuli mutu yo muñwi u wina masheleñi e ba luzize ba bañwi, i lwanisana ni temuso ya mwa Bibele ye li: “Mu itibelele kwa mufuta kaufela wa mukwañuli.” (Luka 12:15) Niti kikuli, batu ba ba bapalanga lipapali za ku wina masheleñi ba ezanga cwalo kabakala mukwañuli. Ba likampani za lipapali za ku wina masheleñi ba bulelanga feela ka za ku wina masheleñi a mañata inze ba sa talusi ka busepahali kuli ku taata ku wina masheleñi ao, bakeñisa kuli ba ziba kuli takazo ya ku fuma ki yona ye susuezanga babapali ku itusisa masheleñi a mañata hahulu kwa lipapali zeo. Mwa sibaka sa ku tusa mutu ku ambuka mukwañuli, lipapali za ku wina masheleñi li susueza batu ku ba ni takazo ya ku ipumanela masheleñi ka bunolo.

Lipapali za ku wina masheleñi li tomile fa moya wa buitati: wa ku wina masheleñi e ba luza ba bañwi. Kono Bibele i susueza kuli: “Mutu ni mutu a si ke a ipatela se si swanela yena a nosi, kono a bate se si swanela yo muñwi.” (1 Makorinte 10:24) O muñwi kwa Milao ye Lishumi u bulela kuli: “U si ke wa lakaza . . . nto kamukana ya wahenu.” (Exoda 20:17) Mutu ya bapala lipapali za ku wina masheleñi u libelelanga kuli ba bañwi ba luze masheleñi a bona ilikuli yena a kone ku a wina.

Bibele hape i lemusa ka za tumelo ya kuli nto ye ñwi ye maata ya kona ku fa mutu matohonolo a ku wina masheleñi. Mwa Isilaele wa kwaikale, batu ba bañwi ne ba tuhezi ku ba ni tumelo ku Mulimu mi ba kalisa ku lukiseza mulimu wa Matohonolo tafule. Kana Mulimu naa amuhezi likezo ze cwalo za ku lapela mulimu wa Matohonolo? Batili, naa ba bulelezi kuli: “Mwa pila mwa bumaswe, mwa meeto a ka, mi mwa keta ku eza ze ni sa lati.”—Isaya 65:11, 12.

Ki niti kuli, mwa libaka ze ñwi za lifasi, masheleñi a fumanwa kwa lipapali za ku wina masheleñi ze lumelelizwe ka mulao, a itusiswanga mwa likolo, mwa maluko a mañwi a zwelopili, ni mwa litukiso ze ñwi ze tusa sicaba. Kono muitusisezo wa masheleñi ao ha u cinci mukwa wa mwa naa fumanezwi—likezo ze tahiseza batu ku ba ni mukwañuli ni buitati ili lika ze susueza moya wa ku ipumanela masheleñi ka bunolo.

“U si ke wa lakaza . . . nto kamukana ya wahenu.”—Exoda 20:17.

ZE I BULELA BIBELE

Bibele i fa temuso ye li: “Ba ba tukufalezwi ku fuma ba wela mwa miliko ni mwa malaba ni litakazo ze ñata ze si na tuso ni ze holofaza, ze lwelisa batu mwa ku yo sinyeha ni ku yunda.” (1 Timotea 6:9) Lipapali za ku wina masheleñi li tahiseza mutu ku ba ni mukwañuli, mi mukwañuli u maswe hahulu kuli mane Bibele i bonisa kuli “mukwañuli” ki o muñwi wa lika ze swanelwa ku ambukiwa ka ku tala.—Maefese 5:3.

Bakeñisa kuli lipapali ze, li susueza ku ipumanela sifumu ka bunolo, li tahiseza batu ku ba ni lilato la masheleñi, lona le li li “mubisi wa ze maswe za mufuta kaufela.” Takazo ya ku ba ni masheleñi i kona ku koma mutu kapili-pili, ku mu palelwisa ku ba ni tumelo ku Mulimu, ni ku mu tahiseza ku ba ni lipilaelo ze ñata. Ka swanisezo, Bibele i talusa batu ba ba komilwe ki lilato la masheleñi kuli “ba itabakile ka lika ze ñata ze utwisa butuku.”—1 Timotea 6:10.

Mukwañuli u tahiseza batu ku sa kolwa ka lika ze ba na ni zona, ili ku ba palelwisa ku kolwa ka masheleñi e ba na ni ona ni ku ba palelwisa ku ba ni tabo. “Ya lata silivera ha na ku kuliswa ki silivera, ku cwalo ni ku ya lata bufumu, ha koliswi ki sa fumana.”—Muekelesia 5:10.

Batu ba bañata-ñata ba ba bapalanga lipapali za ku wina masheleñi, ba ngongwezwi ki mukwa wa ku bapalanga lipapali zeo. Butaata bo, bu yambile hahulu kuli mane mwa naha ya Unites States feela ku kulubelwa kuli lipapali za ku wina masheleñi li ngongwezi batu ba bañata hahulu.

Lishitanguti le liñwi li li: “Sanda se si fumanwa ka ku ikambelela [kamba ka mukwañuli, NW], ha si na ku tiya mwa mafelelezo.” (Liproverbia 20:21) Lipapali za ku wina masheleñi li tahiselize batu ba ba ngongwezwi ki zona ku ba ni likoloti kamba mane ku felelwa ki masheleñi, mi ba bañwi ba sinyehezwi ki misebezi ya bona, ku sinyehelwa ki manyalo a bona, ni ku latehelwa ki balikani. Ku latelela likuka za mwa Bibele kwa kona ku tusa mutu ku ambuka lika ze maswe ze kona ku tahiswa ki lipapali za ku wina masheleñi ni ku mu tusa ku ba ni tabo.

“Ba ba tukufalezwi ku fuma ba wela mwa miliko ni mwa malaba ni litakazo ze ñata ze si na tuso ni ze holofaza, ze lwelisa batu mwa ku yo sinyeha ni ku yunda.”—1 Timotea 6:9.